Dalga Hareketi Genel Fizik III Sunu 8

Mekanik Dalgalar Boyuna Dalga: Hareket yönü ile titreşim yönü birbirine paralel olan dalgalardır. Enine Dalga: Hareket yönü ile titreşim yönü birbirine dik

Dalga Hareketinin Temel Değişkenleri Periyot (T) : Bir dalganın oluşması için geçen süre Frekans (f): Birim zamanda üretilen dalga sayısı  Genlik: Yayın normal konumu ile maksimum yükselme veya alçalma arasındaki mesafedir. Şiddeti gösterir. Genişlik: Yay üzerindeki atmanın başlangıcı ve sonu arasındaki mesafedir. Dalga boyu: Periyodik atma üzerindeki aynı özellikli iki nokta arası mesafedir. http://phet.colorado.edu/tr/simulation/wave-on-a-string

Dalgaların Üst-Üste Binmesi ve Girişimi İki yada daha fazla ilerleyen dalga bir ortam içinde hareket ediyorsa, herhangi bir noktadaki bileşke dalga, bireysel dalga fonksiyonlarının cebirsel toplamıdır.

Tellerdeki Dalga Hızı Yay dalgalarının yayılma hızı *Yayı geren kuvvet (F) *Yayın birim uzunluğunun kütlesi (µ)

Örnek 16.2 Homojen bir sicimin kütlesi 0,3 kg ve uzunluğu 6 m dir. Bir ucuna asılan 2kg kütle ile sicim gergin tutulmaktadır (Şekil16.12). Sicim üzerindeki bir atmanın hızını bulunuz. 5.00 m 1.00 m 2.00 kg Problemler: Serway, Bölüm 16- Soru 2, 10,11,12,15

Yansıma ve Geçme Serbest uçtan yansıyan atma aynı yönde geri döner. (Baş yukarı ise baş yukarı, baş aşağı ise baş aşağı) Sabit uçtan yansıyan atma ters yönde geri döner. (Baş yukarı ise baş aşağı, baş aşağı ise baş yukarı) K L

Yay Dalgalarının İletilmesi Yay dalgaları ince yaydan kalın yaya geçerken veya kalın yaydan ince yaya geçerken bir kısmı iletilir ve bir kısmı yansır. Bu olay sırasında yansıyan ve iletilen atmaların hızları, genlikleri ve genişlikleri farklı olur.

İnce Yaydan Kalın Yaya Yay dalgaları ince yaydan kalın yaya geçerken yansıyan atma ters dönerek (sabit uçtan yansıma gibi), iletilen atma ise gelen atma ile aynı yönde yoluna devam ederler VGelen = VYansıyan > Viletilen (Hız) XGelen = XYansıyan > Xiletilen (Genişlik) RGelen > Rİletilen , RGelen > RYansıyan (Genlik) Yansıyan Atma İletilen Atma Gelen Atma

Kalın Yaydan İnce Yaya  Yay dalgaları kalın yaydan ince yaya geçerken yansıyan atma aynı yönde dönerek (serbest uçtan yansıma gibi), iletilen atma ise gelen atma ile aynı yönde yoluna devam ederler. VGelen = VYansıyan < Viletilen (Hız) XGelen = XYansıyan < Xiletilen (Genişlik) RGelen > Rİletilen , RGelen > RYansıyan (Genlik) Yansıyan Atma İletilen Atma Gelen Atma

Sinüssel Dalgalar SinƟ grafiğinin Ɵ ya bağlı değişim grafiğine benzediği için bu tür dalgalara sinüssel dalga adı verilir.

Örnek 16.3 Pozitif x yönünde ilerleyen sinüssel bir dalganın genliği 15cm, dalgaboyu 40 cm ve frekansı 8 Hz dir. Dalganın T periyodunu, w açısal frekansını (açısal hızını), v hızını bulun. Problemler: Serway, Bölüm 16- Soru 24, 25, 27

Ses Dalgaları Boyuna dalgalardır Ses Dalgalarının Hızı; ortamın sıkışılabilirliği ve eylemsizliğine bağlıdır. Ortamın sıcaklığına bağlıdır Örnek Soru: Serway, Bölüm 17, örnek 17.1

Bölüm 17 prb 5 Havadaki ses hızı (m/s) sıcaklığın fonksiyonu olarak aşağıdaki gibi veriliyor: v=331,5 +0,607.Tc Kuru havada her 150 metre yükseklikte sıcaklığın 1 0C azaldığını kabul ediniz. Yerde sıcaklığın 30 0C olduğu bir günde 9000 m yüksekten geçen uçağın sesi yere kaç sn sonra ulaşır? Hava sıcaklığı sabit 30 0C olması halinde kaç sn sonra ulaşır? Problemler: Serway, Bölüm 17- Soru1,2 ve 5

Sesin Fiziksel Özellikleri Sesin Şiddeti: Şiddet, ses dalgalarının taşıdıkları enerjiye bağlı olarak birim alan uyguladıkları kuvvettir. Birimi genellikle ‘metrekare başına Watt’ (W/m2) olarak ifade edilir. Sesin şiddeti, ses kaynağına olan uzaklığın karesi ile ters orantılıdır. Sesin Yüksekliği: İnce sesi kalın sesten ayıran özelliktir.Bir sesin ince veya kalın olması, o ses kaynağının titreşim sayısına bağlıdır. Bir ses kaynağının bir saniyedeki titreşim sayısına frekans denir. Frekans birimi hertz’dir. Hz ile gösterilir. Ses kaynakları çok hızlı titreşirlerse ince (tiz), az titreşirlerse kalın(pes) ses verir.Yani frekansı büyük olan ses, frekansı küçük olan sesten daha incedir. Sesin Tını: Sesin ‘rengini’ ifade eden bir terimdir. Aynı oktavda, aynı notayı (tonu) aynı yoğunlukta ve aynı uzunlukta çalan bir kemanla bir flüt arasındakı temel fark, ‘tını farkı’dır.

Rezonans Bir ses kaynağından yayılan ses dalgaları çevredeki bazı ses kaynaklarını etkileyerek titreştirebilir. Frekansları aynı olan kaynaklardan biri titreştirildiğinde, diğer ses kaynağının etki ile titreşmesi olayına rezonans denir.

Doppler Olayı Bir otomobil veya kamyon, kornasını çalarak hareket ederken duyduğunuz sesin frekansı, araç size yaklaşırken daha yüksek, uzaklaşırken daha düşüktür. Bu olaya Doppler Olayı denir. Duyulan sesin frekansı: Duyacağınız sesin frekansının yüksek veya alçak olacağına göre formülü düzenleyebilirsiniz.

Örnek 17,6 Bir ambulans, 33,5 m/s hızla otobanda hareket ediyor. Ambulansın sireni 400 Hz lik frekansla ses çıkarıyor. Zıt yönde 24,6 m/s hızla giden bir arabada bulunan yolcunu a) araba ambulansa yaklaşırken, b)araba ambulanstan uzaklaşırken duyulan frekans nedir? Problemler: Serway, Bölüm 17- Soru 34,35,39