GÖRME OPTİĞİ VE GÖRMENİN NÖROFİZYOLOJİSİ Prof. Dr. Ümmühan İşoğlu-Alkaç

Saydam bir cismin kırma indeksi = havadaki hızı / cismin içindeki hızı Işık ışınları Hava: 300.000 km/sn Saydam bir cismin kırma indeksi = havadaki hızı / cismin içindeki hızı Havanın kırma indeksi 1.00'dir. İki ortam arasında kırılma: İki saydam ortamın kırma indekslerinin oranına Işınların geçiş yüzeyi ile yaptığı açıya bağlı olarak artar

Işık ışınlarının konveks (dış bükey) merceğin her iki yüzeyinde bükülmesi. Paralel ışınlar odak noktasında toplanmaktadır (konverjans;yakınsama).

Işık ışınlarının konkav (iç bükey) merceğin her iki yüzeyinde bükülmesi. Paralel ışınların ıraksandığı (diverjans) görülmektedir.

A:Paralel ışınların konveks küresel mercekte bir noktada odaklanması A:Paralel ışınların konveks küresel mercekte bir noktada odaklanması. B:Paralel ışınların konveks silindirik mercekte bir çizgi üzerinde odaklanması.

A: İki nokta ışık kaynağı merceğin diğer tarafında iki ayrı noktada odaklanır. B: Dış bükey silindirik mercek tarafından görüntü oluşturulması.

Dış Bükey (Konveks) Mercekler: ışık ışınlarını odaklar;yakınsama(konverjans) İç Bükey (Konkav) Mercekler: ışık ışınlarını ıraksarlar;ıraksama (diverjans) Silindirik mercekler: ışık ışınlarını sadece bir düzlemde bükerler

Mercek gücünün odak uzaklığına etkisi.

Bir mercek ışık ışınlarını ne kadar fazla kırıyorsa, kırma gücü de o ölçüde büyüktür. Kırma gücü diyoptri birimiyle ölçülür. "1 Diyoptri (D) = 1 / odak uzaklığı (m) dir. Paralel ışık ışınlarını 1 metre ötede odaklayan bir konveks küresel merceğin kırma gücü +1 D'dir, Konkav bir mercek ışık ışınlarını konveks merceğin yakınsadığı ölçüde ıraksıyor ise bu merceğin gücü -1 D olarak ifade edilir. Silindirik merceklerin kırma güçleri de küresel merceklerinkiyle aynıdır.

Gözün Optiği Mercek sistemi Değişebilen açıklık; pupilla Filme karşılık; retina

Gözün Optiği

Mercek sistemi kırıcı yüzleri Hava -Korneanın ön yüzü Korneanın arka yüzü-hümör aköz Hümör aköz-lensin ön yüzü Lensin arka yüzü-hümör vitröz

Kırma indeksleri Hava; 1 Kornea; 1,38 Hümör aköz; 1,33 Lens; 1,40 Hümör vitröz; 1,34

Gözün toplam kırma gücü ~ 59 D 2/3 ‘ü korneanın ön yüzeyi tarafından sağlanır! Lens; uyum (akomodasyon) da eğimini artırır. Lensin kırma gücü;~ 20 D Çocuklarda; 34 D Lens kalınlaşarak uyum mekanizması ile +14 D kırma gücü sağlar.

Silyer kasın içindeki meridyen ve dairesel (sirküler) kasların kasılması; lens kapsülünü tutan ligamanların gevşemesine lens kapsülünün doğal esnek yapısından dolayı daha küresel biçim almasına neden olur.

Akomodasyon

Uyum mekanizması parasempatik sinirlerle kontrol edilir Parasemp uyarı(III. kafa çifti)---silyer kas grubunun kasılmasına---lensin kalınlaşarak kırma gücünü artırmasına neden olur. Göz daha yakın objelere odaklanabilir.

Presbiyopi Yaş ilerledikçe---lens proteinlerinin dejenerasyonu---lens genişler, kalınlaşır---esnekliği azalır Çocuklarda 14 D 45-50 Yaş; 2 D 70 Yaş; 0 D (akomodasyon yapamaz)

Emetrop göz: Uzaktan paralel gelen ışınlar silyer kas tamamen gevşekken retina üzerinde toplanabiliyorsa; normal (emetrop)

Hipermetropi Göz küresi kısa veya mercek sistemi zayıf Silyer kas tamamen gevşekken uzaktan gelen ışınlar retinanın arkasında toplanır.

Miyopi Göz küresi uzun veya mercek sistemi güçlü Silyer kas gevşekken uzaktan gelen ışınlar göz küresinin önünde toplanır.

Paralel ışınların emetrop gözde retinada odaklanırken, hipermetrop gözde retinanın arkasında, miyop gözde ise retinanın önünde odaklanır.

Miyopi; ? Mercek Hipermetropi; ? Mercek

Miyopinin iç bükey (konkav) mercek ile, hipermetropinin konveks mercek ile düzeltilmesi.

Katarakt Lenste bulunan proteinler denatüre olur Protein koagüle olarak saydam protein liflerinin yerinde opak alanlar oluşturur

Retinanın Reseptör ve Sinirsel İşlevi Prof.Dr. Ümmühan İşoğlu-Alkaç

Retina Koni; renkli görmeden sorumlu Basil; siyah-beyaz ve karanlıkta görmeden sorumlu

Işık; Mercek sistemi---vitröz hümör---retina (iç kısmından)---gang h.---pleksiform ve nükleer tab.---retinanın dışındaki basil ve koni Fovea bölgesinde iç tabakalar kenara çekilmiştir.

Retina tabakaları

Basil ve konilerin işlevsel kısımlarının şematik çizimi.

Retina Pigment Tabakası Melanin pigmenti ışığın göz küresinden yansımasını engeller---net görme Albino A vitamini içerir Basil ve koni dış segment hücre zarından hücre içine ve dışına hareket eder

Basilde rodopsin-retinal görsel döngüsü Basilde rodopsin-retinal görsel döngüsü. Rodopsinin ışığın etkisi ile parçalanması ve kimyasal süreçlerle yavaş bir biçimde tekrar oluşturulması.

A vitamini Basil sitoplazması ve retina pigment tabakasında bulunur Retinal oluşturmak için normalde A vit vardır Fazla retinal olduğunda A vit.ne dönüştürülür---retinadaki ışığa duyarlı pigment azalır Retinal-A vit dönüşümü; farklı ışık yoğunluklarına adaptasyonda önemlidir. A vit eksikliği; gece körlüğü (iv A vit—1 saatte düzelir)

Rodopsinin parçalanması sonucu pozitif yüklü sodyum iyonlarının basilin dış segmentine akımının azalmasına bağlı olarak ortaya çıkan “hiperpolarizasyon reseptör potansiyelinin” kuramsal temeli.

Konilerde Renkli Görme Koni-basil farkı; Protein kısmı-opsin:Koni-fotopsin, basil-skotopsin Görme pigmentinin retina kısmı: koni ve basil-aynı

Konilerde; Mavi (445 nm) Yeşil (535 nm) Kırmızı (570 nm) duyarlı pigment

Basil pigmenti ve üç renge duyarlı koni pigmentleri tarafından ışığın absorpsiyonu. Basillerdeki rodopsinin 505 nm dalga boyunda tepe değerine ulaşan absorpsiyon eğrisi.

Renkli Görme Kırmızı, mavi, yeşil monokromatik ışıklar farklı kombinasyonlarda renkli görmeyi oluşturur Sinir sistemi konilerin uyarılma oranlarını renk olarak yorumlar; Turuncu renk: kırmızı %99,yeşil %42, mavi %0; 99:42:0 Mavi: 0:0:97; sarı:83:83:0; yeşil:31:67:36

Beyaz Işığın Algılanması Kırmızı, mavi ve yeşil konilerin eşit derecede uyarılması

Renk Körlüğü Konilerden bir grubunun olmaması durumu Renkler ayırt edilemez Örn:525-675nm yeşil,sarı,turuncu ve kırmızı renkler; kırmızı-yeşil konilerle Bu konilerden biri eksikse, kırmızı ve yeşil birbirinden ayırt edilemez;kırmızı-yeşil renk körü

İki ishihara tablosu. Üst; N:74, yeşil-kırmızı renk körü:21 Alt; N:42, kırmızı renk körü;2, yeşil renk körü;4