İBADETİN MAHİYETİ ve HAC İBADETİ

وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ İBADET Kulun Allah’a karşı sevgi, saygı ve bağlılığını gösteren duygu, düşünce ve davranış biçimlerine denir. Geniş anlamda mü’minin bütün hayatını Allah’ın arzu ettiği şekilde tanzim etmesidir. İnsanın yaratılış gayesi ibadettir. İnsan ibadet ile beraber Allah katında değer kazanır. وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ ‘’Ben cinleri ve insanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.’’ Zariyat-56

وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ “Ve sana ölüm gelinceye kadar Rabbine ibadet et.’’ Hicr, 15/99 İbadetin ruhu niyet ve ihlastır. إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّينَ “Resulüm, şüphesiz ki kitabı sana hak olarak indirdik.O halde sen de dini Allah’a has kılarak (ihlas ile) kulluk et.’’Zümer, 39/2 Mü’min kulun ibadeti, amelindeki niyetin samimiyetine göredir. Her ibadette olduğu gibi hac ibadetinde de aslolan ihlas’tır.

Hac, belli vakitlerde yapılan bir ibadettir. الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلاَ رَفَثَ وَلاَ فُسُوقَ وَلاَ جِدَالَ فِي الْحَجِّ “Hac, bilinen aylardadır. Her kim o aylarda hacca başlayıp kendisine farz ederse; artık hacda kadına yaklaşmak, günah işlemek ve kavga etmek yoktur.” Bakara , 2/197 Hac ibadeti, kardeşler arasındaki manevi muhabbetin yanında Allah’ın rızık olarak vermiş olduğu nimetlerin ticareti için de bir fırsattır. لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَبْتَغُواْ فَضْلاً مِّن رَّبِّكُمْ فَإِذَا أَفَضْتُم مِّنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُواْ اللّهَ عِندَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ “Rabbinizin lütfunu istemenizde size bir günah yoktur. Arafat'tan indiğiniz zaman Meş'ar-i Haram yanında (Müzdelife'de) Allah'ı zikredin.” Bakara, 2/198

Allah’ın evi ve tavaf ile arınma makamı olan Kabe insanlık için kurulan ilk mabeddir. إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ Şüphesiz insanlar için kurulan ilk mabed, Mekke'deki çok mübarek ve bütün âlemlere hidayet kaynağı olan Beyt (Kabe)dir. Al-i İmran, 3/96 Hac, Allah emriyle Hz. İbrahim’in tüm insanlığa yaptığı evrensel bir çağrıdır. وَأَذِّن فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَمِيق “İnsanları hacca çağır; yürüyerek veya incelmiş binekler üstünde (uzak yollardan) her derin vadiyi aşarak sana gelsinler.” Hac, 22/27

وَأَتِمُّواْ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّهِ hac İhlas ile yapılması gereken bir ibadettir, ve ibadetlerde asıl olan takva azığını artırmaktır. وَأَتِمُّواْ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّهِ “Umre ve Haccı Allah için tamamlayın.’’ Bakara, 2/196 وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ يَا أُوْلِي الأَلْبَابِ “Kendinize azık edinin. Şüphesiz ki azıkların en hayırlısı Allah korkusudur. Ey akıl sahipleri! Benden korkun!” Bakara, 2/197 Peygamberimiz bir hadislerinde şöyle buyurmaktadır. يَا أَيُّهَا النَّاسُ إنَّ اللَّه قَدْ فَرضَ عَلَيْكُمُ الحَجَّ فحُجُّوا "Ey Müslümanlar! Allah size haccı farz kıldı, haccedin!"Müslim, Hac 412

منْ حجَّ فَلَم يرْفُثْ ، وَلَم يفْسُقْ ، رجَع كَيَومِ ولَدتْهُ أُمُّهُ Hac, niyetlerdeki kirliliği temizler. Harem ikliminde niyetinde bozukluk olanlar kaybeder, niyeti duru olanlar kazanır. إنَّما الأَعمالُ بالنِّيَّات ، وإِنَّمَا لِكُلِّ امرئٍ مَا نَوَى “Yapılan işler niyetlere göre değerlenir. Herkes yaptığı işin karşılığını niyetine göre alır.”Buhârî, Bed’ü’l-vahy 1, Îmân 41 Tertemiz ve arınmış bir şekilde mebrur bir hac yapmış olarak dönüş gayesi vardır. منْ حجَّ فَلَم يرْفُثْ ، وَلَم يفْسُقْ ، رجَع كَيَومِ ولَدتْهُ أُمُّهُ "Kötü söz söylemeden ve büyük günah işlemeden hacceden kimse, annesinden doğduğu gündeki gibi günahsız olarak (evine) döner."Buhârî, Hac 4

Allah Resulü haccı kadınların cihadı olarak da ifade etmiştir. يا رَسُولَ اللَّه ، نَرى الجِهَادَ أَفضَلَ العملِ ، أفَلا نُجاهِدُ ؟ فَقَالَ : لكِنْ أَفضَلُ الجِهَادِ : حَجٌّ مبرُورٌ - Ey Allah'ın Resulü! En üstün amel olarak cihadı görüyoruz. Biz hanımlar cihad etmeyelim mi? dedim. Peygamber aleyhisselâm: "Fakat (sizin için) cihadın en üstünü, hacc-ı mebrûrdur" buyurdu. Buhârî, Hac 4, Sayd 26, Cihâd 1

العُمْرَة إلى العُمْرِة كَفَّارةٌ لما بيْنهُما ، والحجُّ المَبرُورُ لَيس لهُ جزَاءٌ إلاَّ الجَنَّةَ "Umre ibadeti, daha sonraki bir umreye kadar işlenecek günahlara kefârettir. Mebrûr haccın karşılığı ise, ancak cennettir." Buhârî, Umre 1; Müslim, Hac 437 İbadette samimiyetin zirve noktası da ‘’İhsan’’ derecesidir. İHSAN: Allah’ı görüyor gibi ibadet etmektir. İbadette aslolan, sünnet çizgisini aşmamak bidat ve hurafelerden uzak kalmaktır.

HAC “İmkanı olan her Müslüman'ın, belli bir zaman içinde, belli mekanları ziyaret ederek, belli bazı dini görevleri yerine getirmek suretiyle yaptığı ibadettir.” Hac; dilleri, kültürleri, renkleri, ırkları, ülkeleri, sosyo-ekonomik durumları farklı, ancak hedefleri bir, duyguları ve gayeleri aynı milyonlarca müslümanın ilahi aşk içersinde bir araya gelmesi ve birlikte Allah’a yönelmesidir. Buna ilave olarak, haccın bir inanç turizmine asla dönüşmemesi gerekmektedir.

Hac, Tevhid, sabır ve ahlak eğitimidir. Hac, etimolojik olarak mahza gayedir. Hac, Kulluk ihramlar içinde, sahip olduğumuz her türlü nimetten uzaklaşıp her türlü acziyetin zirvesidir. Hac, bir arınma sürecidir. Bu süreci yaşadıktan sonra nefse karşı mücadelede söz vermektir. Hac, Allah’a olan bağlılığın kalıcı olduğu şuuruna varmak ve Kabe’de söz vermektir. Mebrur bir hac ile dönmek, Müslüman olmanın sorumluluklarını hakkıyla yerine getirme taahhüdü ve bu taahhüde bağlı kalmaktır.

AYNI ZAMANDA HAC, İÇ İÇE GİRMİŞ BEŞ YOLCULUKTUR 1-Kalbe yolculuk (Kendi iç dünyamıza, kendimizi keşfetmeye yolculuk) 2-Ahirete yolculuk (Mahşer gününe yolculuk) 3-Tevhidin tarihine yolculuk (Hz. Adem’den günümüze) 4-Kardeşlerimize Yolculuk (Kardeşlerin buluşması) 5-Beytin Rabbine (Rızasına) Yolculuk. فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ “Bu beytin Rabbine ibadet etsinler.’’ Kureyş, 106/3