İstanbul’un Altın Gerdanlığı HALİÇ SUNAN Dr. Murat AYAN

TARİHTE HALİÇ

TARİHTEN GÜNÜMÜZE HALİÇ Haliç, Antik çağdan beri Altın Boynuz olarak adlandırılmaktadır. Yaklaşık 2500 yıl önce Haliç balık yuvası idi. Şehir halkının yegane geçim kaynağı balıkçılıktı.

OSMANLI DÖNEMİNDE ; Donanmaya barınaklık eden Haliç’te tersaneler inşa edildi, Haliç kıyıları, sayfiye yeri olarak rağbet görmeye başladı, Lale devrinde bu cennet köşe büyük bir ihtişama sahne oldu.

DÜNYA’DA İLK ÇEVRE YÖNETİMİ FATİH DÖNEMİ’NDEYDİ Erozyon sebebiyle Haliç’in dolmasını önlemek için Kağıthane sırtları ağaçlandırılmış ve ayrık otları ekilmiştir. Ziraat yapılması yasaklanmış, Haliç tabanından alınan alüvyonlu çamuru kullanan seramik imalatçıları vergiden muaf tutulmuştur.

HALİÇ ÇEVRE KORUMA PROJESİ

YILLARIN PROBLEMİ Geçmiş yıllarda şehir planlamasının yanlış yapılması, Haliç çevresinin bir sanayi bölgesi haline dönmesine sebep oldu. Altın Boynuz, kısa sürede sanayileşmeden nasibini alarak kirlenmeye başladı. Yapılan bu hatadan geri dönülemeyince, Haliç’i kurtarmak için çözüm arayışlarına girildi. Ancak bulunan çözümlerin hiçbiri uygulanamadı.

1985 yılına gelindiğinde Haliç çevresinde 700 civarında sanayi tesisi ve 2000’den fazla iş yeri bulunmakta idi, Kirlilikten ve pis kokulardan yanına yaklaşılamıyordu, Haliç’in kurtarılması için bazı girişimlerde bulunulmuş, uluslararası üne sahip bilim adamları verdikleri raporda, Haliç’in doldurularak park haline getirilmesini teklif etmişlerdi.

HALİÇ’İN KURTARILMASI İÇİN YAPILAN ÇALIŞMALAR Haliç’e gelen atık suların arıtma tesislerine iletilmesi, Haliç’te zaman içinde birikmiş olan çamurun taranarak uygun bir alana toplanması, Haliç ve çevresinin yeniden düzenlenmesi

KUZEY HALİÇ ATIKSU HAVZASI Baltalimanı Ön Arıtma Tesisi Biten İnşaat Safhasında Planlanan Haliç’in kuzeyinde kalan yerleşim alanlarının atık suları kollektör ve tünellerle toplanıp Baltalimanı Arıtma Tesisi’ne iletilmekte ve deniz deşarjı vasıtasıyla İstanbul Boğazı’nın dip akıntısına verilmektedir.

KUZEY HALİÇ ÇEVRE KORUMA PROJESİ YATIRIMLARI PROJE ADI DURUMU 1 Kağıthane Sol Sahil Kollektörü Bitti 2 Kuzey Haliç Kolektörü ve Tünelleri 3 Kabataş-Baltalimanı Tünelleri 4 Baltalimanı Atıksu Arıtma Tesisi 5 Baltalimanı Deşarj Kara Boru Hattı ve Dere Islahı 6 Baltalimanı Deniz Deşarjı 7 Baltalimanı Deniz Deşarjı Difüzörlerinin Kapak Açma İşi 8 Baltalimanı Tasfiye Tesisi 35 kW’lık Enerji Nakil Hattı 9 Nato ve Botaş Boru Hattı Deplasesi 10 Kuzey Haliç Tali Kollektörleri 11 Kağıthane Atıksu bağlantı kollektörleri ve Atıksu Şebekesi 12 Cendere Atıksu Terfi Merkezi 13 Kemerburgaz-Göktürk Odayeri Atıksu Kollektörleri 14 Kasımpaşa Yağmursuyu Tüneli Devam 15 Ihlamurdere Tonoz Islahı ve Atıksu Toplayıcıları

BALTALİMANI ARITMA TESİSİ 625.000 m3/gün Kapasite

Yenikapı Ön Arıtma Tesisi GÜNEY HALİÇ ATIKSU HAVZASI Biten İnşaat Safhasında Planlanan Haliç’in güneyinde kalan yerleşim alanlarının atık suları kolektör ve tünellerle toplanıp Yenikapı Arıtma Tesisi’ne iletilmekte ve deniz deşarjı vasıtasıyla İstanbul Boğazı’nın dip akıntısına verilmektedir. Yenikapı Ön Arıtma Tesisi

GÜNEY HALİÇ ÇEVRE KORUMA PROJESİ YATIRIMLARI PROJE ADI DURUMU 1 Zeytinburnu Atıksu Kollektörleri ve Terfi Merkezi Bitti 2 Alibeyköy Deresi Sağ ve Sol Sahil Kollektörleri 3 Kağıthane Sağ Sahil Kollektörleri 4 Eyüp Atıksu Kanalı (1+2. Kısım) 5 Küçükköy Tüneli 6 Unkapanı – Ayvansaray Atıksu Kollektörleri 7 Haliç Bölgesi Parkları onarım ve Peyzaj işi 8 Eminönü – Unkapanı Atıksu Kollektörleri 9 Güney Haliç ve Ataköy Havzaları Atıksu ve Yağmursuyu Kanalı Devam 10 Vatan Caddesi Atıksu ve Yağmursuyu Kollektörü 11 Namık Kemal Caddesi Atıksu Kollektörleri 12 Eyüp Tüneli – Ayvansaray Kollektörü, Haliç ve Fatih Tünelleri Mevcut 13 Saraburnu Kollektörü 14 Yenikapı Atıksu Tasfiye Tesisi 15 Sarayburnu Deşarj Kara Boru Hattı ve Ahırkapı Deniz Deşarjı 16 Alibeyköy ve Küçükköy Dereleri Islahı 17 Kollektör,Tünel Temizliği ve Dere Islah Çalışmaları

YENİKAPI ATIKSU ÖN ARITMA TESİSİ KAPASİTE 873.000 m3/gün

HALİÇ’İ TEMİZLEME ÇALIŞMALARI

HALİÇ’İ TEMİZLEME ÇALIŞMALARI

HALİÇ’İ TEMİZLEME ÇALIŞMALARI

HALİÇ’İ TEMİZLEME ÇALIŞMALARI

1998 YILINDA DOLGU ALANI BARAJI DOLGU ALAN BARAJI ÜZERİNE YAPILAN SPOR ALANLARI

HALİÇ’İN ÖNCEKİ VE SONRAKİ HALİ

HALİÇ’İN ÖNCEKİ VE SONRAKİ HALİ 1996 2005 Sonraki Önceki 1996 2005 Sonraki Önceki

HALİÇ’İN ÖNCEKİ VE SONRAKİ HALİ 1996 2005 Sonraki Önceki Önceki Sonraki 1997 2005

FESHANE KÜLTÜR MERKEZİ ( FUAR VE EL SANATLARI MERKEZİ )

TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK KONGRE VE KÜLTÜR KOMPLEKSİ SÜTLÜCE KÜLTÜR MERKEZİ 3.195 Kişi Kapasiteli Konser ve Kongre Salonu, 1.289 Kişi Kapasiteli Tiyatro Salonu, 1.061 Kişi Kapasiteli 3 adet Sinema Salonu, 4.240 m2 Giriş ve Sergi Salonları, 5.200 m2 Açık Hava Tiyatrosu, 6.275 m2 Sergi ve Toplantı Salonu Toplam 1.337 (520 + 215 + 304 + 298) Kişi Kapasiteli 4 adet Lokanta, Toplam 962 (540 + 422) Araçlık 2 adet Otopark Binası.

BÜYÜK ÜLKENİN KÜÇÜK BİR MODELİ MİNİATÜRK

HALİÇ ÇEVRE KORUMA PROJESİ YATIRIMLARI T. Yatırım: 653 milyon dolar

HALİÇ’DE TAMAMLANAN YATIRIMLARIN SONUCU OLARAK, BUGÜN; Oksijen miktarı doyma miktarına ulaştı, 16 yıl önce durdurulmuş olan deniz taşımacılığı yeniden başladı, Artık Haliç’te uluslararası kürek yarışmaları düzenlenmektedir.

Haliç’te 33 çeşit balık yaşamakta olup dünyada nesli tükenmekte olan Deniz Atı’nın da Haliç’te ürediği tespit edilmiştir.

Haliç’te Denize Girilmektedir.

2002 METROPOLİS BİRİNCİLİK ÖDÜLÜNÜ Kazanmıştır. 2002 ULUSLARARASI METROPOLİS ÖDÜLÜ Dünya Büyükşehir Belediyeleri Birliği ( 84 Belediye ) Haliç Çevre Koruma Projesi 2002 METROPOLİS BİRİNCİLİK ÖDÜLÜNÜ Kazanmıştır.

HALİÇ’TE SU KALİTESİ İZLEME ÇALIŞMASI

HALİÇ, MARMARA, BOĞAZ VE KARADENİZ ÇIKIŞINDAKİ DENİZ SUYU KALİTESİNİ KONTROL EDİLMEKTEDİR. Su Kalitesi İzleme Çalışması; İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü tarafından yapılmaktadır. Değişik derinliklerde toplam 45 istasyondan aylık ve mevsimlik ölçümler yapılıp numuneler alınarak 40 adet farklı parametre incelenmektedir. Son 8 yılda yapılan yatırımlar neticesinde; Haliç, Boğaz ve Marmara Denizi’ndeki su kalite seviyesinde önceki yıllara nispeten önemli iyileşmeler tespit edilmiştir.

HALİÇ’DE ÖLÇÜM YAPILAN İSTASYONLAR Unkapanı Sarayburnu EMİNÖNÜ Tophane KARAKÖY 500 1000 m Kasımpaşa Ayvansaray Sütlüce Eyüp Haliç Tersnesi Taşkızak Tersnesi PP UK CA VS ES KP SCALA Haliç AS : Adalar Sonrası (Sünnet Köprüsü) AA : Adalar Arası AO: Adalar Önü ES : Eyüp - Sütlüce HK : Halic Köprüsü VS : Valide Sultan (Eski Köprü) CA : Camialtı Tersanesi KP : Kasımpaşa UK : Unkapanı PP : Perşembe Pazarı (Kulelerarası) GK : Galata Köprüsü SB : Sarayburnu 3 2 1 5 8 4 Camialtı Tersanesi SB GK HK AA AS A l i b e y K a ğ ı t h n N Haliç Köprüsü Valide Sultan Köprüsü Galata Köprüsü Atatürk Köprsü HALİÇ’DE ÖLÇÜM YAPILAN İSTASYONLAR

TOPLAM 40 ADET PARAMETRE ANALİZ EDİLMEKTEDİR (FARKLI DERİNLİKLERDE) Su sıcaklığı Tuzluluk Yoğunluk Akıntı Sechi Disk Derinliği Hava sıcaklığı Rüzgar hızı ve yönü Basınç Çözünmüş oksijen Askıda Katı Madde (AKM) Toplam Org. Karbon Partikül Org. Karbon NO2-N NO3-N Org. N Toplam Org. N Toplam N Çözünmüş inorganik Fosfor Toplam P Partikül P Çözünmüş Si Poly Aromatik Hidrokarbon Deterjan Askıda maddede Fe/Mn/Cu/Hg/Pb/Zn Fe/Mn/Cu/Hg/Cd/Pb (suda) Chl-a Fitoplankton Zooplankton Fekal koliform Bentik Organizma Ölçüm ve Analiz Yapılan Parametreler toplam=40 adet parametre ( farklı derinliklerde )

Denize Girilebilir Denize Girilemez İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü tarafından İstanbul Sahillerinin 109 noktasından 15 günlük periyotlar halinde numuneler alınarak Fekal Koliform ve Fekal Streptokok ölçümleri yapılmaktadır. 15 Ağustos 2003 tarihi itibariyle yapılan ölçümlerde 43 noktada değerlerin Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kriterlerine uygun olduğu tespit edlmiştir.

TEŞEKKÜRLER