ADLİ AKAROLOJİ

Mite(akar) Nedir? Mitelar yeryüzünde düşünebildiğimiz her doğal yaşam alanında bulunabilirler:tatlı suda,tuzlu suda,evlerimizde perdelerde,yataklarımızda,kıyafetlerimizde,cilt gözeneklerimizde... Cildimizde bulunan mitelar,eşyalarda bulunan mitelardan farklıdır. Doğal yaşam alanından yaşam alanına ve odadan odaya,mitelar çok fazla çeşitlilik gösterirler.

Sağlıklı bir insan 1 ya da 2 çeşit mite taşır. Boyları 0.1-3 cm arasında olup,vücutları tek parçadan oluşmuştur. Ağız yapısı delmeye ve ısırmaya uygun olarak gelişmiştir. Sağlıklı bir insan 1 ya da 2 çeşit mite taşır.

Vücudumuzda iğne batması gibi bazen hissettiğimiz acının sebebi mitelardır. Vücudumuzdaki ölü derilerle beslenirler. Mitelar,sıcaklık veya soğukluk gibi sıkıntıları olmadığı gibi nemden de etkilenmezler. Fakat yüksek sıcaklık ve kurak iklime sahip bölgelerde sayıları azalmaktadır.

Dust mite Ev tozu miteları,insanlarda alerjik hastalıklara sebep olur. Yapılan araştırmalara göre de mite türlerinin çoğu House Dust Mite(ev tozu miteları) olduğunu gösteriyor.

Geçmişteki Artropod Çalışmaları Adli incelemelerde,artropod çalışmaları 1800lerin başlarında Fransa,Almanya,İtalya ve İspanya’da başlamıştır. Entomolojik kanıtların ilk defa kullanıldığı olay 1855’te Bergeret’te bulunan yeni doğmuş bebek cesedidir.Cesette mumyalaşma bulunduğundan, miteların varlığı burada görülmüştür. 2. vaka da 1878’de Paris’te yeni doğmuş kız bebek cesedidir.Yapılan otopside ilk defa burada miteların hesaplanması yapılmıştır.

Cesedin dışı 2mm kalınlığında kahverengimsi bir tabakayla kaplanmış;ki bu tabaka mite cesedi,yumurtası ve dışkısı içeriyor demektir. Canlı mitelar ise cesedin kafatasının içinde bulunmuştur. Diğer böcek ve artropod çeşitlerinin yokluğu gözle görülebilir şekilde belirginmiş. Cesedin yüzey alanı 3.000cm² olarak hesaplanmıştır.1 per mm³ hacimde 4 tane mite yumurtası dahil edilir,bu hesaplamalardan da 2.400.000 tane ölü mite bulunur.

Mite Üremesi 1.Jenerasyondan sonra 15.gün 10 dişi 5 erkek 2. 30 100 50 3. 45 1.000 500 4. 60 10.000 5.000 5. 75 100.000 50.000 6. 90 1.000.000 500.000

Mitelar Heryerde Vardır!!! 1981-2006 yılları arasında periyodik bir şekilde,Polonya’nın güneybatısında 31 bölge,161 evden toplamda 1.063 ev tozu miteları toplanmıştır. Örnekler yataklardan,yerlerden,halılardan,ahşap eşyalardan,tablolardan,pencere kanatlarından alınmıştır;sadece 281 tanesi 11 tane hastahaneden,70 tanesi 9 tane kütüphaneden,31 tanesi araştırma laboratuarlarından,30 tanesi eczanelerden,43 tanesi ofislerden alınmıştır.

Örnek Alınması Tüm örnekler,toz miteları için özel filtre içeren portatif vakum makineleriyle alınır. Daha sonra,tozlar 150 ml’lik behere konulur,%75’lik etanolle ıslatılırlar. 4 saat sonra,NaCl çözeltisi ve birkaç damla sabun eklenerek magnetik karıştırıcı ile karıştırılır.24 saat boyunca yüzdürülmesi sağlanır. Çökelti süzdürülür ve tekrardan NaCl çökeltiye eklenir ve bu işlem 3 kez tekrarlanır. Daha sonra petri kabına süzülür,yüzeyde 1-2 saat içerisinde mitelar belirir ve bunlar mikroskopla görülebilir.

Sonuç olarak,1.532 örnekten 733’ünde bulunurlar.(%47.8) 2.Baskın mite türü 1.Baskın mite türü Tüm mitelar Hastahaneler 8 12 18 Kütüphaneler 103 24 125 Ofisler 23

Adli Entomoloji Bazı ülkelerde adli entomoloji sadece bahar ve yaz aylarında kullanılmakta olup,kış aylarında ve sonbaharda böcek aktivitesi azalmakta ve bu da sınırlayıcı olmaktadır.Ama bizim ülkemizde böcekler 4 mevsim boyunca yaşam aktivitelerini sürdürebilmektedir. Ölüm zamanının belirlenmesinde entomolojik verilerden yararlanılarak yapılan çalışmalar ikiye ayrılabilir.

Bunlardan biri,cesede gelen artropodların süksesyonunu ve cesedin çürümesiyle ilgili evrelerin karşılaştırılmasıyla ölüm zamanının tahmin edilmesine dayanır. Diğer yöntem ise,cesede gelen böceklerin yaşam evrelerinin incelenmesi ve cesette bulunan yumurta,larva,pupa yaşının hesaplanmasıyla ölüm zamanının saptanması esasına dayanır. Adli entomoloji bulguları özellikle:ölüm zamanının belirlenmesinde,ölüm yerinin belirlenmesinde,toksikolojik analizlerde kullanılır.

Akarların Adli Entomoloji ile İlişkisi Akarlar insan vücudunda hem ölümden önce hem de ölümden sonra bulunur. Çok küçük oldukları için ceset incelenmesi sırasında gözden kaçabilirler. Akarları ölüm zamanı tahmininde kullanan ilk kişi Pierre MEGNIN’dir. Akarlar,ölüm zamanının tahmini,ölüm nedeninin belirlenmesi,cesedin taşınıp taşınmadığı ve cesedin yeni yeri hakkında bilgi verir.

Akarların kanadı yoktur yani uçamazlar Akarların kanadı yoktur yani uçamazlar.Cesede 4 farklı yolla gelebilir:yürüyerek,hava akımlarıyla,biyolojik taşınma,diğer hayvanların kargosuyla. Böceğin kargosuyla gelen akarlara foretik(phoretic) akarlar denir. Calliphoridae ve Sarcophagidae familyalarının sinekleri ölüm sonrası cesede gelirken Astigmata,Mesostigmata ve Prostigmata takımlarına ait akarları da cesede taşırlar. Cesette kalan bütün sıvı organik maddeleri tüketerek cesedin mumyalaşmasına neden olurlar.

Türkiye’de Yapılan Çalışmalar Edston ve Hage-Hamsten inceledikleri vakada 47 yaşındaki bir çiftçinin yatağında toz akarlarını soluması sonucu anafilaktik şoktan öldüğünü bildirmiştir.(cesedin yüzünde bol miktarda akar tespit edilmiş) Mumcuoğlu ve arkadaşları baş ve vücut bitleri ile yaptıkları çalışmada konakların DNA profillerini elde etmiş ve bu canlıların adli araştırmalar sırasında göz ardı edilmemeleri gerektiğini vurgulamıştır.

Megnin’in Çalışması Megnin,artropodların(omurgasız eklembacaklılar) 8 farklı dalga boyunda görüldüğünü gözlemlemiştir. 1.dalganın sinekleri ve miteları içerdiğini,6.dalganın ise sadece mitelardan oluştuğunu söylemiştir. Daha sonra Leclercq,artropodların,10 bölümden oluşan ceset ayrışmasında,9 tane dalgada gözlemlenebildiğinin farkına varmıştır. Lecrecq’in sistemine göre 6. ve 7. dalgalar,ve arası,akarların larva,kurt ve yetişkin halleriyle özdeşmiştir.

PMI(Post Mortem İnterval) Saptanmasında Adli Entomoloji Adli entomoloji ile ilgili bilinen ilk döküman;13.yy’da(1235) Çinli avukat ve ölüm araştırıcısı olan Sung Tzu’nun yaptığı bir cinayet araştırmasıdır.

Köyde orak ile boğazı kesilerek öldürülen bir kişinin katili bulunamayınca,Sung Tzu bütün işçilerin oraklarını bir odaya dizmiş ve sadece üzerinde görünmeyen kan izi olduğu düşünülen bir orakta Calliphoridae larvalarının görülmesi sonucu,orağın sahibi cinayetle suçlanmış ve orada öldürülmüştür.

Miteların Görülme Evreleri Cesedin 5 tane bozulma evresi vardır:başlangıç,şişme,aktif çürüme,ileri çürüme,kuruma.Mitelar en çok ilk 3 evrede görülür. Cesetlere gelen 7 tip böcek türleri vardır ve mitelar cesede gelen 5.böcek türüdür.2-3 yıl sonra 4.tür böcekler işini bitirdikten sonra hemen gelerek deri altına yerleşir.

Entomoloji ve Akaroloji Karşılaştırılması Sinekler cesede geldikten sonra 3-6 gün arasında,cesedi terk edebilir. Mitelar ise ölümden sonra 2 hafta geçse bile vücutta bulunabilirler. Miteların böceklere oranla çeşitliliği daha fazladır.Bir böcek türü ilk anda akıllara birkaç senaryo getirirken,mitelar çok çeşitli olmasından dolayı daha özel sıfatı alırlar ve hemen tek bir senaryoyu akıllara getirebilir. Akaroloji bu yönünden dolayı,cinayetlerin çözümlenmesinde duruma hız kazandırır.

PMI Hesaplanması İklim verileri: Ceset bulunduğunda ortalama sıcaklık 20°C idi. 1 gün önce ortalama sıcaklık:21°C 2 gün önce ortalama sıcaklık:20°C Sarcophagid bullata için; En uzun larva boyu:1.8 cm Yani 26.7°C ve 34 saatte larva 1.8 cm’ye ulaşmıştır BDS(ADH)[biriktirilen derece-saat]=26.7*34=907.8 Yani 1.8 cm’ye ulaşması için gereken BDS=907.8

1.gün:12.00-9.00(cesedin bulunuş saati) 9 saat 20°C’de 9s*20C=180 BDS 2.gün:12.00-12.00 24 saat 21°C’de 24s*21C=504 BDS 3.gün=? 907.8-(504+180)=223.8 BDS ?s*20C=223.8 BDS Saat=11.2

Ceset 9+24+11. 2=44. 2 saat öncesine aittir Ceset 9+24+11.2=44.2 saat öncesine aittir. Bu durumda ceset Cuma sabah saat 9:00’da bulunmuşsa;44 saat öncesi Çarşamba saat 13:00 sırasında şahıs ölmüştür.

TEŞEKKÜR EDERİM... AYCAN ALKAYA