GRUP ÜYELERİ : Yasemin Aktaş Şeyma Akçelik DERS: Fen ve Teknoloji Grup Adı: Krem Şokola Tarih: 21.04.2010 GRUP ÜYELERİ : Yasemin Aktaş Şeyma Akçelik DERS: Fen ve Teknoloji ÜNİTE: Kuvvet ve Hareket SINIF: 6 KONU: Kuvvet Nedir?

AMAÇLAR KAZANIMLAR DERSE GİRİŞ İNTERAKTİF OYUNLAR NE KADAR ÖĞRENDİM EV ETKİNLİKLERİ

Kuvvetin Tarihçesi geri Kuvvet ilk defa, hareketin sebebinin araştırılması sonucu ortaya çıkmıştır. Kuvvet kavramını oldukça eskiye dayandırmak mümkündür. Ancak Aristo, hareketle kuvvetin ilişkisi üzerinde durmuş, ağırlığı, cismi tabiî konumuna getirmek için etkiyen tesir olarak târif etmiştir. Kuvvet üzerinde araştırma yapan bilginlerden biri de Yakub ibni İshak el Kindî’dir. Bu Müslüman âlim, 9. yüzyılda Irak’ta Halife el-Me’mun (813-833) ve el-Mu’tasım zamanında yaşamış ve tesiri çok büyük olmuştur. Med ve Cezir kitabında, kuvvetin bir ortam içerisinde yayılmasına âit bilgiler mevcuttur. Galile, mekanik ile uğraşmışsa da açık bir kütle tarifi, statik ve dinamiğe uygulanabilecek bir matematik kuvvet tarifi vermekten uzak kalmıştır. Ancak Newton’un kanunlarına ilk adımı Galile atmıştır. Kepler de, gezegenlerin hareketini gözetleyip, ilgili kuralları tesbit ederek, kütle çekimi kanununun belirlenmesine sebep olmuştur. Kuvvetin modern tarifini Newton’un “Principia”sında bulmak kâbildir. Dinamiğin ikinci kanunu, kuvveti açık bir şekilde tarif eder. Üçüncü kanunu her etkinin bir zıt tepki doğurması da kuvveti açıklamaktadır. Newton’un çekim kanunu pek çok tenkide uğradıysa da fizikî olayları açıklaması yönünden çok başarılıydı. Daha sonra Michael Faraday, kuvvet alanı ve kuvvet çizgileri kavramlarını getirdi. Buna göre, her noktaya bir kuvvet karşı getirilebiliyorsa, “kuvvet alanı” tarif edilmekteydi. Kuvvet vektörlerine teğet olan eğrilere de “kuvvet çizgileri” ismi verilir. Einstein, 1905’de ortaya koyduğu “Özel İzafiyet Teorisi” ile hiç bir alanın ışıktan daha hızlı yayılamayacağını göstererek, kuvvet alanlarına da bunu dâhil etti. geri

Kuvvet kavramını öğrenmek. Kuvvetin ne ile nasıl ölçüldüğünü öğrenmek. DERSİMİZİN AMACI : Kuvvet kavramını öğrenmek. Kuvvetin ne ile nasıl ölçüldüğünü öğrenmek. Kuvvetin nasıl orataya çıktığını öğrenmek. Kuvvetin hayatımızdaki yerini öğrenmek. GERİ

“Bugün, Sevgi abla ve Metin ağabey için Macera günüydü. Sevgi abla ve Metin ağabey Çoruh Nehri’nin azgın sularında rafting yapmak için Artvin’e gelmişlerdi. Rafting yapacakları takım dokuz kişiden oluşuyordu. Takım bottaki yerini aldı. Herkesin elinde birer kürek vardı. Bu küreklere kuvvet uygulayarak bota yön verecekler ve botu dengede tutmaya çalışacaklardı. Dünyanın en süratli akan Nehirlerinden biri olan Çoruh Nehri’nde rafting yapmak onları heyecanlandırıyordu. Takım, küreklerle botu iterek kıyıdan ayrıldı ve azgın sularda harekete başladı. Çoruh Nehri o kadar süratli akıyordu ki takımdakiler botu dengede tutmak için küreklerine asılarak aynı yönde daha fazla kuvvet uyguladılar. Takımın üyeleri tek bir vücut gibi çalışıp bu doğa harikası nehre sanki meydan okuyorlardı. Macera başlayalı 10 dakika olmuştu. 12 km’lik mesafenin yarısına gelinmişti. Bot bir sağa bir sola giderken tam önlerine bir kaya çıktı. Botun önünde oturan Metin ağabey küreğini kullanıp kayayı iterek botu sola doğru döndürdü. Suyun süratinin azaldığı bir kısma gelmişlerdi. Artık bota daha iyi hakim olabiliyorlardı. Bundan sonra nehrin kıyısına yanaşıp dinlenmeye karar verdiler.” Sevgi Abla Metin Ağabey İleri

1- Takımdakiler nehir akıntısının dalgalı ve süratli olduğu yerlerde kürekleri ile neden daha çok kuvvet uygulamışlardır? 2-Dengede kalabilmek için bota nasıl kuvvetler etki etmiştir? Gösteriniz. 3-Bottaki kişi sayısı önemli midir? Neden? İleri

KUVVET Duran bir cismi hareket ettiren, hareket eden cismi durduran, cismin süratini, hareketi doğrultusunu, biçimini değiştiren etkiye kuvvet denir. Kuvvet ‘’F’’ ile gösterilir. Günlük hayatımızın birçok noktasında kuvvetten yararlanmaktayız. Yürürken, otururken, kitabın sayfasını değiştiriken… Bu kuvvetlerden bir çoğu yapacağımız işlerde bize kolaylık sağlamaktadır. Örneğin sürtünme kuvveti, yürüyebilmemiz içindir. Suyun kaldırma kuvveti yüzebilmek için gereklidir. ileri

Hareket halinde cisme, hareket yönünde kuvvet uygulanırsa cismin sürati artar. Hareket halindeki cisme, hareket yönünün tersinde kuvvet uygulanırsa cismin sürati azalmaya başlar. Daha sonra durur. HIZ= 0 Kuvvet yönü Hareket Yönü Biz cisimlere kuvvet uygulayarak onları hareketlendirebiliriz veya hareket halindeki bir cismi durdurabiliriz. Cisimler üzerinde şekil değişikliği oluşturabiliriz. Cismi hangi yönde hareket ettirmek istiyorsak kuvveti o yönde uygulamalıyız. Buradan da kuvvetin yönlü bir büyüklük olduğu gözlenir. ileri

Bir cisme birden fazla kuvvet etki edebilir Bir cisme birden fazla kuvvet etki edebilir. Bu kuvvetler aynı yönlü veya zıt yönlü olabilir. Bir cisme iki veya daha fazla kuvvet uygulandığı zaman bu kuvvetlerin etkisini tek başına yapabilen bir kuvvet olur. Bu kuvvete ‘’ bileşke kuvvet’’ denir. F1 F2 Şekil.1 Şekil.1 de kuvvetlerin bileşkesine R1 dersek R1=F1 + F2 olur.( Kuvvetler aynı yönlü) Şekil.2 de kuvvetlerin bileşkesine R2 dersek R2= |F1 – F2| olur. ( Kuvvetler zıt yönlü) Bileşke kuvvet büyük kuvvetin yönünde olur. F2 F1 Şekil.2 Şekil.3 de kuvvetlerin bileşkesine R3 dersek R3= |F1 + F2 – F3| olur. (Hangi taraftaki toplam kuvvet büyükse cisim o yönde hareket eder.) F1 F3 F2 Eğer bir cisme etki eden kuvvet sıfır ise, cisim duruyorsa durmasına, cisim hareketli ise sabit sürat ile hareketine devam eder. Şekil.3 İleri

dinamometre Dinamometre Nedir? Kuvvet ölçen âletlere verilen ad. Dinamometrelerin esası, esnek cisimlerdir. Bu esnek cisimler, kendilerine etki yapan kuvvetlerin şiddetleri oranında biçimlerini değiştirirler. Bu biçim değiştirmeler, belli kuvvetlerin belli şiddetlerine göre ayarlanmış olduğu için, dinamometreye uygulanan kuvvetin şiddetini kolaylıkla bulmak mümkün olur. Dinanamometrelerin pek çok çeşitleri vardır. En basit dinamometre el kantarıdır.Bir cisme etki eden kuvveti dinamometre ile ölçerken dinamometrenin yayı uzar. Bunun sebebi cisme etki eden kuvvetin dinamometrenin yayına da etki etmesidir. Cisme uygulanan kuvvet ne kadar büyük olursa, dinamometredeki yayın uzaması da o kadar fazla olur. geri

3. Aşağıdaki cisimlere etki eden kuvvetlerin dengelenmiş olup olmadıklarını belirtin. SORULAR 1. Aşağıdaki olayların hangisinde yerçekimi etkisiyle gerçekleşen bir hareket yoktur? a) Elmanın daldan düşmesi b) Kitabın düşmesi c) Suyun akması d) Rüzgarın esmesi 2. Aşağıdaki cisimlere etki eden kuvvetlerin dengelenmiş olup olmadıklarını belirtin. ileri

3. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlarına “D” yanlış olanlarına “Y” yazın. - Kuvvet dinamometreyle ölçülür ( ) - Kuvvetin birimi Newton’dur. ( ) - Yer çekimi bir kuvvet değildir. ( ) - Kuvvetin yönü önemli değildir. ( ) - Sadece canlı varlıklar kuvvet oluşturabilir. ( ) 4. Aşağıdaki A, B ve C cisimlerine etki eden net (bileşke) kuvvetleri bulun. ileri

5. Aşağıdaki sporcu çocuğun elindeki ağırlıklara uyguladığı kuvvetleri çizerek gösterin. 6. Aşağıdaki kamyonetlere etki eden kuvvetler ve araçların hareket yönleri şekilde verilmiştir. 20+10 20+(10+10) Ger i 10-10 20-10

1. Aşağıdaki olayların hangisinde yerçekimi etkisiyle gerçekleşen bir hareket yoktur? a) Elmanın daldan düşmesi b) Kitabın düşmesi c) Suyun akması d) Rüzgarın esmesi 3. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlarına “D” yanlış olanlarına “Y” yazın. - Kuvvet dinamometreyle ölçülür (D ) - Kuvvetin birimi Newton’dur. ( D) - Yer çekimi bir kuvvet değildir. (Y ) - Kuvvetin yönü önemli değildir. (Y ) - Sadece canlı varlıklar kuvvet oluşturabilir. ( Y) 4. Aşağıdaki A, B ve C cisimlerine etki eden net (bileşke) kuvvetleri bulun. A=(12+6)-9=9 B= (40-35)=5 C=(10+8)-(6+6)=6

DENEYİN ADI : KUVVET DENEYİN AMACI : Kuvvetin büyüklüğünü ölçmeyi öğrenmek, kuvvetin doğrultu ve yön tayinini kavramak. KULLANILAN MALZEMELER : Dinamometre, en az üç adet kitap, kitapları bağlamak için ip ya da tel. TEORİK BİLGİ: Kuvvet; hareketsiz bir cismi harekete geçiren, hareketli cismin hareketinde değişiklik yapan ve cisimlerin şeklinde değişiklik meydana getiren etkiye denir. Kuvvet belirli doğrultu ve belirli yönlerde olacaktır. Aynı doğrultu içerisinde iki yön vardır ve bu yönler birbirlerine zıttır. Kuzey-güney bir doğrultuyu gösterirken kuzeyden güneye bir yönü ifade eder. Bir cisim üzerine uygulanan kuvvet, dinamometre adı verilen ölçüm aracı ile belirlenebilir. Dinamometrenin çalışma prensibi esasen metal bir yayın esnekliği prensibine dayanır. Kuvvetin birimi Newton olup N harfi ile gösterilir. DENEYİN YAPILIŞI, ANALİZİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ 1- İlk olarak iple bağladığınız tek bir kitabı dinamometre ile çekiniz (şekil 2.1). Kitabın harekete geçtiği andaki dinamometrede görünen değeri okuyarak tabloya yazınız. 2- iki kitabı üst üste koyarak iple bağlayıp (şekil 2.2) deneyi tekrarlayarak dinamometrede okuduğunuz değeri yine aşağıdaki tabloya not ediniz. ileri

Şekil 2.1. Şekil 2.2. 3- Aynı deneyi üç ve daha çok kitap için tekrarlayarak sonucu not ediniz (şekil 2.3). 4- Tabloya göre hangi durumda dinamometre daha çok uzadı. Neden? 5- Sınıfımızda bulunan kitaplığı elimizdeki dinamometre ile çekerek hareket ettirmek mümkün olabilir mi? 6- Bir kitabı iki farklı dinamometre ile çekersek bu kitap üzerine uygulanan kuvvetin büyüklük ve yönünü nasıl buluruz (şekil 2.4). ileri

Kitap Sayısı Dinamometrede okunan değer Uygulanan Kuvvetin Yönü 1 2 3 4 5 geri

KAZANIMLAR: Bu dersin sonunda siz sevgili öğrencilerimizle; 1-Kuvvet nedir? Nasıl oluşur? 2-Kuvvet hayatımızın neresinde? 3-Kuvvetin tarihçesini 4-Kuvvetin ne ile ölçüldüğünü Öğrendik..  Geri