Bir İnsan Olarak Müdür ! Mustafa Ayral mustafaayral@hotmail.com

Bu Sununun Amacı, Okul Müdürlüğü’nün kritik bir makam ve görev olduğunu, Okul Müdürünün “Nevî Şahsına Münhasır” bir kişilik olduğunu, Okul Müdürünün bazı tutum, davranış ve sözlerinin, okul ortamındaki kritik önemini, Okulda örnek alınacak kişinin OKUL MÜDÜRÜ olduğunu, tekrar vurgulamaktır.

Eğitim, Okul, ve MÜDÜR. Üç Kritik Sözcük…

Eğitim Sistemi Önemlidir! NEDEN? Okullar Önemlidir! NEDEN? Müdürler Önemlidir! NEDEN?

Toplumsal Sistemdeki Örgütlerin İşlevleri Üretim İşlevi: Tarım, Sanayi ve Hizmet Örgütleri Koruma İşlevi: Eğitim Kurumları Uyarlama İşlevi: Üniversiteler ve Araştırma Kuruluşları Yönetim İşlevi: Yönetim Örgütleri

Sistemin En Canalıcı Parçası, Hangisi? Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü İl Milli Eğitim Müdürlüğü İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Okullar

Okulun En Canalıcı Ögesi, Hangisi? Öğretmen Veli Öğrenci Müdür Yardımcısı Hizmetli Çevre Memur Okul Müdürü

Soru: Okul Müdürü Kimdir? Sizce, Okul Müdürü sıradan bir insan mıdır?

Tatbik eden, icra eden, karar verenden daima daha kuvvetlidir.

OKUL MÜDÜRLERİ, Eğitim Ordusu’nun UÇ BEYLERİ dir.

Tanıdığım, birlikte çalıştığım okul müdürlerinin beni etkileyen Olumlu davranışları, halleri, tutumları Olumsuz davranışları, halleri, tutumları 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Size göre okul müdüründe olması gereken üç önemli olumlu davranış/ tutum v.b. Size göre okul müdüründe olmaması gereken üç önemli olumsuz davranış/tutum v.b. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Hunt göreve yeni başlayan okul müdürlerine şöyle seslenir: Tebrikler okul müdürü, Siz tanınan en iyi yönetici, diplomat, muhasebeci, personel müdürü ve bir eğitici olarak heyecanlı olduğu kadar oldukça fazla sorumluluk gerektiren çok zor bir görev almak üzeresiniz.

Cicero’nun dediği gibi; Cicero’nun dediği gibi; “Bir örgüt yöneticisi rastgele seçilirse, kaptanı, yolcular arasından kur’a ile seçilen bir gemi kadar çabuk batar.  Arkadan yürüyenler asla yönetici olamazlar.

Bu günkü yönetim anlayışında; yöneticilerden beklenen etkililik, gücü sınırsız insan kaynağını ve beyinlerini harekete geçirerek onların ürettikleri düşüncelerini, duygularını işe koşmaktır.

OKUL MÜDÜRÜ; Düşünce üreticisi, Düşünce tüketicisi, Araştırıcı, Tasarlayıcı, Kolaylaştırıcı, Yaratıcı(yeni ilişkiler kurabilme) bir insan olarak yerine getirmesi gereken rol ve sorumluluklarını bilir.

OKUL MÜDÜRÜ ŞU İDDİALARI TAŞIR. Ben öncelikle bir insanım. Coşkumu yitirmemeliyim. Tükenmişlik göstergeleriyle savaşmalıyım. Ben aslında bir öğreticiyim. Düşünmenin bir yetenek olduğu kadar bir yeti olduğunu biliyorum. Ben yol gösterici olmalıyım.

OKUL MÜDÜRÜ ŞU İDDİALARI TAŞIR. Tasarımcılık eğiticiliğin en önemli yeterlik alanlarımdan biridir. Ben herkes tarafından örnek gösterilebilecek bir kişiyim. Değişimi planlı ve programlı bir biçimde gerçekleştiren bir geliştiriciyim.

ÖĞRENEN OKULDA(Aktif öğrenmenin kullanıldığı okulda) Güven, Enerji, Özdenetim, Gruba ait olma ve Farkında olma gibi beş temel nitelik görülür.

Okul Havası Okul yöneticisinin, öğrencinin öğrenmesinde doğrudan etkisi olmayacağından, onun etkililiğinde öğrenci başarısından çok, öğretmen morali ve okul havası esas alınmalıdır (Cross, 1981; Akt:Balcı, 1993).

OLUMLU DAVRANIŞLAR Özür dilerim! Teşekkür ederim! Gülümseyiniz! Üç sihirli sözcüğü kullanmada cömert davranınız: Lütfen! Özür dilerim! Teşekkür ederim! Münakaşa etmeyiniz, müzakere ediniz. ‘Hiç kimse herkes kadar bilemez’ yaklaşımını gösteriniz.

Okul Müdürü, Her an, her yerdedir. Her gün okulun her yerini defalarca dolaşır, gözler, inceler.Okulun her şeyine hakimdir, bilir. Bahçede öğrencilerle birlikte top oynarken çok mutludur ! Mustafa

Okul Müdürü, İnsanlar, Okul Müdürü ile zaman geçirmekten, birlikte çalışmaktan keyif alırlar.Çünkü, o bilir, saptar, önerir, izler, takdir eder.

Okul Müdürü, “Bizim müdürün başarı standardı yüksek. Bizi, bulunduğumuz yerden yukarı taşımak istiyor. Rastgele başarısızlığa tahammülü yok.Bizden, iyi, güzel, doğru şeyler bekliyor. Hedefini bilen bir insan.”

Okul Müdürü, Olağanüstü durumlarda gayet sakindir, ne yaptığını bilir, önceden hazırlıklıdır. Bu haliyle, çevresindeki insanlara güven verir.

Bizim Okul Müdürümüz, “Risk alır. İyice ölçüp biçtiği şeylerde, cesaretlidir. Risk almadan, büyük başarılar kazanılamayacağını söyler.”

Riskten Hoşlanır mısınız? “Riske girmezseniz, bazı önemli başarıları kaçırırsınız. Riske girmenin heyecanı benim için önemlidir, adeta benim gıdamdır.” Nathan Kline

Mevzuata ters düşmeden, Bilime ters düşmeden, Mevzuata ters düşmeden, Etiğe ters düşmeden, Riske, evet!

Okul Müdürü, Unutmaz! “Dikkatimi çekti, benim bile unuttuğum bazı şeyleri, günler sonra ayrıntılarıyla hatırladı. Ya hafızası çok kuvvetli, ya da bunların önemli olduğunu düşünüyor.”

Bizim Okul Müdürü, “Morali yüksektir. Çevresine olumlu enerji yayar. Yüzünde karamsar bir tablo hiç görmedim. Enerjik görünür.”

OKUL MÜDÜRÜ DE İNSANDIR AMA Okul müdürü kendini çözümleyip alçak gönüllülük içinde varlığını ve konumunu yüksek algılamalıdır. Sizler özel olarak seçilmiş ‘seçkin bir grubu’ yöneltmek ve yönlendirmek üzere görevlendirilmiş okul müdürlerisiniz. Sizler sıradan insanlar değilsiniz. Sıradan olmayan insanlar farklı düşünmek farklı davranmak zorundadır. Unutmak, randevuya zamanında gitmemek, sıradan insanlar gibi davranmak yöneticilere uygun tanımlamalar değildir.

YÖNETİCİNİN UYMASI GEREKEN KURALLAR: 1 Yönetici, tevazu üzerine otoriteyi kurmalı; bilgi, deneyim, ve olumlu davranışlarla görevini sürdürmelidir. Yönetici ne zalim, ne de gâfil olmalıdır. Yönetici, hitaplarında dikkatli olmalı; muhataplarına evladım, canım, üstadım gibi ifadeler kullanmamalıdır. Yönetici, amirleriyle randevu ile ziyaret etmeyi alışkanlık haline getirmelidir. Yönetici, protokol kurallarına önem vermeli ve kendisini buna göre hazırlamalıdır. Yönetici, değerlendirmeleri kişisel görüşlere değil, belgelere dayandırmalıdır.

YÖNETİCİNİN UYMASI GEREKEN KURALLAR: 2 Yönetici, halkla ilişkilere önem vermelidir. Yönetici , kıskanç olmamalı, yerine mutlaka eleman yetiştirmelidir. Yönetici, yardımcılarını her şeye evet diyenlerden değil, kişilik sahibi, gerektiğinde kendisini de uyarabilecek kimselerden seçmelidir. Yönetici gerçek ve hayali konuları birbirlerine karıştırmamalıdır. Dalkavukçu yaklaşımlara asla ödün vermemelidir. Dalkavukçunun insanı boş kaşıkla beslediği asla unutulmamalıdır. Yönetici, imzaladığı yazılarda düzgün bir ifade kullanmalı, çalışmalarında; sözlük ve yazım kılavuzu kullanmayı alışkanlık haline getirmelidir. Yöneticinin değerini imzaladığı yazılar ortaya koyar.

OKUL MÜDÜRÜ DE İNSANDIR AMA İnsanlar fiziksel özellikleri, duygu ve düşünceleri yönünden birbirlerinden ayrılırlar. Yöneticiler, yönetsel düşünce stillerine dayalı yönetim eylemleri ile diğer sosyal gruplardan ayrılır. Yöneticiler, insanları kurum yararına katkıya sevk eden zihinsel güçleri taşırlar.

İnsanlar, yurt içi ve yurt dışı insani ilişkilerinde dikkatli davranmalıdırlar. Bulundukları yerin kurallarına göre   davranış göstermelerinin,  kendilerine değer kazandıracağını unutmamalıdırlar.

Toplumda Dikkat Edilmesi Gereken Genel Kurallar Hoşgörülü ve iyimser olmak; Olgun bir kişiliğe sahip olmak için çaba göstermek; Eleştiriyi yerinde ve zamanında yapmak; Giyime önem vermek; giysinin, mevkî, yer ve zamana uygun olmasına özen göstermek; Başkalarını rahatsız edici davranışlardan sakınmak; Verilen sözü tutmak; Ziyaretin kısa ve zamanlı olmasına özen göstermek; Oturuş ve kalkışlarda hareketlere özen göstermek; Gerektiğinde özür dilemesini bilmek; Özel konuşma yapanların yanına gitmemek; Uygun olmayan el ve sözlü şakalardan kaçınmak;  gibi.

Giyinme Konusunda Dikkat Edilmesi Gereken Genel Görgü Kuralları Kadın ve erkek kendisine uygun kıyafet seçmelidir. Kıyafet seçerken kişinin yaşı, fiziki yapısı, cinsiyeti, mesleği gibi hususlar  dikkate alınmalıdır. Giydiği elbise, gömlek, kravat, ayakkabı, şapka gibi eşyalar arasında uyum sağlanmalıdır. Sökük, yırtık, ütüsüz elbise, boyasız ayakkabı giyilmemelidir. Çalıştığı iş yerinde sade giyinmeye özen göstermelidir. Önemli toplantılarda; toplantının yerini, zamanını ve özelliğini  dikkate alarak uygun kıyafetle gidilmelidir. Misafir karşılama veya kabul etme sırasında da uygun kıyafet seçip giyinmelidir. Otel, kamp, spor alanı ve tatil köyü gibi yerlerde de toplumu rahatsız etmeyecek uygun kıyafetler giyinmelidir. Bulunduğu yer veya toplumun kabul etmeyeceği   kıyafetleri giyinmekten kaçınmalıdır.

Karşılama, Selamlaşma ve El Sıkma Konularında Uyulması Gereken Genel Görgü Kuralları Selamlaşma sırasında abartılmış  konuşma ve davranışlardan kaçınmak gerekir. Devlet büyüklerine (cumhurbaşkanı, başbakan, bakan, vali, kaymakam gibi) karşı bir saygı ifadesi olarak yolda geçerken veya  karşılaşılan herhangi bir yerde baş eğilerek selam verilir. Aynı şekilde törenlerde de bayrağımız, büyük bir gururla  ayakta selamlanır. Selamlaşma; baş eğilerek, el kaldırılarak, şapka çıkartılarak olduğu gibi sözle de olur. Gerek ilk tanışmada ve gerekse selamlaşma sırasında, özellikle erkeklerin dikkatli olması gerekir. Bayan elini uzatmadıkça, erkeğin elini uzatması hoş karşılanmaz. El sıkışmada, üst makamda bulunanların veya yaşlıların önce el uzatmaları, bunu gören alt makamlarda olan bayan veya bayların ellerini uzatarak  tokalaşmaları genel görgü kurallarındandır. Selamlanan kişinin yanında bulunanlar, selam vereni tanımasalar bile, selamlanan kişi ile birlikte selam almaları nezaket kuralıdır. Ancak, içten gelen nezaket makbuldür. Bu nedenle selamlaşmaların nazik hareketlerle yapılması değer taşır. Tanıdık iki kişinin, sokakta karşılaşmaları halinde birbirlerini  selamlamaları, yolu işgal etmeden bir kenara çekilerek konuşmaları veya yolda yürüyerek konuşmalarını sürdürmeleri yerinde olur. Erkeğin bayanı; gencin yaşlıyı; kıdemsizin kıdemliyi; gelenin orada bulunanları; ayrılanın ayrıldığı yerde kalanları selamlaması gerekir.

Hitap Etmede Uyulması Gereken Genel Görgü Kuralları Muhatabın düzeyine göre uygun hitaplar seçilmesi, sert ifadelerden kaçınılması; Argo sözcüklerin  kullanılmaması; Yeni tanışılan  kişilere karşı mesafeli  davranılması; Yüksek sesle ve hızlı konuşma  yolunun tercih edilmemesi; Muhatabın kültür seviyesine  uygun bir dil kullanılması; Davranışların söylenenleri doğrular nitelikte olması; İncelenip kesin bilgi edinilmemiş konularda, kessin söz söylemeden kaçınılması; Kişinin kendisinden çok söz etmemesi, muhatabı mihnet altında kalacak duruma  düşürmekten sakınması; Muhataba da konuşma hakkı tanınması ve bunun davranışlarla da  gösterilmesi; Samimi, güvenilir, sakin ve doğal  davranışlar  içinde kalınması; Çeşitli konuşmalardan öğrenilen  sırların saklanması; her yerde ileri geri söz sarf  edilmemesi; Topluma karşı yapılan hitapların etkili olması için önceden gerekli hazırlıkların yapılması; Toplumca yanlış anlaşılabilecek  konuşmalardan kaçınılması; Topluma hitap edecek kişinin, gerekli ön hazırlık yaparak kürsüye çıkması; Konuşmacının;  konusunu dinleyenleri etkileyecek şekilde anlatması, gerektiğinde kısa sorular sorarak dinleyenlerin   dikkatlerini toplaması ve  konuşmaları beklenen sonuca  götürecek şekilde  bitirmesi; Konuşmacının, tutarsız, kuşkulu, çekingen, kararsız davranışlarla dinleyicileri sıkmaktan  kaçınması; gerekir     

Telefon Konuşmaları ve Uyulması Gereken Görgü Kuralları Telefon konuşması belli bir kültürü ve beceriyi gerektirir. Toplumda  dikkat edilmesi gerekli  kurallardan birisi de  telefon konuşmalarıdır. Telefonla konuşurken uyulması gerekli kurallar şu şekilde sıralanabilir: Telefon edenin, karşıdakine kendisini tanıtması; Sekreter aracılığı ile yapılan telefon görüşmelerinde astın telefonunun üst makamda olana bağlanması; Ölçülü ve nazik bir dil kullanılarak isteğin uygun bir ses tonu ile anlatılması; Telefon konuşmalarında ahizenin alınması ve  yerine  yavaşça konulması; Sabah saat  10.oo dan önce ve akşam saat 22.oo dan sonra telefon etmemeye özen gösterilmesi; Telefonda gizli konuların konuşulmaması; Cep telefonlarının uygun olmayan yer ve zamanlarda  kapalı tutulması; Kaynak: www.ilksan.gov.tr (31.01.2007)

OKUL MÜDÜRÜ DE İNSANDIR Karmaşık ve güç görevleri yapabilmesi için okul müdürünün coşkulu olması gereklidir. Coşku ve başarı arasında ilişki olduğu araştırmalarda ortaya çıkmıştır. COŞKU Heyecenlı, dinamik, canlı, uyarıcı, Gülümseme, şaka yapma, mimiklerini kullanma şeklinde anlamlar yüklenmektedir.

Coşku Eğitimi ve coşkuyu yeniden kazanma etkinlikleri: Konuşma Biçimi: Şen şakrak ve ahenkli bir tonlama ile konuşma/ ses tonunda farklılıklar oluşturma. Gözler: Parlak ve canlı gözler Geniş biçimde açılmış gözler Kalkık ve hareketli kaşlar Tüm grupla göz iletişimi jestler

Coşku Eğitimi ve coşkuyu yeniden kazanma etkinlikleri: Hareketler: Büyük vücut hareketleri Canlı bir biçimde yürüme Vücudunu eğme hareket ettirme. Yüz İfadesi: Şaşırma, üzülme ve eğlenme Düşünme Korkma ve heyecanlanma, Genelde gülümseyen ifade taşıma.

Kendisi muhtaç himmete, Gayriye nasıl himmet eyleye…!

Coşku Eğitimi ve coşkuyu yeniden kazanma etkinlikleri: Sözcük Seçimi: Oldukça tanımlayıcı ve açıklayıcı sözcük kullanma Pek çok sıfat kullanma Oldukça fazla ve değişik sözcük kullanma Görüş ve Duyguları Kabul Etme: Görüş ve duyguları büyük bir istek ve heyecanla kabul etme Öğrencileri tehdit etmeyen bir biçimde kabullenme, övmeye hazır görünme Öğrencilere fiziksel olarak yakın görünme.

PAYLAŞTIKLARIMIZIN ÜZERİNDE PERFORMANS GÖSTERMENİZ DİLEĞİYLE… BAŞARILAR….