Cochrane Collaboration & The Cochrane Library IV. TÜBİTAK-EKUAL TOPLANTISI 16 Mayıs 2008 Emel KAYNAK emel.kaynak@mikrobilgi.com.tr

Kanıta Dayalı Tıp (Evidence Based Medicine) KDT, hastalıkların tanı ve tedavi sürecinde karar verirken, en iyi ve güncel kanıtların dikkatli, özenli ve akıllıca kullanılmasıdır (Sackett ve diğerleri 1996). KDT uygulamaları, eldeki en iyi kanıtın hekimin deneyimi ve hastanın tercihleri ile entegre edildiği sistematik bir yaklaşımı ifade eder. 1990’larda Gordon Guyatt “EBM” KDT ismini koydu

KDT’ı önemli kılan unsurlar? Üretilen bilginin miktar ve hızındaki artış Bilgi kaynaklarının güvenilirlik, ulaşılabilirlik, kullanım kolaylığı, güncellik açısından farklı olması. Araştırmaların analizine yönelik yeni araştırma tiplerinin oluşması (Örn. sistematik derleme ve meta analizler), Araştırmaların kanıt değerlerini inceleyip değerlendirerek yeniden yayınlayan e-kütüphaneler (Örn.The Cochrane Library). Başta sağlık bilimleri olmak üzere araştırmalarda maliyet, etkinlik, kalite kavramlarının giderek önem kazanması.

Cochrane Collaboration Nedir? Sağlık müdahalelerinin etkileri konusunda “sistemli incelemeler” oluşturmak, düzenlemek; bunlara kolay ve hızlı erişim sağlayarak sağlık hizmetlerinde bilgiye dayalı kararlar verilmesine yardımcı olan uluslararası bir organizasyondur…. www.cochrane.org

The Cochrane Collaboration 1992’den günümüze kapsamlı içerik 80+ ülkede 15,000+ kişi 52 inceleme grupları 12 merkezde Alanlar, yöntem grupları ve Cochrane tüketici ağı

Cochrane İşbirliğine Üye Ülkeler 2000 yılından bu yana 100 den fazla ülkenin üyeliği vardır.Insanlar 100 den fazla ülkeden bilgiye erişim imkanına sahiptir. 2000 senesinde Asya dan başlayıp, kuzey güney amerika ve Avustralia’da yaygınlaşmıştır. 2003 senesine kadar diğer ülkelerin de katılımıyla alınını genişlemiştir.Turkye’de bu organizasyona üye ülkeler arasına yeni katılmıştır. CochraneLibrary veritabanının Universitelerin kullanımının yaygınlaştırılması ile Tıp araştırmacılarının bu Organizasyona katılımları ve kendi çalışmalarını dünyayla paylaşmaları da bir o kadar artacaktır. Bu türkiye’nin Yayın çıkarma performansını da etkileyektir çünkü cochrane artık ISI Citation İndekse girmekte ve dolayısı ile burada reviewer olacak bir araştırmacının yayını citation indekste yayınlanacağı için atıfda alabilecektir. 2000, 2002 & 2003 2002 & 2003 2003 …

Türkiye’den Örnekler “Distress syndrome”       Türkiye’den Örnekler 1) Altan Şahin (H.Ü) – Banu Çakır (H.Ü) “Epidural Steroids for Radicular Low-Back Pain” 2) Cem Gürgan (A.U Diş Hekimliği Dekan Yard.) “ Interventions for cleaning dentures” 3) Birol Civelek (Plastic Surgeon) “Enhanced external counterpulsation for chronic angina pectoris” “Distress syndrome” 1- Altan Şahin Anestezi profösörü, Banu Çakır, epidemiyolojist- Epidural ile ilgili konu üzerine çalışıyorlar 2- diş temizliği için müdehaleler 3- Kronik Kalp hastalığı ve dissitres sendromu üzerine çalışıyor 4-Kadın Sağlığı üzerine çaışıyor 5- Kanser ve Kemoterapi yöntemi ile ilgili bir konu. 4) Hacer Cavidan Gülerman (S.B EAH) “Gynecopathy” 5) Engin Uçar (S.B) – Dr. Gürhan Çelik (Diş Hekimi) “ Chronomodulated chemotherapy versus conventional Chemotherapy for Advanced and/or Metastatic Colorectal Cancer “

Cochrane Collaboration Düzen Ortak İnceleme Grupları Alanlar Yönetim Grubu Yöntem Grupları Merkezler The Steering Group are the policy making body of the organisation . They are a group of elected representatives for each collaborative entity eg. Review groups, fields. Tüketici ağı; Tüketici Ağı

NEDEN ÖNEMLİ ??

KDT ÜÇLÜSÜ Kanıt Bulma Hasta Seçimi Klinik Teşhis KDT üç farklı unsur üzerine oluşan bir süreç olduğu söylenebilir 1.ASAMA: Klinik Deneyim=hekimin klinik deneyimi ile beraber, bilgi ve birikimi ön plandadır. bu sekilde hastaya uygun tedavi secebilme aşamasını olusturur. 2.ASAMA: Kanıt bulma= konuyla ilgili literatür taraması yapılır ve güncel kanıtlar oluşturulur. 3.ASAMA: Hasta Secimi= Erişilen kanıtlar doğrultusunda kararların alınması ve bunların hasta üzerinde uygulanması Klinik Teşhis

Hangi konuları kapsar?

Toplam 52 tane “Cochrane Review Gurubu” vardır. Airways Anaesthesia Breast Cancer Colorectal Cancer Cancer Consumers and Communication Cystic Fibrosis and Genetic Disorders Depression, Anxiety and Neurosis Drugs and Alcohol Epilepsy Gynaecological Cancer Heart Hepato-Biliary HIV/AIDS Hypertension Incontinence Oral Health Pregnancy and Childbirth Group Prostatic Diseases and Urological Cancers Skin Infectious Diseases Inflammatory Bowel Disease Injuries Lung Cancer vd…. Toplam 52 tane “Cochrane Review Gurubu” vardır.

Cochrane Guruplarına Örnek İlaçlar ve Alkol Gurubu (Roma) Göğüs Kanseri Gurubu (Sydney Üniversitesi) HIV/ Aids Gurubu (California Üniversitesi, San Francisco) Neonatal Gurubu (McMaster Üniversitesi, Canada) Bu alanlarda Reviewer olan herkes diğer gruplardan herhangi birine de katılabilir. Herhangi bir kimse yapılan bu incelemeleri uygulayabilir.

Toplam 9 Uzmanlık Alanı vardır. Cochrane Alanları Cancer Child Health Complementary medicine Health care of older people Health promotion and public health Neurology Primary Health Care Rehabilitation and related therapies Vaccines 9 tane ayri uzmanlık alanları da vardır. Toplam 9 Uzmanlık Alanı vardır.

Neden Sizde Collaboration’a Katkı Sağlamayasınız? “Citation index”

Kanıtları Nerede Bulabilirsiniz?

The Cochrane Library 1993’te İngiltere merkezli Kar Amacı Gütmeyen Bir Organizasyon. İngiliz Tıp Bilim Adamı “Archie Cochrane” onuruna bu adı almıştır.

The Cochrane Library Kanıta dayalı tıp alanında, kaliteli ve bağımsız sağlık hizmetleri veritabanlarının derlenmesiyle oluşturulmuştur. Kullanıcılara tanı ve tedavi seçeneklerine ilişkin geniş bilgiye dayalı tercihler yapma fırsatını verir.

Cochrane Library online veritabanı sağlık hizmeti geliştiren uzmanlara ve hizmeti alan kitleye verecekleri kararlarda yardımcı olacak bilgi ve delilleri sunar. Sağlık Hizmetlerinin etkilerine ilişkin kanıtları içeren tek ve en güvenilir kaynaktır. Mevcut arastırmaları inceleyerek sisteme yeniden sunan bir organizasyondur.

Cochrane Kitaplığı’ndan kimler yarar görür? Tüm sağlık personeli, Tıp araştırmacıları, Tıpla ilgili yasama organları, bakım kurumları, ecza endüstrisi ve hastalar. Tıp Araştırmacıları= Tıp camiasındaki tüm Anabilim dallari ve alt alanlarındaki araştırmacılar

Cochrane kitaplığı hangi veri tabanlarını içerir? Cochrane Reviews (Sistemli İncelemeler) Other Reviews (Diğer İncelemeler) Clinical Trials (Klinik Deneyler) Methods Studies (Yöntem İncelemeleri) Technology Assesments (Sağlık Teknolojisi Değerlendirmeleri) Economic Evaluations (Ekonomik Değerlendirme) Cochrane İnceleme Grupları (YENİ!)

Cochrane Library Bünyesindeki Bilgi Türleri Systematic Reviews Protocols Comment Randomized Controlled Trials Non-Randomized Controlled Trials Meta-Analysis

Systematic Review “Review” belli bir alanda iki veya daha fazla yayının üzerinde inceleme yaparak sonuç ve değerlendirmeleri sentezleyen çalışmalardır. “Systematic review“ ise belli bir alanda çıkarılmış bütün literatürü kapsamlı biçimde sentezleyen bilgi materyalidir.

Protokoller Belirli bir çalışmada plan veya süreçleri tanımlayan bilgilerdir. Yapılması gereken işlemleri nedenleri ile birlikte nasıl yapılması gerektiğini belirten bilgilerdir.

Meta-Analysis Belirli bir konuda yapılmış, birbirinden bağımsız, birden çok çalışmanın sonuçlarını birleştirme ve elde edilen araştırma bulgularının istatistiksel analizini yapma yöntemidir (Akgöz, 2004) Meta Analizleri, klinikçilere ve tibbi araştırmacılara çeşitli çalışmaların sonuçlarını özetleyen nicel bilgiler sunduğu için önemlidir…

Randomized Controlled Trial(RCT). Kontrollü ve kontrollü olmayan iki veya daha fazla müdahalenin denekler üzerinde rastgele uygulanmasıyla geliştirilen deneylerdir. Sadece klinik araştırmalarında kullanılan yöntemlere dayanılarak hazırlandıkları ve benzersiz oldukları için çok değerlidir. RCT, yöntem ve çalışma tasarımıdır. kanıtların ortaya çıkarılmasında önemli uygulamalardır.

Cochrane Library veritabanının büyüklüğü nedir? 4400’ü aşkın tam metinli Cochrane İncelemesi (html ve PDF formatı*) 2785’ten fazla tam metin inceleme,1625’i protokoldür (devam eden incelemeler) Tüm incelemeler son kanıtlarla birlikte düzenli olarak güncellenir

TEŞEKKÜRLER !!! Emel KAYNAK emel.kaynak@mikrobilgi.com.tr