İki insan birbirinin farkına vardığı andan itibaren iletişim başlar; söylediği söylemediği yaptığı yapmadığı her şeyin anlamı vardır

ETKİLİ İLETİŞİMİN AMACI İletmek istediğimizi karşımızdaki kişiye amaçladığımız biçimde iletebilmek, isteneni elde etmek ve beklenen tepkiyi oluşturmaktır

HASTALARIN DOKTORLARI HAKKINDAKİ BAZI DÜŞÜNCELERİ Bana suratını astı, ilgi göstermedi, ilgisiz davrandı, başından savdı, bana bağırdı, çağırdı, beni azarladı, konuşurken bir kere olsun gözüme bakmadı, “ne biçim hastasın, zamanında niye gelmedin, bu ilaçları niye böyle kullandın, ben sana böyle mi demiştim!” şeklinde beni suçladı, bana yeterince zaman ayırmadı, sabırsızlık gösterdi, beni tam dinlemedi, sorularımı yanıtlamadı, bana hiçbir açıklama yapmadı…..

Yapılan bir çalışma doktorların 20 dakikalık bir görüşmenin yalnızca 1 dakikalık bölümünde bilgi verdiklerini ve bilgi vermek için harcadıkları zamanı gözlerinde büyüttüklerini ortaya çıkarmıştır (Roter ve Hall 1992)* Başka bir çalışmada ise doktorların %72’si hastaların sözünü 18-23 saniyede kesmektedir ve hastaların bilgilenme isteğini görmezden gelmektedir (Beckman ve Frankel)*

İLETİŞİM’DE Beden dili %60 Ses tonu %30 Sözler %10 etkilidir

SÖZSÜZ İLETİŞİM Başvuran nazik bir şekilde gülümseyerek karşılanmalı Hizmetin verileceği rahat bir ortam sağlanmalı Göz teması kurarak yüz yüze oturulmalı

Başka bir işle ilgilenilmemeli Aceleci, sinirli, gergin davranışlar gösterilmemeli Başvuranın mahremiyetine daima saygı gösterilmeli

SÖZEL İLETİŞİM Ses tonu Etkin dinleme

SES TONU Hizmet sunan çok yüksek ya da anlaşılmayacak kadar alçak ve monoton olmayan bir ses tonuyla önemli noktaları vurgulamasını bilmeli Ses tonu başvuranı rahatlatmalı, huzur ve güven vermelidir

DİNLEME TÜRLERİ Görünüşte dinleme Seçerek dinleme Savunucu dinleme Tuzak kurucu dinleme Yüzeysel dinleme Etkin dinleme

ETKİN DİNLEME Dinleyenin konuşanı anlaması ve anlıkta olsa konuşanın gerçeklerinin dünyasına girerek karşıdan gelen iletiye sözlü tepki verme becerisidir -Empati -Kendi sözcükleriyle ifade etme

İletişimde Mesafeler 1-Mahrem Mesafe: Cilt temasından başlar, bedenden 45 cm. uzaklığa kadar sürer. Bu alana, sevgililer, eşler, en iyi dostların girmesine izin verilir. 2-Kişisel Mesafe: 45 cm. ile 120 cm arası mesafedir. 3-Sosyal Mesafe : 120 cm ile 2 metre arası mesafe. 4-Kamusal Mesafe : 2 metreden daha uzak. Tanınmayan kişilere ayrılır. Dik açı varsa kişisel alanlara daha kolay girilir.

Beden dili

BEDEN DİLİ ÇEVREYİ CİDDİYE ALMAZ. ELEŞTİRMEN DİNLEYİCİ GÜVENLİ DİKKATLİ DİNLEME KENDİNE GÜVENLİ RAHAT İLGİLİ

KOL VE PARMAKLAR RAHAT DÜŞÜNCELİ HUZURSUZ İLGİLİ HUZURSUZ OLUMSUZ YAKLAŞIMLI CEVABA HAZIR

ELLER TAKİPÇİ SİNİRLİ HUZURSUZ TAKİP EDİYOR RAHAT KARŞISINDAKİNE GÜVENİYOR

ELLER ÜRKEK ÇEKİNGEN HUZURSUZ OTURUŞ RAHAT İLGİLİ BEKLEDİĞİNİ BULUYOR

ELLER ÇEKİNGEN İÇE KAPANIK DESTEK BEKLEYEN HAFİFE ALAN KENDİSİNE AŞIRI GÜVENEN KARŞISINDAKİNİ CİDDİYE ALMAYAN

ELLER DÜŞÜNCELİ HUZURSUZ VERECEĞİ CEVAPTAN EMİN OLMAYAN DÜŞÜNCELİ İLGİLİ RAHAT, TAKİPÇİ

DÜNÜNCE AŞIRI İLGİLİ ETKİLEMEYE ÇALIŞAN HAKİM OLMAK İSTEYEN. SIKILMIŞ İLGİSİ DAĞILIYOR.

OTURUŞ RAHAT GÜVENLİ UYUMLU HUZURLU AŞIRI HUZURSUZ. ÇEKİNGEN SIKILMIŞ. BİTİŞİ BEKLEYEN

DÜŞÜNME-TAKİP İLGİSİZ KOPMUŞ KONU DIŞI KALMIŞ BAŞKA YERDE DÜŞÜNCELİ. ŞAŞIRMIŞ TAKİPÇİ MUZİPLİK YAPMAYA HAZIRLANAN

Sen Dili Ben Dili

“SEN” MESAJI YERİNE “BEN” MESAJI VERİN.

İSTENMEYEN DAVRANIŞLAR KARŞISINDA DUYGULARINIZI VE/VEYA BEKLENTİLERİNİZİ DİLE GETİRİN.

KODLAMA KOD ÇÖZME SEN MESAJI KODU “KABASIN” KÖTÜ OLDUĞUMU DÜŞÜNÜYOR. SİNİRLENME “KABASIN”

KODLAMA KOD ÇÖZME BEN MESAJI KODU “RAHATSIZ OLUYORUM” RAHATSIZ OLMUŞ SİNİRLENME “RAHATSIZ OLUYORUM”

Ego Geliştirici Dil

EGO GELİŞTİRİCİ DİL: Ego geliştirici dil, çeşitli görüşme becerilerine ek bir psikolojik danışma becerisidir. EGO GELİŞTİRİCİ DİLİN ÖZELLİKLERİ: BENLİK DEĞERİNİ GELİŞTİRİR SOSYAL BECERİLERİ GELİŞTİRİR İLETİŞİM GERİLİM VE ÇATIŞMALARI ÖNLER GÜVEN DUYGUSUNU GELİŞTİRİR BENLİK SAYIGISINI GELİŞTİRİR

EGO GELİŞTİRİCİ DİL ÖRNEKLERİ: OĞLUM ŞİŞMAN OĞLUM TOPLU KARIM SISKA KARIM İNCE VEYA NARİN KOCAM CİMRİ KOCAM TUTUMLU KARDEŞİM BOŞBOĞAZ KARDEŞİM KONUŞMAYI ÇOK SEVER

EGO GELİŞTİRİCİ DİLİN AİLE İÇİNDEKİ ROLÜ NEDİR? EĞİTİMDE EGO GELİŞTİRİCİ DİLİN ROLÜ NEDİR

Empati

Bir uygulama…. Çocuğunu gelip size yakınarak anlatıyor…

Çocuğunuza nasıl cevap/ tepki verirdiniz??

Şimdi kendinizi çocuğunuzun yerine koyun aynı tepkiler/ cevaplar size verilseydi, siz ne düşünür ya da hissederdiniz??

Peki siz çocuğunuzun yerindeyken size ne tepki ya da cevap verilseydi rahatlardınız??

• Biz nasıl üzülüyorsak, başkaları da üzülebilir. • Bizim canımız acıyorsa başkalarının da canı acıyabilir. • Biz iyi şeylere sahip olmak istiyorsak, başkaları da ister. • Biz nasıl başarılı olmak istiyorsak, başkaları da başarılı olmak ister. • Biz iyi olan her şeyi ne kadar hak ediyorsak, başkaları da hak eder. İşte sihirli kelime budur: Başkaları.

Empati, kendini karşısındakinin yerine koyarak o insanın düşünce ve hislerini anlayabilmedir.

Diyelim ki bir yemek davetindesiniz ve bir yakınınız, yanında oturan kişinin üzerine yemek döktü. Eğer yakınınızın utandığını fark ederseniz bu empatidir.

Empati becerisinin gelişimi için öncelikle kişinin kendi duygularının farkında olması, önemlidir.

Anne-babaları ve çevrelerindeki yetişkinler tarafından duyguları anlaşılan, ifade edilen çocuklar empatiyi daha kolay öğrenirler, davranış problemleri azalır, Güven ve özgüvenleri gelişir.

Kendi olumlu yönlerini fark edecek, Toplumumuzda genellikle iyi ve memnun edici şeyler pek dile getirilmez. Çocukların bu tip şeyleri doğal olarak 'zaten' yapmaları beklenir. Çocuğunuzun bir davranışı sizi mutlu ettiğinde bundan duyduğunuz sevinci de dile getirmelisiniz. Bu durumda çocuk, Kendi olumlu yönlerini fark edecek, Başkalarının hangi durumlarda sevinç ve mutluluk hissedeceğini anlama fırsatı bulacaktır, Ayrıca kendi olumlu duygularını gerekli durumlarda kolayca ifade etmeyi öğrenecektir.

Etkili iletişim ve empati için birkaç öneri ve örnekler Ahmet= Okula gitmek istemiyorum. Baba = Okulla ilgili bazı sıkıntıların var Ahmet= Öğretmen birkaç çocuğu sınıfta azarlıyor Baba = Neler oluyor anlatır mısın? Ahmet= Yanımdaki arkadaşım yaramazlık yapıyordu, öğretmen bana bağırdı. Baba = Haksızlığa uğradın çünkü sen yaramazlık yapmamıştın Ahmet= Evet.

Etkili iletişim ve empati için birkaç öneri ve örnekler Karşımızdakini dinlerken nötr olarak yani önyargısız bir biçimde dinleyin. Çocuk: Anne, bugün okulda ne oldu biliyor musun? Anne: Yine ne haltlar karıştırdın söyle bakalım. Savunmaya geçmeyin, sadece dinleyin. Erkek: Bugün iş çok yoğundu, çok yoruldum. Kadın: Ne var bunda ben de tüm gün ev işleriyle uğraştım. Çok fazla konuşmayın. Konuşulanları yarıda kesmeyin. Boş ver, yorma kafanı böyle şeylerle.

Etkili iletişim ve empati için birkaç öneri ve örnekler Göz teması kurun. Karşıdakini yargılamadan konuşun. Deprem bölgesinde bulunan bir evde, orta şiddette bir zelzele sonucu ev sallanmaya başlayınca, çocuğunu merak eden anne, “Can nerdesin!” diye seslenince, çocuk içerden korkan bir sesle, “ben yapmadım anneciğim!” diye cevap verir.

Etkili iletişim ve empati için birkaç öneri ve örnekler Yumuşak bir sesle ve acele etmeden konuşun. Sabırlı ve kabul edici olun. Etkileşime önem verin, uygun olduğunda kişiye dokunun ve sarılın. Geri bildirim verin. Anlatılanlara gülmeyin, alaya almayın. Duygularınızı gizlemeye çalışmayın.

Aşamalı Empati Sınıflaması Onlar Basamağı Sorunu dinleyen kişi, sorun sahibine öyle bir geri bildirim verir ki, bu geri bildirim, o ortamda bulunmayan üçüncü şahısların (toplumun) görüşlerini dile getirmektedir.

Ben Basamağı Empatik tepki veren kişi, benmerkezcidir; kendisine sorununu anlatan kişinin duygu ve düşüncelerine eğilmek yerine, sorunun sahibini eleştirir, ona akıl verir; bazende kişiyi kendi sorunlarıyla başbaşa bırakıp kendinden söz etmeye başlar.

Sen Basamağı Empatik tepki veren bir kişi, kendisine sorununu ileten kişini rolüne girer, olaylara o kişinin bakış açısıyla bakar.

1.Senin problemin karşısında başkaları ne düşünür, ne hisseder: “ Sanki dünyada bir tek sen böylesin’’ “ Senin bu lekelerin hastane için çok fazla problem değil, daha neleri var’’

2.Eleştiri: “ Lekelerine kimse bakmaz sen sorun yapıyorsun’’ “Bunu yapmaya hiç hakkın yok’’

3.Akıl Verme: “Mutlaka denemelisin,denemezsen hiç iyileşemezsin’’ “Kalan zamanını iyi değerlendirmelisin’’

4.Teşhis: “Bu durumun sebebi toplumsal baskıdır” “Sen bunu kendine fazla dert ediyorsun”

5.Ben de Var(Kendi derdini anlatma): “Aynısı benim başımda”

6.Benim Duygularım: “Üzüldüm” “Sevindim” “Bu sıkıntıların oldukça doğal’’

7.Destekleme: “Bu durum sizin için çok zor olmalı’’

8.Soruna Eğilme: “Sıkıntılı görünüyorsunuz, konuşmak istermisiniz’’ “Maske takmak istemeyişinizin sebebini bana anlatırmısınız’’

9.Tekrarlama(Bireyin vermek istediği mesajları anlama ve ona iletme-Yansıtma): “Çok kötü durumda olduğunuzu anlatmak istiyorsunuz’’

10.Derin Duyguları Anlama: “Sizi bu şekilde kimsenin görmesini istemiyorsunuz’’ “Eşinizin durumu sizi endişelendiriyor ve yanında olmak istiyorsunuz’’

Açık uçlu sorular sormak, Yavaş hareket etmek ve yorumda bulunmak, Empati yeteneğini sonradan kazanabilmenin yolu: Açık uçlu sorular sormak, Yavaş hareket etmek ve yorumda bulunmak, Hızlı yargılara varmaktan kaçınmak, Kendi davranış ve düşüncelerimizi anlamaya çalışmak, Geçmişten ders almak, Olayları akışına bırakmak ve kendimiz ve karşımızdakilerin davranışları için belli sınırlar oluşturmaktır.

(L)- Merhaba (H)- Merhaba. Nasılsın? (L)- Fena değil... Senden ne haber? (H)- Ben iyiyim. Ama senin sesin biraz üzüntülü geliyor bir şey mi oldu? (L)- Hayat her zaman yolunda gitmiyor. (H)- Haklısın da, ne oldu ki? (L)- Pek bişey yok. Babamla biraz tartıştık da... (H)- Babanla mı tartıştınız? Hayrola? (L)- Hafta sonu için yaptığımız programa ben katılamıycam.

(H)- Üzüldüm. Katılamayışın babanla aranızda geçen tartışmadan mı kaynaklanıyor? (L)- Şey... Aslında annemle biraz atıştık, söz verdiğim saatte eve gelmediğim için bana çok kızdı ve durumu babama anlattı, babamda ceza olarak hafta sonu programımı iptal etti. (H)- Hımm. Anlıyorum... Gerçekten moral bozucu bir durum. Kızgın mısın? (L)- Hı hı... (H)- Bu durumda yapabileceğimiz başka birşeyler de olmalı. Annenle tekrar konuşmayı denedin mi... Belki seni affeder... ..........ve konuşma böylece devam ediyor...

(L)- Merhaba. (H)- Merhaba. Nasılsın? (L)- Fena değil... Senden ne haber? (H)- Ben iyiyim. Ama senin sesin biraz üzüntülü geliyor bir şey mi oldu? (L)- Hayat her zaman yolunda gitmiyor. (H)- Hayat işte. Ne zaman yolunda gider ki. Sana ne oldu? (L)- Pek bişey yok. Babamla biraz tartıştık da... (H)- Gene mi? Bu sefer ne oldu? (L)- Hiç işte. Atıştık. Ben hafta sonu için kararlaştırdığımız programa katılamıyacağımı söylemek için aramıştım. (H)- Durum kötü desene. Benim babam da böyle yapar, ille çıkarır acısını... (L)- Neyse. Sonra görüşürüz oldu mu? (H)- Tamam. Takma kafana. Bilirsin babalar hep böyledir. Görüşürüz...