Ders: biyoloji Hazırlayan: kübra akelma 9-C 858 Omurgasız hayvanlar Ders: biyoloji Hazırlayan: kübra akelma 9-C 858

Omurgasız Hayvanlar Nedir? Nelerdir? Basit bir şekilde anlatılacak olursa; omurga yapısı bulunmayan canlılara verilen genel bir isimdir. Omurgasız olarak bilinen canlıların yapısında herhangi bir iskelet sistemi yoktur. Bunun yerine bu hayvanların dış kısmında bulunan ve burayı destekleyen bir yapı bulunmaktadır. Omurgasız hayvanlara örnek verecek olursak; deniz anaları, ahtapot, yengeç, kelebek, midye, ıstakoz, solucan gibi hayvanlar bu grupta yer almaktadır.

Omurgasız hayvanlar

1. Süngerler (Sünger) -Hayvanlar aleminin en basit grubudur. -organ sistemleri bulunmaz. -Gelişmiş sistemleri (dolaşım, boşaltım, solunum ve sindirim) yoktur. -İnorganik ve organik maddelerden oluşan iç iskelete sahiptir. -Tatlı sularda, denizlerde zemine bağlı hareketsiz yaşarlar. - Süngerler, eşeyli ve eşeysiz yolla üreyebilir, kendini yenileme yetenekleri yüksektir.

2. Sölenterler (Mercan, hidra, Deniz anası) -ilk sinir sistemi sölentlerde görülür. -Hayvanlar aleminde ilk sinir sistemine sölenterlerden hidralarda rastlanır. -Ağız açıklıkları etrafında kamçı (tentakül) benzeri uzantılar avlanma ve savunma için kullanılır. -Solunum, boşaltım için özelleşmiş yapılar yoktur. -Eşeyli ve eşeysiz üreme görülür. -Mercanlar, hidralar ve denizşakayığı sabit, denizanaları ise yüzücü sölenter örnekleridir.

Aklında olsun! Süngerlerde hiçbir sistem yokken sölentlerde ilk sinir sistemi gözlenir.

3. Solucanlar a. Yassı solucanlar (Tenya, Planarya) -Sinir ve üreme sistemleri vardır. -akarsularda ve gölcüklerde yaşarlar. -Parazit (canlıya zarar veren organizma) tir. -üreme sistemi iyi gelişmiştir. -Genellikle hermafrodittir (çift cinsiyet). -Planarya, karaciğer kelebeği ve tenya örnektir.

Hermafrodit : hem dişi hem de erkek üreme organının aynı bireyde bulunmasına denir.

b. Yuvarlak solucanlar (Bağırsak solucanı) Vücutları yuvarlak ve uzundur. Sindirim sistemleri gelişmiştir. Sindirim boşluğunda ağız ve anüs olmak üzere iki açıklık vardır. (İlk iki açıklıklı sindirim sistemi) Çoğu parazittir. (canlıya zarar veren organizma) Bağırsak solucanı, tirişin , ve kancalı kurt insanlarda parazit olan yuvarlak solucan türlerindendir.

c. Halkalı solucan (Toprak solucanı, sülük) Denizlerde, tatlı sularda ve karada yaşarlar. -Suda yaşayanları solungaç solunumu yapar. -Boşaltım nefridyum denilen yapılar ile yapılır. - Eşeyli ürerler. -Toprak solucanı serberst, çoğu parazit yaşar. - Toprak solucanı ve sülük bu grubun örnekleridir.

Nefridyum : böbrek gibi çalışan bir omurgasız hayvan organıdır.

4. Yumuşakçalar (Midye, ahtapot) -Vücutları yumuşak ve kabukludur. -Kara salyongozu dışında diğer yumuşakçalar suda yaşar . solungaç solunumu yapar. -Salyangoz, midye, ahtopot ve mürekkep balığı, sümüklü böcek yumuşakçaların önemli örneklerindendir.

5. Eklem bacalılar -Suda ve karada yaşarlar. -Kabuklular, örümcekler, çok ayaklılar ve böcekleri içine alır. -Vücutları bölmeli, hareket organları eklemlidir. -Solunumları ise çoğunda trakelerle, suda yaşayanlarda solungaçlarla gerçekleşir. -Tür sayısı bakımından en zengin gruptur. -Eşeyli üreme yapar.

a. Kabuklular (İstakoz, yengeç, karides) Kabukları serttir. Çoğu tatlı suda ve denizde, bir kısmı ise karaların nemli bölgelerinde yaşar. Solungaç solunumu yaparlar. Bu gruba örnek olarak istakoz, yengeç, karides, kerevit, su piresi verilebilir.

b. Örümceğimsiler (Örümcek, akrep, kene) Hemen hemen hepsi karada yaşayan hayvanlardır. Bazıları zehirli olabilir. Baş ile göğüs bölgesi birbiriyle kaynaşmış durumdadır. Su kenesi, örümcek, kene, akarlar ve akrep bu grubun örneklerindendir.

c. Çok ayaklılar, (Kırkayak, çıyan) Karada ve nemli yerlerde yaşarlar. Vücutları uzun ve bölmelidir. Her bölmede ayak bulunur. Çıyanlarda her bölmede bir çift, kırkayakta ise iki çift ayak vardır. Örnek: Çıyan, kırkayak.

d. Böcekler (Arı, kelebek, karınca) -Vücutları baş, göğüs ve karın olmak üzere üç kısımdan oluşur. -trake solunumu yaparlar. - çoğunda kanat ve anten bulunur. -Baş bölgesinde bir çift anten yer alır. -Genellikle eşeyli ürerler ve gelişimleri sırasında başkalaşım geçirirler. (Tırtılın kelebeğe dönüşmesi)

Not: Solungaç solunumu : balık, yumuşakçalar, bazı solucanlarda, böceklerin kabuklarında görülen solunum türüdür. Trake solunumu : eklem bacaklıların böcekler takımında görülen solunum türüdür.

6. Derisi dikenliler (Deniz yıldızı) -Hemen hepsi denizlerde yaşar. Derileri dikenlidir. - En gelişmiş omurgasızlardır. -Solungaç solunumu yaparlar. -Eşeysiz ve eşeyli ürerler. Örnek: deniz yıldızı, denızhıyarı , denizlalesi, yılan yıldızı

Aşağıdakilerden hangisi hayvanların hepsinin ortak özelliğidir Aşağıdakilerden hangisi hayvanların hepsinin ortak özelliğidir? A) Sinir sistemine sahip olmaları B) Bilateral (iki taraflı) simetriye sahip olmaları C) Ökaryot canlılar olmaları D) Sindirim kanalına sahip olmaları E) Baş bölgesine sahip olma

Aşağıdakilerden hangisi hayvanların hepsinin ortak özelliğidir Aşağıdakilerden hangisi hayvanların hepsinin ortak özelliğidir? A) Sinir sistemine sahip olmaları B) Bilateral (iki taraflı) simetriye sahip olmaları C) Ökaryot canlılar olmaları D) Sindirim kanalına sahip olmaları E) Baş bölgesine sahip olma

Omurgasızlar grubunda yer alan en basit (I) ve en gelişmiş (II) CANlı örnekleri ile ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur? ____(I)____ ____(II)____ A) Deniz anası arı b) Vazo süngeri deniz yıldızı C) Toprak solucanı midye D) Mürekkep balığı salyangoz E) Mercan sülük

Omurgasızlar grubunda yer alan en basit (I) ve en gelişmiş (II) CANlı örnekleri ile ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur? ____(I)____ ____(II)____ A) Deniz anası arı b) Vazo süngeri deniz yıldızı C) Toprak solucanı midye D) Mürekkep balığı salyangoz E) Mercan sülük

I. sinir sistemi bulundurma, II. kemik doku bulundurma, Omurgasız bir hayvan, I. sinir sistemi bulundurma, II. kemik doku bulundurma, III. yer değiştirebilme, IV. dış iskelet bulundurma özelliklerinden hangilerine sahip olabilir? A) İ ve II             B) II ve III        C) III ve IV d)I, III VE IV    E) I, II, III ve IV  

I. sinir sistemi bulundurma, II. kemik doku bulundurma, Omurgasız bir hayvan, I. sinir sistemi bulundurma, II. kemik doku bulundurma, III. yer değiştirebilme, IV. dış iskelet bulundurma özelliklerinden hangilerine sahip olabilir? A) İ ve II             B) II ve III        C) III ve IV d)I, III VE IV    E) I, II, III ve IV  

sinir en basit en zengin Toprak yumuşak solungaç Bağlı Süngerler Denizlerde zemine ___1___ yaşarlar. Sölentler İlk ___2___ sistemi bunlarda görülür. Solucanlar ___3___ solucanı serberst, çoğu parazit yaşar. Yumuşakçalar Vücutları ___4___ ve kabukludur. Eklem bacaklılar Tür sayısı bakımından ___5___ gruptur. Derisi dikenliler Hepsi denizde yaşar ve ___6___ solunumu yapar.

sinir en basit en zengin Toprak yumuşak solungaç Bağlı Süngerler Denizlerde zemine __Bağlı__ yaşarlar. Sölentler İlk ___sinir___ sistemi bunlarda görülür. Solucanlar __Toprak__ solucanı serberst, çoğu parazit yaşar. Yumuşakçalar Vücutları __yumuşak__ ve kabukludur. Eklem bacaklılar Tür sayısı bakımından ___en basit en zengin___ gruptur. Derisi dikenliler Hepsi denizde yaşar ve ___solungaç___ solunumu yapar.

Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim 