Kamu Bankalarını Taşımakla İstanbul Finans Merkezi Olabilir mi? R. Hakan ÖZYILDIZ Hazine ( E ) Müst. Yrd. Şubat 2011

ANKARA’nın kayıpları • Kamu bankalarının genel müdürlüklerinde, BDDK ve SPK’da çalışan, bin civarında eleman ve aileleri (yaklaşık bin insan) Başkent’ten ayrılmak zorunda kalacak. • Bu insnların orta ve üstü gelir dilimine mensup olduklarını göz önüne alırsak, önemli bir ekonomik kayıp ortaya çıkacak. • İlk etkilenecek sektörler; gayrimenkul, otomotiv, özel okullar ve dersaneler olacak. • Gıda ve giyim gibi temel tüketim mallarına yapılan harcamalar azalacağından, AVM’ler azımsanmayacak sayıda önemli müşterilerini kaybetmiş olacaklar. • Daha da önemlisi bir şehrin dokusunu çok etkileyen eğitilmiş, yetişmiş insan kaybı yaşanacak. R. Hakan ÖZYILDIZ2

Finans merkezi olabilmenin şartları • Kamu bankalarının Ankara’dan taşınmanın nedeni İstanbul’u finans merkezi yapmak iddiası. • Soruyu şöyle soralım: İstanbul finans merkezi olabilir mi? • Şartları nelerdir? – Coğrafik lokasyon – Yabancı firmalara sağlanan ve diğer mevzuat kolaylıkları – Geniş ofis olanakları – Yetişmiş eleman arzı – Uygun alt yapı 3R. Hakan ÖZYILDIZ

Rezerv para ve işlem hacmi • Dünya piyasalarında, Nisan 2010 itibariyle günlük döviz ve dövize bağlı işlem hacmi 4,3 trilyon ABD Doları. • ABD ekonomisi dünya ekonomisinin % 20’si kadar. Ama dolar, toplam dövizli işlemlerin % 44’ünü oluşturuyor. • Euro işlemler % 19, Yen % 9, Sterlin % 7. • Diğer paralarla yapılan işlemler toplamın % 22’si kadar. R. Hakan ÖZYILDIZ4

Coğrafi lokasyonun önemi • Buna karşılık, toplam dövizli işlemlerin % 35’i Londra’da yapılıyor. ABD, Japonya ve Singapur’da ise toplamın sadece % 28’i yapılıyor. • Londra, iş saatlerinde Asya piyasaları kapanırken, Amerika’dakiler açılıyor. • İstanbul, lokasyon olarak çok sıkıntılı değil. Ancak TL rezerv para değil. Toplam işlemlerin % 1’den azı lirayla yapılıyor. 5R. Hakan ÖZYILDIZ

Finans sektörüne ve yabancı firmalara sağlanan kolaylıklar • İngilizler sömürgecilikten gelen sonucu denizciliğe ve ticarete bakışları çok esnek. • 1984 Latin Amerika Krizi sırasında ABD finans sektörü büyük darbe yedi. • Regan Hükümeti batan bankalar kurtarırıken uluslararası işlemlerine sınırlamalar getirdi. • Margaret Teacher bir kaç gün içinde tüm mevzuatı esneterek, Amerikan ve Japon bankalarının Londra’ya taşınmasını teşvik etti. • Bizde mevzuat karmaşık, çok sık değişiyor ve en önemlisi, kayıtdışılık almış yürümüş. Yabancı kayıtdışılığın esas olduğu bir ortamda iş yapamaz. 6R. Hakan ÖZYILDIZ

Şehrin olanakları • Modern ofis olanaklarının sağlanması açısından İstanbul’un sorunu olmaz. • Yetenekli iş gücü bulunabilir. • Ancak alt yapı tam bir felaket. • Hava ulaşımı ve şehiriçi ulaşımda kısa zamanda çözülmesi imkansız sorunlar yaşanıyor. • Toplu taşım hiç denecek kadar az. İş saatinde bir yerden bir yere 2 – 3 saatten önce ulaşmak zor. • Teknolojik alt yapı çok kötü değil. Ama zaman zaman sorunlar çıkarabiliyor. 7R. Hakan ÖZYILDIZ

Finansal sektörde işlemler artık... • Hemen hemen tamamen elektronik ortamda yapılıyor. Merkez Bankası, BDDK, İMKB ve diğerlerinde kağıt yazışmalar neredeyse kalkmak üzere. • Hükümetin e-devlet projesi kapsamında devlet bile kağıdı kaldırmayı hedefliyor. • Müşteri bazlı işlemlerde ATM ve internet kullanımı şehirleşmeye ve eğitim düzeyine bağlı olarak artıyor. • Bu bağlamda bankanın merkezinin nerede olduğu artık çok önemli değil. • Ama şube lokasyonu önemini tam olarak kaybetmedi. R. Hakan ÖZYILDIZ8

BİR ÖNERİ • O zaman şimdi sorumuzu soralım? • Anlaması çok güç ama, hadi bir nedenle Ankara sevilmiyor. • Ama Kamu bankaları Ankara’ya bağlı çalışmak durumunda. En azından, bağlı oldukları bakanlar burada. Fazla uzaklaşmamaları lazım. • Peki, neden kamu bankalarının biri Kırşehir’e, diğeri Çankırı’ya, üçüncüsü Kırıkkale’ye taşınmıyor? • Böylelikle hiç olmazsa, bu şehirlerin ekonomisine büyük bir canlılık gelir. İşsizlik ve büyük şehre göç azalır. R. Hakan ÖZYILDIZ9