HAZIRLAYANLAR TUNAHAN KARAKAYA 1564 ZEYNEP ÖZER 1760 5/K MADDENİN DEĞİŞİMİ HAZIRLAYANLAR TUNAHAN KARAKAYA 1564 ZEYNEP ÖZER 1760 5/K

KONULAR MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ MADDENİN AYRIT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Maddenin Hal Değişimini Öğrenelim Buharlaşma ve Kaynama Arsındaki Farklar MADDENİN AYRIT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Saf Maddeleri Ayırt Edelim ISI VE SICAKLIK Isı ve Sıcaklık Arasındaki Temel Farklar Isı Alışverişini Gözlemleyelim ISI MADDELERİ ETKİLER Genleşme ve Büzülme Genleşme ve Büzülmenin Yaşamamıza Etkileri

Maddenin Hal Değişimi Isı ve sıcaklık ayrı kavramlardır.Isı sözcüğü bir enerjiyi tanımlamak için kullanılır.Sıcaklık ise bir nesnenin ne kadar sıcak yada soğuk olduğunu belirtir.Isınma ve soğuma,maddenin bir halden diğerine geçmesine neden olur.Bu olaya maddelerin hal değiştirmesi denir.

MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ ERİME-DONMA SÜBLİMLEŞME Sıvılar dış ortama ısı vererek katı hale geçer.Bu olaya do-nma denir.Katılar ise bulun- duğu ortamdan ısı aldığında eriyerek sıvı hale geçer.Bu o-laya erime adı verilir. Giysilerimiz güvelerden korumak amacıyla aralarına koyduğumuz naftalin,dondurmanın erimeden kalması amacıyla kullanılan kuru buz,zamanla azalarak yok olur.As lında madde yok olmamıştır.Doğ rudan katı halden gaz hale dönüş müştür.Katının sıvıya dönüşmede n gaz haline geçmesine süblimleş me denir. Süblimleşme sırasında madde ısı alır.Katının buharlaşma sıvının buharlaşmasına göre daha zor bir olaydır.Dolayısıyla çoğu ka tının süblimleştiğini göremeyiz. SÜBLİMLEŞME

MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ KIRAĞILAŞMA Gazın sıvılaşmadan doğrudan Katıya dönüşmesine,geri süblim leşme denir.Kışın 0 C’un altın daki sıcaklıklarda ağaç yaprakla rında yada araba camlarında buz kristallerinin meydana geldiğini görmüşüzdür. Havadaki su buha rının doğrudan katıya dönüşmesi ne kırağılaşma denir.Geri süblim leşme veya kırağılaşma sırasında ısı açığa çıkar. KIRAĞILAŞMA

MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ BUHARLAŞMA Sıvılar bulunduğu ortamdan ısı aldığın da gaz haline geçer. Bu olaya buharlaşma adı verilir.Sıvı,buharla şırken dış ortamdan ısı alır ve ortamı soğu tur.Elinize kolanya dö künce ferahlık hisset menizin nedeni budur. Buharlaşma olayı her sıcaklıkta gerçekleşir. Sıcaklık arttıkça buhar laşma hızıda artar.Bu nedenle güneşli yerde ipe asılan çamaşırlar daha erken kurur.Sı caklık düşüşü ise buhar laşma olayını yavaşlatır.

MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ KAYNAMA Isı alan su buharlaşır. Belli bir sıcaklık seviyesine ulaşınca suyun içinden yüzeye doğru kabarcıklar çıkar. Bunlar su buharıdır. Bir süre sonra su kaynamaya başlar. Sıvının sıcaklığının sabit kalarak buharlaşmanın hızlı bir şekilde devam etmesine kaynama denir. Saf su, deniz seviye sinde 100 C’ta kaynar.

MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ YOĞUNLAŞMA Gaz halindeki su buharının, soğuyarak sıvı hale geçmesine yoğunlaşma adı verilir. Gaz yoğunlaşırken ortama ısı verir. Kışın odanızın penceresinde buğulama oluşur. Bu olayın nedeni yoğunlaşmadır.

MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ KAYNAMA- BUHARLAŞMA Kaynama ve buharlaşma kavramları karıştırılmamalıdır: BUHARLAŞMA Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir. Buharlaşma sıvının yüzeyin de ve yavaş gerçekleşir. 3. Bu olay ortamdan ısı alarak gerçekleşir. KAYNAMA Kaynama belirli bir sıcaklıkta gerçekleşir. Kaynama sıvının her tarafında ve hızlı gerçekleşir. Bu olayda ortamdan ısı alarak gerçekleşir.

MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ SİS ÇİY Havadaki su buharı yer yüzüne yakın yerlerde soğuduğu zaman oluşan buhara sis adı verilir. Havadaki su buharı; taş, toprak ve yaprak gibi soğuk katı maddeler üzerinde gece yoğuşarak su damla cıklarına dönüşür. Bu damlacıklara çiy denir. Çiy, daha çok ilkbahar ve yaz mevsiminde sabah erken saat lerde görülür.

MADDENİN AYRIT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Doğadaki maddeleri saf halde ve karışım halinde bulunanlar olarak iki grup altında inceleyebiliriz. Saf maddeler, kendini oluşturan parçacıklardan başka bir parçacık içermez. Karışımlar ise iki ya da daha fazla saf maddenin birleşmesiyle oluşur. Saf su, alkol, aseton gibi maddeler sıvı haldeki saf maddelere örnektir. Her saf maddenin erime, donma ve kaynama sıcaklığı farklıdır. Sıvı haldeki saf maddeler ısıtıldığında, sıcaklığı yükselir. Sıcaklık, belli bir noktaya geldikten sonra ısı verilmesine rağmen değişmez. Isı almaya devam eden sıvı kaynamaya, başlar ve sıcaklığı sabit kalır. Bu sıcaklığa kaynama noktası denir. Her saf maddenin kaynama sıcaklığı farklıdır. Ortam ve koşullar değişmedikçe bir saf maddenin kaynama sıcaklığı her zaman aynı kalır. Saf maddeler kaynama sıcaklıklarına göre ayırt edilebilir. Saf suyun ve saf suyun soğutulması ile elde edilen buzun saf madde olduğunu biliyoruz. Her saf maddenin kendine özgü erime ve donma sıcaklığı vardır. SAF MADDE KARIŞIM

ISI VE SICAKLIK ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR Kaynayan sütü ya da çorbayı karıştırmak için kullandığımız metal kaşığın bir süre sonra ısınarak elimizi yaktığını hissederiz. Bunun nedeni tencerenin içindeki sütün ya da çorbanın ısısının metal kaşığa geçmesidir. Soğuk olarak nitelendirilen bütün maddelerin de ısı enerjisi vardır. Soğuk olduğunu düşündüğünüz suyun içine atılan buzun bir süre sonra eridiğini görürüz. Isı ve sıcaklık farklı kavramlardır.

ISI VE SICAKLIK ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR Isı bir enerji çeşididir. Sıcaklık ise ısının göstergesidir. ISI SICAKLIK

ISI VE SICAKLIK ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR Isı; yemek pişirmeden banyoya, çeşitli makinelerin çalıştırılmasına kadar birçok alanda yararlanılan enerjidir. Isı; diğer enerjilere dönüştürülebilir. Isı; bir enerji çeşidi olduğu için enerji birimleriyle ölçülür. Uluslararası birim sisteminde ısı birimi Joule (Jul) olup J ile gösterilir. Günlük hayatta ısı enerjisi birimi olarak kalori kullanılır. Sıcaklık; bir enerji türü değildir. Birimi Celcius (Selsiyus) tur. ‘C’ ile gösterilir ve termometre ile ölçülür.

Genleşme ve Büzülme GENLEŞME BÜZÜLME Isının maddeler üzerine en belirgin etkisi ısınma ve soğumadır. Isınan maddenin sıcaklığı artar, soğuyan maddenin sıcaklığı azalır. Isınan maddelerin hacminde artış gözlemlenir. Bu olaya genleşme denir. Soğuyan bir maddenin hacminde ise azalma gözlemlenir. Bu olaya ise büzülme denir. Genleşme ve büzülme birbirinin tersidir.

GENLEŞME VE BÜZÜLMENİN YAŞAMIMIZA ETKİLERİ OLUMSUZ ETKİLERİ Katı cisimler ısıtılır ve aniden soğutulursa çatlayıp kırılabilir. Kaldırım ve parke taşları, uzun yıllar ısınma ve soğumanın etkisiyle çatlar, parçalanır. Metal ve metalden yapılmış cisimler, ısı aldıklarında genleşir. Böyle cisimler, genleşmek için uygun yer bulamazsa eğilip bükülür, kırılır.

GENLEŞME VE BÜZÜLMENİN YAŞAMIMIZA ETKİLERİ OLUMLU ETKİLERİ Genleşme miktarları farklı iki metalin kullanıldığı metal çiftlerinden yararlanarak termostat yapılır. Termostat, buzdolabının istenilen sıcaklıkta kalmasını sağlar. Elektrikli fırınlarda, ütülerde sıcaklığı; kalorifer kazanlarında ve kombilerde suyun sıcaklığını istenilen düzeyde tutmak için de termostat kullanılır. Kapağı sıkışmış şişe ve kavanozlar, maddelerin genleşmesinden yararlanarak kolayca açılabilir. Ağaçtan yapılan tekerlek, yayık ve fıçılara metal çerçeveler, ısıtılıp genleştirilerek takılır. Soğuduklarında tahtaları sıkıca kavraması sağlanır.

Tunahan karakaya 1564 Zeynep özer 1760 5/K BİZİM SLAYTIMIZI İZLEDİĞİNİZ VE DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ. Tunahan karakaya 1564 Zeynep özer 1760 5/K