Orta Doğu Teknik Üniversitesi İşgücü Piyasasının Etkinliğinin ve İstihdamın Artırılmasına Yönelik Stratejiler: Kadınların İşgücüne Katılımı 5. İzmir İktisat Kongresi Meltem Dayıoğlu İktisat Bölümü Orta Doğu Teknik Üniversitesi dmeltem@metu.edu.tr

Kadınların işgücü piyasasına katılımı oldukça düşüktür: 2012 Türkiye geneli = %29,5 Kentsel alanlarda= %26,1 Kırsal alanlarda= %36,9 Kadınların işgücüne katılım oranı OECD ve AB-27 ülkeleri için ortalama olarak, sırasıyla, %60,8 ve %66,1 düzeyindedir.

Şekil 1A Yaşa göre kadınların işgücüne katılım oranları Türkiye, ABD, AB ve OECD

Şekil 1B Yaşa göre erkeklerin işgücüne katılım oranları Türkiye, ABD, AB ve OECD

Şekil 2A Temel İşgücü Göstergeleri (Kadın)

Şekil 2B Kadınların İşgücüne Katılımı

İşgücüne Katılımı Artırmaya Yönelik Stratejiler: Kapsamlı, bütüncül, tamamlayıcı politikalar: İşgücü piyasası – yapısı, politikalar Eğitim sistemi Kurumlar Tutum ve gelenekler

Ev Ekonomisi Piyasa Ekonomisi İşgücünde değil İşgücü

Evlilik ve İstihdam Arasındakı İlişki Evlilik – ev içi üretim Doğurganlık – bakım hizmetleri Hane geliri Şekil 3 Medeni duruma Göre Kadınların İşgücüne Katılımı - Kent .

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması: 15-49 yaş arası kadınlar Çalışma geçmişi olan kadınlar: %60,5 Şu anda çalışan kadınlar: %31 %70,3 ilk iş evlenmden önce %29,7 ilk iş evlendikten sonra

Çocuk ve yaşlı bakımı Ev içi işlerinin çoğunlukla kadınlar tarafından yapılması Zaman Kullanım Anketi sonuçları (TÜİK): Kadınlar: 392 dk/gün Çalışan kadınlar: 320 dk/gün Çalışmayan kadınlar: 421 dk/gün Erkekler: 124 dk/gün Çalışan erkekler: 116 dk/gün Çalışmayan erkekler: 143 dk/gün

Şekil 4 Eğitime Düzeyine Göre Kadınların İşgücüne Katılımı Kentesel yerler

Tablo 3 Evlilik ve İstihdam İlişkisi – Eğitim boyutu t-6’da istihdamda olanların % t+6’da istihdamda Eğitim düzeyi: Ortalama %68,1 Okur-yazar değil %70,3 Okur-yazar okul bitirmedi %60,1 İlkokul %59,8 Ortaokul %42,3 Lise %71,0 Lise üstü %92,3

Şekil 6 Doğum kuşakları bazında işgücüne katılım - Kent

Şekil 7 Doğum kuşakları bazında işgücüne katılım - Kır

Şekil 5 Eğitim sistemindeki değişimin eğitim çıktılarına etkisi

Kadın-Erkek Ücret Farklılığı: Gelişmiş ülkeler (Blau ve Kahn, 2003) AB-27 ücret farlılığı: %17,6 (2008) Avusturya: %25,5 İtalya: %4,9 ABD: 32% Türkiye: %5-%25 (Ancak: Kadınların sadece %23’ü bir ücret karşılığı çalışıyor!) Saatlik ücret üzerinde yapılan analizlerde daha küçük, aylık kazanç üzerinde yapılan analizlerda daha büyük ücret farklılıkları. (Erkeklerin ortalama çalışma saatleri daha uzun.) 2006 HİA: Saatlik ücret farklı yok.

Şekil 8 Sektör ve Cinsiyete Göre Aylık Kazanç (Tarım dışı – 2003 fiyatları)

Uzun soluklu, tutarlı politikalar: Kanıta dayalı bilimsel bilgilerin üretilmesi Etki analizi çalışmaları Program maliyetleri