3.HAFTA: YAKLAŞIM TARZINA GÖRE ARAŞTIRMALAR: NİTEL VE NİCEL ARAŞTIRMALAR

NİTEL ARAŞTIRMA Cresswell (1994) doğal ortamında yürütülen, katılımcıların detaylı görüşlerinin aktarıldığı, sözel verilerden oluşturulan, bütüncül ve karmaşık bir çerçeve içerisinde, sosyal ya da insani sorunların sorgulandığı bir süreç olarak tanımlamaktadır.

NİTEL ARAŞTIRMA Gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik bir sürecin izlendiği araştırma türüdür.

NİTEL ARAŞTIRMA Psikoloji, sosyoloji, antropoloji, siyaset bilimi gibi sosyal bilim alanlarında insan ve toplum davranışlarını inceler. Bu davranışları sayılarla açıklamak zordur. İnsanlar neden böyle davranır? Kanaatler, vaziyetler nasıl oluşur? İnsanlar olaylardan nasıl etkilenir? sorularını sorar. Kişilerin kanaatlerini, deneyimlerini, algılarını ve duygularını açıklayan verilerle meşgul olur.

NİTEL ARAŞTIRMANIN ÖZELLİKLERİ Doğal ortama duyarlılık Araştırmacının katılımı Bütüncül yaklaşım Algıların, durumların ve olayların ortaya konması Araştırma deseninde esneklik Tümevarımcı analiz

BAŞLICA NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ İz Sürme (Tracer) Çalışmaları Paydaş Analizi (Stakeholder) Örnek Olay (Vaka) Yöntemi Odak (Focus) Grupları Yöntemi

NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ İZ SÜRME: Etiketlerin ve dökümanların aracılığıyla belli bir zaman diliminde ve ilgili gruplar üzerinde örgütsel süreçlerin tanımlanması yöntemidir. PAYDAŞ ANALİZİ: Herhangibir fenomenin çevresinde çok sayıda olan, fenomenin kendisini etkileyen ve/veya kendisinden etkilenen ve bir şekilde ilgisi olan ilgili partilerin veya grupların varlığı görüşüne dayanan bir araştırma yaklaşımıdır.

NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ ÖRNEK OLAY: Tek veya birkaç olayı derinlemesine analiz etmektir. Veri toplama yöntemleri olarak gözlem, mülakat ve anket sayılabilir. MÜLAKAT: Sıkı yapılandırılmış mülakat: Sorular önceden belirlidir. Gevşek yapılandırılmış mülakat: Bazı açık uçlu sorular vardır. Verilen cevaplar yönlendirici olur. Yapılandırılmamış mülakat: Sorular serbesttir. İstenilen konuda derinleşilebilir. Cevaplar yönlendirici olur.

NİCEL VE NİTEL ARAŞTIRMA ARASINDAKİ FARKLAR

NİTEL VERSUS NİCEL ARAŞTIRMA NİTEL ARAŞTIRMA NE KADAR? NE MİKTARDA? NE KADAR SIKLIKTA? NE KADAR YAYGIN? NİÇİN? NEDEN? NASIL? NE ŞEKİLDE?

Nicel araştırma Nitel araştırma Gerçeklik nesneldir. Asıl olan yöntemdir. Değişkenler kesin sınırlarıyla saptanabilir. Arasındaki ilişkiler ölçülebilir. Araştırmacı olay ve olgulara dışarıdan bakar, nesnel bir tavır geliştirir. Gerçeklik oluşturulur. Asıl olan çalışılan durumdur. Değişkenler karmaşık, iç-içe geçmiştir. Arasındaki ilişkileri ölçmek zordur. Araştırmacı olay ve olguları yakından izler, katılımcı bir tavır geliştirir.

Nicel araştırma Nitel araştırma Genelleme Tahmin Nedensellik ilişkisini açıklama Kuram ve hipotez ile başlar Deney, manipülasyon ve kontrol Derinlemesine betimleme Yorumlama Aktörlerin perspektiflerini anlama Kuram ve hipotez ile son bulur Kendi bütünlüğü içinde ve doğal

NİTEL NİCEL (Genellikle) Olasılığa Dayalı olmayan örnekleme Olasılığa dayalı örnekleme Genellenemez Genellenebilir Neden, niçin ve nasıl soruları yanıtlanır Ne kadar, ne miktarda, ne zaman ve nerede soruları yanıtlanır Zengin veri elde edilir ancak analizi zaman alır Veri görece kolay elde edilir ancak veri bağlamı elde edilmez Çalışmanın aşamaları çalışma esnasında oluşturulur Tasarım önceden belirlenir Araştırmacının kendisi araçtır Çeşitli araçlar kullanılır

Nitel Araştırmanın Özellikleri Gerçek Ortam Müdahale edilmemiş gerçek ortamda çalışma Tümevarımcı Analiz Bütün boyutlar, ilişkiler, kurama ulaşma Bütüncül Bakış Açısı Bütün olguları kompleks sistemler olarak almak Nitel veri Detaylı veriler, doğrudan alıntılar Araştırmacının Katılımcı Rolü Araştırmacının kişisel deneyimini ve içgörülerini kapsar Dinamik Sistemler Sürekli değişimin olduğunu varsayma Özgün duruma yönelim Her durumun kendine özgü olduğunu varsayma Ortama Duyarlılık Bulguları tarihi, sosyal ve zaman bağlamında açıklama Empatik nesnellik Empati gösterip nesnel kalma Desende esneklik Proje boyunca araştırmanın esnek yapı içinde olması

NİTEL ARAŞTIRMADA AŞAMALAR

NİTEL ARAŞTIRMA AŞAMALARI Araştırılabilecek genel problemi/sorunsalı bulmak Araştırmacının ilgisi, toplumsal ve alana dair çözüm bekleyen durumlar ve vakaların önemi Araştırmanın amacı belirlenir Problemin etraflıca bir ön analizine dayalıdır Önceki araştırmalar ve literatür taranır Bilimsel veri toplama yöntemleri araştırılır Araştırmanın sonuçlarının kimin tarafından kullanılacağını, yaratacağı etki ve fayda, bilime ve uygulamaya olan katkısı düşünülür

NİTEL ARAŞTIRMADA AŞAMALAR Kavramsal/Teorik çerçeve geliştirilir Amaçlar ve hedefler olarak genel ve özel araştırma soruları belirlenir Nitel araştırma deseni belirlenir Bir örnekleme yöntemi belirlenir

NİTEL ARAŞTIRMA AŞAMALARI Veri toplama yöntemini belirle ve veri toplama araçları geliştirilir Çalışmanın güvenirliğini ve geçerliliğinin sağlaması yapılır Verilerin nasıl sayısallaştırılacağı, kodlanacağı ve analiz edileceği belirlenir Bulgular analiz edilir, yorumlanır ve tartışılır Araştırma raporu seçilen yönteme uygun şekilde hazırlanır

Kaynaklar: Rauf Arıkan, Araştırma Yöntem ve Teknikleri, Nobel Yay., Ankara, 2011 Ali Yıldırım, Hasan Şimşek, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yay., Ankara, 2011