ESMA YILDIZ ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İŞLETME BÖLÜMÜ 3.SINIF STAJ BİRİMİ:MALİ İŞLER ODTÜ

Tarihli 5520 Sayılı KVK Madde 12/1 Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır.

 Kurumların borçlanma yoluyla vergi matrahlarını azaltmaya çalışmalarını engellemek 5520 sayılı KVK Madde 11/1-b “Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkı ve benzeri giderler kurum kazancından indirilemez.”

Ortaklar veya ilişkili kişiler Doğrudan veya dolaylı temin Borcun öz sermayenin 3 katını aşan kısmı örtülü sermaye

(5520 Sayılı KVK Madde 12/3-a) Ortağın Doğrudan veya dolaylı olarak en az % 10 oranında ortağı olduğu kurum En az %10 oranında oy veya kar payı hakkına sahip olduğu kurum Dolaylı olarak ortağın veya ilişkili kurumun hisselerinin en az % 10’una sahip gerçek kişi veya kurum

5422 sayılı KVK ilişkili kişilerden alınan borçlar örtülü sermaye Borcun sürekliliği esası vardır. Borcun tamamı örtülü sermaye Faiz giderlerinin tamamı KKEG 5520 sayılı KVK İlişkili kişilerin kapsamı belirlenmiştir.(%10’luk oy veya kar payı hakkı) Borcun sürekliliği esası kaldırılmıştır. Borcun öz sermayenin 3 katını aşan kısmı örtülü sermaye Faiz giderleri KKEG ve kar payı sayılıyor.

5422 sayılı KVK Kur farklarının durumu net değil İştirak kazancı istisnası tartışmalı Örtülü sermaye sayılmayacak haller tanımlanmamıştır. Borç veren açısından bir düzenleme yapılmamıştır sayılı KVK Kur farkı giderleri KKEG İştirak kazancı istisna uygulaması getirilmiştir. Örtülü sermaye sayılmayacak haller tanımlanmıştır. Kar dağıtım stopajı ve vergide düzeltme esası getirilmiştir.

Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, GVK ve KVK uygulamasında:  Borç alan kurum açısından dağıtılan kar payı  Borç veren kurum açısından elde edilen kar payı  Dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar ! Örtülü sermaye kullandığı tespit edilen kurumda hem kapsama giren faiz ve kur farkları için hem de kar dağıtım stopajı için cezalı vergi

Bankadanİlişkili şirketten KDVyokvar (1) Stopajyokvar (1) Damga vergisiyokvar KKDFvar (2) Örtülü sermayevar Örtülü kazançvar 1- Faiz üzerinden hesaplanır yıla kadarki kredilerde uygulanır.

 1-Ortakların veya ilişkili kişilerin sağladığı gayri nakdi teminatlar karşılığında üçüncü kişilerden yapılan borçlanmalar  2-ilişkili kişilerin banka veya diğer finans kurumlarından veya sermaye piyasalarından temin ederek aynı koşullarda kısmen veya tamamen aktardığı borçlar  3-Bankalar tarafından yapılan borçlanmalar  4-Finanssal kiralama şirketleri, finansman ve faktoring şirketleri ile ipotek finansman kuruluşlarının ortak veya ilişkili bankalardan yaptığı borçlanmalar

 Ortak ve ilişkili kişiden borçlanmalar  ortak ve ilişkili şirketten vadeli mal ve hizmet alımı karşılığında borçlanmalar  Back to back krediler  Leasing, faktoring  Cash pooling (nakit havuzu)  Sipariş avansları  Tahvil ihracı  Serbest bölgelerdeki şubeler

Örnek: X A.Ş.’nin hesap dönemi başındaki öz sermayesi TL olsun yılının 8.ayında ortağı B A.Ş.’den TL Sonraki ayda B’ nin %15 oranında iştiraki olan C A.Ş.’den TL karşılığında döviz bazında borç alsın. Bu borçlarına faiz,kur farkı ve vade farkı ödesin.

OrtaklarBorç Tutarı FaizKur Farkı Vade Farkı Toplam B A.Ş C A.Ş Toplam ÖRTÜLÜ SERMAYE= TOPLAM BORÇ- ÖZSERMAYE X 3 ÖRTÜLÜ SERMAYE= – X 3 =

X A.Ş.  Örtülü Sermaye Oranı= / = 0,  Faiz, kur farkı ve vade farkının örtülü sermayeye isabet eden kısmı: X X= X / = TL =>KKEG B A.Ş. Faizin örtülü sermayeye isabet eden kısmı= x 0, =13.333,33 Vade farkının örtülü sermayeye isabet eden kısmı= x 0, = ,32

B A.Ş.’nin düzeltme kayıtları: / diğer gelirler , faiz gelirleri , iştiraklerden temettü gelirleri , C A.Ş. Borç veren C A.Ş.’nin aldığı TL faizin örtülü sermayeye isabet eden kısmı: x 0, = ,99

C A.Ş.’nin düzeltme kayıtları: / faiz gelirleri , iştiraklerden temettü gelirleri , Kur farkının örtülü sermayeye isabet eden kısmı= x 0, = 7.499,97 ! Kur farkıyla ilgili düzeltme yapılmaz.

ilişkili şirketler arasında gerçekleşen mal ve hizmet alım satımları ile finanssal işlemlerinde aralarındaki ilişki nedeniyle birlikte kararlaştırarak uyguladıkları fiyattır. Transfer Fiyatlandırması(Transfer Pricing)

Emsallere Uygunluk İlkesi( The Arm’s Length Principle) İlişkili şirketlerin işlemleri için belirlenen transfer fiyatlarının, ilişkili şirket olmamaları halinde uygulayacakları fiyatlara veya bağımsız şirketlerin kendi işlemlerinde kullandıkları fiyatlara uygun olmasıdır.

Emsallere uygunluk ilkesine(the arm’s length principle) aykırı olarak tespit edilen fiyatlar ile emsal fiyatlar arasındaki fark

 Bir mal veya hizmetin alım yada satım işlemi yapılmış olmalı  Bu işlem ilişkili kişilerle yapılmış olmalı,  Bu işleme ilişkin bedel veya fiyat emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak belirlenmiş olmalı

1-karşılaştırılabilir fiyat yöntemi 2-maliyet artı yöntemi 3-yeniden satış fiyat yöntemi 4-kar bölüşüm yöntemi

Karşılaştırılabilir mal yada hizmet alım yada satımında bulunan ve aralarında ilişki bulunmayan kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatıyla karşılaştırılmasıdır.

ÖRNEK: Türkiye’de yerleşik K Kurumu Türkiye’de bulunan ilişkili kurumu M ‘ye ve ilişkili olmayan N’ ye bilgisayar satmaktadır. Aynı ürün hem ilişkili hem de ilişkisiz kişilere satıldığından bu ikisi arasında fiyat karşılaştırması yapılarak emsallere uygun fiyat belirlenebilir.

Emsale uygun fiyat, malın maliyetine belirli oranda brüt kar oranı eklenerek bulunur.

ÖRNEK:Türkiye’deki D Kurumu Hollanda’daki ilişkili E kurumuna otomobil lastiği satmaktadır. Türkiye’de bulunan ve ilişkili olmayan A,B ve C kurumları ise benzer özellikteki malı hem yurtiçi hem de yurtdışına %10 karla satmaktadır. D kurumunun malın birimi başına maliyeti 100 TL dır. Bu durumda maliyete %10 kar eklenmeli ( x 0.10=110 TL) ve D kurumunun uygulayacağı transfer fiyatı 110 TL olmalıdır.

İşlem konusu mal veya hizmetlerin aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilere yeniden satılması halinde uygulanacak fiyattan, makul bir brüt satış kârı düşülerek hesaplanır.

ÖRNEK: Türkiye’de tam mükellef X Kurumu, Azerbaycan’da bulunan ana şirketi adına Türkiye’de küçük ev aletleri pazarlamaktadır. Y kurumu ise Türkiye’de ilişkisiz bir şirket olarak bu ana şirketle ticaret yapmakta ve aynı malları pazarlamaktadır.

Ana şirket ilişkisiz Y kurumu ile olan işlemlerde garanti masraflarını üstlenirken,ilişkili X ile olanlarda garanti riskini üstlenmemektedir. Ayrıca ana şirket ilişkisiz Y’ nin reklam ve pazarlama malzemelerini ücretsiz sağlamakta, X kurumu ise bu masrafları kendisi karşılamaktadır. Y kurumu sattığı mallardan net satış tutarının %10’u kadar komisyon almaktadır.

X kurumunun ilişkisiz kişilere satış fiyatı(TL) Emsallerin aldığı satış komisyonu %10 Emsallere uygun fiyat(TL) / (1+0.10)]= Reklam ve pazarlama maliyetleri(-)(TL) 10 Garanti maliyetleri(-)(TL)20 Emsallere uygun fiyat(TL) 2.697

? Eğer örtülü sermaye meydana gelmişse ancak kur farkı ve faiz yoksa herhangi bir işlem yapılacak mı? Bu durumda KKEG ve dağıtılmış kar payı olmadığı için herhangi bir işlem yapılmayacaktır. ? İşletmeye verilen borç karşılığında faiz alınmaması cezaya engel midir? İşletmeye ortaklar yada ortakların ilişkide olduğu kişiler tarafından verilen borçlar karşılığında faiz veya başka bir çıkar temin edilmemesi durumunda ceza olmayacak.

? Dönem içindeki sermaye artışı örtülü sermaye hesabını etkiler mi? Hayır.kurumun dönem başındaki öz sermayesi dikkate alınır. Bu nedenle dönem içindeki sermaye değişimi sonraki yılı etkiler. ? Kendi şirketime faiz almadan borç vermemin sakıncası var mı? Eğer şirketinize borç vermeniz gerekirse bunu sermaye artırımı yaparak gerçekleştirmek daha doğru olur.Böylece doğabilecek sorunların önüne geçmiş olursunuz. Çünkü bankadan faiz geliri yada finans kurumlarından kar payı almak varken şirketi bedelsiz fonladığınız düşüncesi pek gerçekçi olmayacaktır. Sorulabilecek Sorular

? Alınan avanslar da örtülü sermaye hesabına dahil midir? Alınan sipariş avansları işletmenin ortaklardan yada ortaklarla ilişkili kişilerden gerçekleşirse örtülü sermaye hesabından dikkate alınır. ? Transfer fiyatı belirlenmesinde başka yöntemler uygulanabilir mi? Geleneksel yöntemlerle belirlemek mümkün olmadıysa OECD’nin düzenlemelerinde yer alan işleme dayalı kar yöntemleri(kar bölüşüm yöntemi,işleme dayalı net kar marjı yöntemi) kullanılabilir. Bu da mümkün olmadıysa kurum diğer yöntemlerin uygulanamayacağını kanıtlamak şartıyla kendi yöntem belirleyebilir. Sorulabilecek Sorular

? Transfer fiyatlamasında belgeleme zorunlumu dur? Bu konuda bir yaptırım var mıdır? 5520 sayılı KVK 13. maddesine göre tespit edilen fiyatları belgelemek zorunludur.Transfer fiyatlaması yoluyla örtülü Kazançtan incelemeye alınan kurumlar bu belgeleri istendiğinde sağlayamazlarsa, usulsüzlük cezası alırlar.

“Hesabı temiz olanın muhasebeden korkusu olmaz.”