NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ HAVACILIKTA İNSAN FAKTÖRLERİ Performansı etkileyen Faktörler NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Sivil Havacılık Yüksekokulu shyo.nisantasi.edu.tr

Performansı etkileyen Faktörler Stresle başa çıkmak için bazı öneriler: Gevşeme ve nefes egzersizleri Düzenli spor yapma Düzenli beslenme ve uyku Hobi edinme Monotonluktan uzaklaşma Olumlu tutumlar geliştirme:Pozitif bakış açısı, yaşama bağlılığın önemli görülmesi gibi. Hava taşımacılığında, özellikle ticari amaçların güdüldüğü havayolu taşımacılığında bakımcıların üzerinde zaman baskısı hep olmuştur ve olacaktır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Performansı etkileyen Faktörler Yüksek olması istenen önemli parametreler: Havaaracının uçuşa hazır olma oranı Dispeç güvenirliği Zamanında kalkış performansı Uçakların günlük kullanım oranları Tüm bu gereklilikler zamana karşı yarışı gerektirebilir Zaman baskısı dışarıdan ya da teknisyenin kendisinden kaynaklanabilir. Dışarıdan (Yöneticilerden) kaynaklanması durumunda etkisi daha fazla olur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Performansı etkileyen Faktörler Zaman baskısı önemli bir stresördür. Streste olduğu gibi “kıvamlı bir zaman baskısı” performansı artırabilir. Fakat yoğun bir zaman baskısı, gerçek ya da algılanmış olsun, dışarıdan ya da içeriden kaynaklansın performansı olumsuz yönde etkileyecektir. Stres ve acelecilik artar, panik duygusu hakim olur, konsantrasyon azalır, dikkat dağılır, doğru karar alınamaz, hatalar artar. Zaman yönetiminin iyi yapılamaması da zaman baskısı yaratır: Belirsiz hedefler Ertelenen kararlar, sürüncemede bırakılan işler Birden fazla işe girişme Zaman planlaması yapmama NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Performansı etkileyen Faktörler Önceliklerin belirlenmemesi “kendim yapacağım” ısrarı, “hayır” diyememe Çalışmayı engelleyen durumlar Zaman baskısı ile baş edebilmek için bakım işlerini dağıtan kişilerin çok iyi bir planlama yapması gerekir. Havacılık emniyetinin sağlanmasının her zaman “ticari kaygılardan” önce gelmesi gerekir. Bu da pozitif emniyet kültürünün yerleşmesi ile olabilir. Ayrıca bakım kuruluşunda sorumluluğun her zaman tüm kurum içinde dağıtılmış olması gerekir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Performansı etkileyen Faktörler Bakım performansının düşmesi bizzat bakım yapan teknisyenlerin daha hızlı hareket etmesiyle çözülmeye çalışılmamalıdır. Ya da hızlı çalışılmasını, kısa sürede çok fala iş yapılmasını isteyen yöneticilerin, ortaya çıkacak olumsuzluklardan kendilerinin de sorumlu olacağını bilmesi gerekir. Arousal / uyanıklık, canlılık Kişinin çalışmaya hazır durumda olması anlamına gelir. Bir işi kıvamlı bir başarı ile tamamlayabilmek için belirli bir seviyede uyarana (stimulation) ihtiyaç duyulur. Faydalı ve gerekli görülen bu seviye kişiden kişiye değişiklik gösterir. Düşük seviyedeki uyanıklıkta, canlılıkta dikkat mekanizması yeterince aktif olmayacaktır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Performansı etkileyen Faktörler Complacency (gönül rahatlığı, kayıtsızlık, umursamazlık?) ve can sıkıntısı ortaya çıkacak, bu da performansı olumsuz yönde etkileyecektir. Complacency (Sükunet İç Huzur) Teknisyenler bir işi tekrar tekrar hata yapmadan bitirdiklerinde tehlikelerin ya da olumsuzlukların farkına varmamaya başlarlar. Bir kontrolör bir işi hata bulmadan tekrar tekrar kontrol ettiğinde yine gönül rahatlığı, kayıtsızlık, umarsamazlık başlayabilir. Yüksek seviyedeki uyanıklıkta, canlılıkta ise dikkatimiz daralır, sadece işin bizim için önemli olan bazı noktalarına dikkat ederiz. Bu da performansı olumsuz yönde etkiler. Bir havaaracı bakım teknisyeni hangi işleri yapması gerektiğini iyi bilir. (bilmesi gerekir) Önemli olan bu işin işyüküne nasıl dönüşeceğini bilmektir. İşyükü bir işin bir kişinin performansına ve tepki süresine etki eden baskı derecesi olarak tanımlanabilir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Performansı etkileyen Faktörler Complacency (gönül rahatlığı, kayıtsızlık, umursamazlık?) ve can sıkıntısı ortaya çıkacak, bu da performansı olumsuz yönde etkileyecektir. Complacency (Sükunet İç Huzur) Teknisyenler bir işi tekrar tekrar hata yapmadan bitirdiklerinde tehlikelerin ya da olumsuzlukların farkına varmamaya başlarlar. Bir kontrolör bir işi hata bulmadan tekrar tekrar kontrol ettiğinde yine gönül rahatlığı, kayıtsızlık, umarsamazlık başlayabilir. Yüksek seviyedeki uyanıklıkta, canlılıkta ise dikkatimiz daralır, sadece işin bizim için önemli olan bazı noktalarına dikkat ederiz. Bu da performansı olumsuz yönde etkiler. Bir havaaracı bakım teknisyeni hangi işleri yapması gerektiğini iyi bilir. (bilmesi gerekir) Önemli olan bu işin işyüküne nasıl dönüşeceğini bilmektir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Performansı etkileyen Faktörler İşyükü bir işin bir kişinin performansına ve tepki süresine etki eden baskı derecesi olarak tanımlanabilir. İşyükü ikiye ayrılabilir: Fiziksel işyükü Zihinsel işyükü İnsanoğlunun, bilgiyi işlemek açısından, zihinsel kapasitesi sınırlıdır. İnsanoğlu fizyolojik açıdan da sınırlılıkları vardır. Bu durumda işlerin işyükü olarak üzerimizde yarattığı etki kendi sınırlılıklarımızla da ilgilidir. İşyükünün çalışan üzerindeki etkileri: NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Performansı etkileyen Faktörler Dikkat azalması, tepki süresinin uzaması, görevleri tam olarak yerine getirememe, stres, yorgunluk ve performans azalması. Çalışanın sistemi güvenli ve etkin bir şekilde yönetmesine engel olamayacak seviyedeki iş yükü kabul edilebilir iş yükü olarak belirlenebilir İşyükü görecelidir. Aynı işyüküne maruz kalan kişiler farklı algılarlar ve farklı etkileri olur. İşyükünü belirleyen faktörler: İşin niteliği İşin yapılması için fiziksel gereklilikler İşin yapılması için zihinsel gereklilikler NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Performansı etkileyen Faktörler İşin hangi şartlar altında yapıldığı: İşin yapılması sırasında beklenen performans derecesi Sahip olunan zaman (işin yapılması için gerekli hızı belirler) İşin yapıldığı yer ve zamandaki çevresel şartlar (sıcaklık, nem vb.) İşin kontrol edilmesi ile ile ilgili algılamalar (kendi kendimizi mi kontrol ediyoruz, başkası mı bizi kontrol ediyor?) İşyükünü belirleyen faktörler: İşi yapan kişinin özellikleri ve o anki durumu: NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Performansı etkileyen Faktörler Sahip olunan beceriler Deneyim Sağlık ve iş için uygunluk Mevcut duygusal durum (stres, ruh hali gibi Aşırı Yüklenme İşyükü yönetiminde dikkate alınması gereken unsurlar: İş verilen personelin işi zamanında bitirebilecek ve işi yapabilecek niteliklere sahip olması (beceri, bilgi, deneyim gibi), NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Performansı etkileyen Faktörler İşi yapabilmek için gerekli aletin ve donanımın mevcut olması İş planlaması yapanların insan faktörleri eğitimi almış olması, bu sayede insan performans ve limitlerini dikkate alarak planlama yapması Mevzuata uygun hareket etmek şartı ile işlerin daha kısa sürede yapılmasını sağlayacak daha basit bir yöntem araştırılması Belirli sayıda teknisyenin işyükünü artırmamak için işlerin başkalarına da dağıtılması İşler için daha fazla zaman ayrılması Fazladan iş verilmemesinin sağlanması, Aşırı az yüklenme NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©