ERGONOMİ 5° 50-100 cm 35° 60° 90° 7 2 c m ( 6 - 5 ) 18 cm 70 cm 4 3 1

Eğitimin Amacı Katılımcıların, ergonomi ve iş fizyolojisi konusunda temel kavramları bilmelerini ve işyerinde ergonomik düzenlemeler ve çalışma ortamı tasarımları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır.

Öğrenme Hedefleri Bu dersin sonunda katılımcılar; 1 2 3 Ergonomiyi ve temel kavramlarını tanımlar. 2 Ergonomik risklerin etkilerini belirler. 3 Ergonomik risklerin etkilerinin önlenmesi konusunda yapılacak çalışmaları açıklar.

KONU BAŞLIKLARI Çalışma yaşamı ve ergonomi 1 Çalışma yaşamı ve ergonomi 2 İş fizyolojisi ve biyomekanik 3 Antropometri ve çalışma ortamı tasarımı 4 Bilgi teknolojisine dayalı ergonomik düzenlemeler 5 Güvenlik tekniğine dayalı ergonomik düzenlemeler 6 Ofis ergonomisi 7 İlgili mevzuat

ERGONOMİK RİSK FAKTÖRLERİ BEL VE OMURGA RAHATSIZLIKLARI Psikolojik Faktörler Fiziksel Faktörler Çevresel Faktörler STRES BEL VE OMURGA RAHATSIZLIKLARI

İşten kaynaklanan etkiler FİZİKSEL FAKTÖRLER İşten kaynaklanan etkiler İşyeri yerleşim planı Tekrarlayan işler İş sırasında gereken ekipmanların yerleşimi Uygunsuz duruş gerektiren işler Statik duruş gerektiren işler

Çalışma ortamından kaynaklanan etkiler ÇEVRESEL FAKTÖRLER Çalışma ortamından kaynaklanan etkiler Gürültü Sıcaklık, nem ve hava akımı Aydınlatması Titreşim Kimyasallar

Çalışan kaynaklı etkiler PSİKOLOJİK FAKTÖRLER Çalışan kaynaklı etkiler Uyuşmazlıklar (şaşırma, yanılma, unutkanlık) Üzüntüler Ailevi sorunlar Meslek sorunları Ekonomik zorluklar Güvensizlik Sınırlı kariyer İşyerinde negatif sosyal iletişim Grup içerisinde çalışma baskısı

İŞ İLE İLGİLİ * Ağır fiziksel aktivite ile çalışmak * Uzun süreli aynı pozisyonda çalışmak * Öne eğilerek çalışmak * Kalçalar sabitken beli, gövdeyi döndürmek * Ağır kaldırmak ve taşımak * Ayaklar sabit dönmek * Tekrarlamalı iş * Titreşime maruz kalmak

KİŞİSEL * Kondisyon eksikliği (hareket azlığı) * Sırt-bel kaslarının güçsüzlüğü * Şişmanlık * Sigara içmek

PSİKOLOJİK * İş memnuniyetsizliği * Yetersiz psikolojik destek * Monoton iş * Aile ve iş hayatındaki sorunlar

Stresten Uzaklaşmak İçin Yapabileceklerimiz 1. Olumlu alışkanlıklar edininiz. 2. Ayrıntılarla uğraşmayınız. 3. Günlük, haftalık, aylık yapılacak işleri sıraya dizerken önce zor ve sevimsiz işlere öncelik vererek onları bitirmeye çalışınız. 4. Mükemmeliyetçilikten kaçınınız. 5. Yorucu ve zor işleri sabah saatlerine bırakınız. 6. İşinize konsantre olunuz.

Stresten Uzaklaşmak İçin Yapabileceklerimiz 7. Dinlenmek için de kendinize zaman ayırınız. Bütün gününüzü işle doldurmayınız. 8. Televizyonun esiri olmayınız. Program seçiniz. 9. Kendinize ve ailenize de zaman ayırınız. Yıllık tatile çıkınız. 10. Her gün yarım saat önce uykudan kalkmayı deneyiniz. 11. Planlamaya önem veriniz

RAHAT AYAKTA DURUŞ KONUMU Bu duruşta bacaklar arasında 30 derece açı vardır, ayaklar dışa açık, topuklar arası mesafe 20cm. kollar vücudun iki yanında aşağı sarkık, gözler sonsuza bakar durumda, gövde iki bacakla eşit şekilde desteklenmiş vaziyette kaslar gevşek olacaktır.

RAHAT OTURMA KONUMU Kollar iki yana sarkık ve bacaklar üzerine konmuş durumda, kalça ile bacak arasındaki açı 70 derece, ayaklar yere düz basmış durumdadır.

ELLE TAŞIMA Uygulanan güç Biçimsiz duruş Sırt El Tekrarlanan hareketler Sırt El Bilek Omuz Boyun

kg Sınır Değerler Tavsiye edilen Sınır Değerler

SIRT Vücudun hemen hemen her hareketinde sırt kullanılmakta olduğundan en sıklıkla incinen bölgedir. Bir çok sırt problemi omurga ile ilgilidir

SIRT İNCİNMELERİNİN SEBEPLERİ

KALDIRMA TEKNİKLERİ Doğru Kaldırma Yanlış Kaldırma

BEDENEN YAPILAN TAŞIMACILIKTA ALINACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ Durun ve düşünün. Yük kaldırımını planlayın. Yük nereye yerleştirilecek sorgulayın Uygun yardımcı ekipmanlar kullanın Yardıma ihtiyaç olup olmadığını sorgulayın Yük üzerinde varsa engelleri çıkarın

BEDENEN YAPILAN TAŞIMACILIKTA ALINACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ Ayaklarınızı bacaklarınızı açarak dengeli şekilde yerleştirin Eğilirken dizler bükülmeli ve sırt düz tutulmalıdır. Bu durumda vücudun dengesini sağlamak için harcanacak güç an aza indirilecektir.

BEDENEN YAPILAN TAŞIMACILIKTA ALINACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ Sağlam şekilde kavrayın Kollarınızı bacaklarınız tarafından oluşturulan sınırlar içinde tutmaya çalışın Kanca kavrayışı yaparak parmaklarınızı düz tutun. Taşınacak gereçler bütün avuç içiyle kavranıp kollar düz tutulduğunda yük bütün vücuda dağılacağından harcanacak kuvvet daha az olacaktır. Çene içeride tutulmalıdır. Boynu uzatarak çeneyi içeri çekmek omurgayı kilitleyecektir. Böylece belde meydana gelebilecek sakatlıklar önlenir. Sırt düz tutulmalıdır. Böylece karın bölgesindeki baskı azalacak, diskler üzerindeki basınç eşit derecede olacak ve sırt kaslarının çalışması tehlikeli bir pozisyonda olmayacaktır.

BEDENEN YAPILAN TAŞIMACILIKTA ALINACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ Yükü ani itmeyin, çekmeyin ve kaldırmayın Yük taşıma hareketini yavaşça yapın Kalkarken yükün kontrolünüz altında kalmasını sağlayın

BEDENEN YAPILAN TAŞIMACILIKTA ALINACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ Yükü kendinize yakın tutun Dönüş yaparken gövdenizi döndürmeyin Yükün ağır kısmını gövdenize yakın tutun

BEDENEN YAPILAN TAŞIMACILIKTA ALINACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ Yükü bırakın Yerleştirmeyi sonrasında yapın

OFİSTE ERGONOMİ

2 KİŞİLİK ODALAR a) Yanlış 1m A B 1m A B b) Yanlış

2 KİŞİLİK ODALAR 1m A B d) Doğru c) Doğru 1m A B

Ekranlı araçlardan kaynaklanan tehlikeler Göz yorgunluğu, Zihinsel stres, Kas problemleri, Baş ağrısı, Radyasyon, Epileptik nöbetler vb...

BÜRODA BİLGİSAYAR İLE ÇALIŞMALARDA DOĞAL DURUŞ 50-100 cm 5° 35° 60° 90° 7 2 c m ( 6 - 5 ) 18 cm 70 cm 4 3 1 8

DÖNEREK EĞİLMEKTEN SAKININIZ Koltuğunuzun dönebilirliğini kullanıp, belinize ayrıca yük bindirmeyiniz.

OTURMA-DİKİLME-DİNAMİKLİĞİ Duruşlarınızı saatte en az 2 - 4 kez değiştiriniz. Kısa süreli bir kaç kez ayağa kalkma, sadece oturmaktan çok daha iyidir. Ayakta durma 20 dakikadan fazla olmamalıdır.

HAREKET POTANSİYELLERİNDEN FAYDALANINIZ Yazıcılara Fakslara kendiniz gidiniz. Kısa görüşmeleri ayakta yapınız.

OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU Gerek ayakta yapılan çalışmalarda, gerekse de oturarak yapılan çalışmalarda omurganın nötral pozisyonu olan “S” şeklini korumak önemlidir.

OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU “S” tipi duruş yerine “C” tipi duruşlar omurgada aşırı zorlanmalara neden olacaktır.

OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU “V” tipi duruşlar ise daha kötü sonuçlara sebep olabilir.

OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU Bu konumda ise sürekli dönüşler omurgada zorlanmalara yol açacaktır. Mümkünse çalışma noktası değiştirilmelidir.

OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU Doğal duruşu korumak için yükleme noktası kişinin ölçülerine göre ayarlanmalıdır. Bunun için ayarlanabilir sehpalar kullanılabilir.

OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU Mümkün olmayan durumlar için ise değişik çözümler izlenebilir. Önemli olan nokta işyerinizin kişilere uygun hale getirilmesidir.

OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU Günlük rutin işlerde bile omurganın “S” biçimini koruması basit temel hareketler ile sağlanabilir.

OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU Aksi takdirde anlık zorlanmalar omurgada hasara yol açabilir.

OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU Başka bir örnek vermek gerekirse, her gün kullandığımız telefonları boyun ve omuz arasına sıkıştırmayın. Kablosuz kulaklıklar kullanmak en uygun çözümdür.

DİRSEKLERİ İÇTE OMUZLARI GEVŞEK TUT Doğal pozisyonu sağlamak için dirsekler vücut kenarlarında olmalı, omuzlar gevşek olarak bırakılmalıdır. Kolay görünüyor, ama her zaman uyguluyor musunuz?

DİRSEKLERİ İÇTE OMUZLARI GEVŞEK TUT Çalışma alanı inceleyecek olursak, sol resimde ürünlerin çok yüksekte olduğunu, omuzların kasıldığını, dirseklerin kanat gibi açıldığı görülmektedir. Zamanla vücutta yorgunluk başlayacaktır. Sağdaki resimde ise basit pozisyon değişiklikleri ile aşırı zorlanmalardan kaçınılmaktadır.

BİLEKLERİ DOĞAL TUT Bilek duruşunda ise eli ön kol ile aynı düzlem üzerinde tutmak gerekir. Fareyi kullanırken bileğin zorlanmalardan kaçınmasını sağlarsınız.

BİLEKLERİ DOĞAL TUT Araç kullanırken bileklerin ön kol ile aynı pozisyonda olması zorlanmaları ortadan kaldırır.

DOĞAL DURUŞUNU KORU Boyun düz Omuzlar gevşek Dirsekler yanda Bilekler nötral Sırtta S eğrisi

AŞIRI ZORLANMAYI ÖNLEMEK Ağır yükleri çekmek aşırı zorlanmalara neden olur. Bu nedenle zemin düzgün olmalı, tekerlekler sürtünmeyi yeterli derecede azaltmalı, arabanın tutma kulpları olmalıdır.

AŞIRI ZORLANMAYI ÖNLEMEK Bileklerin doğal pozisyonu korunmalı, ayakkabı sürtünmesi çok itilecek malzemenin sürtünmesi az olmalıdır.

AŞIRI ZORLANMAYI ÖNLEMEK Taşınan malzemenin tutma kulpları olmalıdır.

HER ŞEYİ KOLAY ULAŞILABİLECEK ŞEKİLDE YERLEŞTİR Dirseklerin ve bileklerin doğal tutulması için fare gibi sık kullandığımız malzemeleri en yakınımıza yerleştirmeliyiz.

HER ŞEYİ KOLAY ULAŞILABİLECEK ŞEKİLDE YERLEŞTİR Kutulara erişmek için, pozisyon değişiklikleri yapınız.

UYGUN YÜKSEKLİKTE ÇALIŞ Bileklerin doğal pozisyonu için dirsek yüksekliğinde tutulacak iş ekipmanları tercih edilmelidir.

UYGUN YÜKSEKLİKTE ÇALIŞ İstisnalar: Ağır = Daha aşağıda Hassas = Daha yukarıda Hassa işler ve ağır işler istisnalar olarak kaşımıza çıkabilir. Ağır işler sabit pozisyonu sağlamak için daha aşağıda, hassa işler ise dikkati toplamak için daha yukarıda yapılabilir.

UYGUN YÜKSEKLİKTE ÇALIŞ Zemin veya çalışma alanının ayarlanabilir olması kişinin fizyolojik özelliklerinin işe uygunluğunun sağlanmasında kullanılır.

AŞIRI HAREKETLERİ AZALT Sıkça dönüşleri azaltarak hem aşırı zorlanmaları, hem de aşırı hareketleri azaltacaktır.

YORGUNLUĞU VE STATİK YÜKÜ EN AZA İNDİR Kalemlerin üzerinde yumuşak ekipmanlar yerleştirerek statik yükü azaltabiliriz.

BASINÇ NOKTALARINI EN AZA İNDİR Sert zeminlerden korunarak veya zeminin şeklindeki basit değişiklikler ile basınç noktaları azaltılabilir.

BASINÇ NOKTALARINI EN AZA İNDİR Özellikle sandalyelerdeki ergonomik düzenlemeler ile basınç noktaları azaltılabilir.

BASINÇ NOKTALARINI EN AZA İNDİR Basınç noktalarının en aza indirilmesinde ayakların bastığı zeminin yumuşak malzemeden yapılmasının paydası vardır.

AYDINLATMA VE PARLAMA Aydınlatma ve parlama faktörleri azaltılmalıdır. Kullandığımız bilgisayar vb. ekipmanların yerlerini değiştirerek bu durumlardan korunulur.

HAREKET, EGZERSİZ, GERİNME

HAREKET, EGZERSİZ, GERİNME Günlük temel egzersizler ile vücut yorgunluğu ve zorlanmaları engellenmelidir.

HAREKET, EGZERSİZ, GERİNME

EGZERSİZ 1 2 3 4 5 6 7

UZUN SÜRE AYAKTA DURMA

Molalarda gözlerinizi dinlendirin...

Molalarda kol ve bilek aktivitelerinden mümkün olduğunca uzak durun.....

İklimlendirme ve Aydınlatma Ofislerde;   Ortam Sıcaklığı; 19,7-22,8 C Rölatif nem; en fazla % 70 İdeal hava akımı; 150 mm/sn civarında olmalıdır.   Bu akım 510 mm/sn düzeyine çıktığında ortam “esintili”, 100 mm/sn düzeyine düştüğünde ortam “havasız” dır.

YANSIMA ÖRNEKLERİ

Aydınlatmada yaşanabilecek sorunlar Yetersiz aydınlatma Parlama, yansıma Sorunları önlemenin yolları Işık kaynakları çalışma esnasında çalışanların görüş alanında bulunmamalı, Aydınlatma elemanları ışığın doğrudan iletimini önleyecek siperler ile donatılmalı, Gözün ışık kaynağı ile birleştiği doğrunun yatayla yaptığı açı 30 º den az az olmamalı, Bir tane güçlü ampul kullanmaktansa daha düşük kapasiteli bir kaç tane ampul kullanılması daha faydalıdır. Masa yüzeylerinde yansıtıcı renk ve malzeme kullanımından kaçınılmalıdır.

Pencerenin, oturduğunuz koltuğun arkasında olmamasına dikkat edin...

Güneşli günlerde pencerelerdeki güneşliği kullanın...

ŞİMDİ ÇAY SAATİ