DAVRANIŞ PENCERESİ
İnsanlar ana baba olduklarında, garip ve talihsiz durumlar oluşabilir İnsanlar ana baba olduklarında, garip ve talihsiz durumlar oluşabilir. Bir görev ve rol üstlenmeye başlarlar ve sadece insan olduklarını unuturlar.
Ebeveyn olduklarında kendi insanlıklarının gerçeğini unutmaları, genellikle insan olmalarını sekteye uğratır. Artık, kendileri olmak konusunda özgür hissetmezler, farklı zamanlarda ortaya çıkan hislere göre tavır alırlar.
Bu sorumluluğun ağır yükü insanlıktan ebeveynliğe geçen kişilerin karşısına büyük bir mücadele çıkarıyor. Ebeveynler, Hislerinde sürekli tutarlı olmak, Çocuklarını sürekli sevmek, Koşulsuz kabullenici ve toleranslı olmak, Kendi bencil ihtiyaçlarını bir kenara itip her şeyi çocukları için feda etmek, Her zaman adil olmak ve Her şeyden öte kendi ebeveynlerinin onlara karşı yaptığı hataları yapmamak zorunda hissediyorlar.
Onay Kavramı Tüm ebeveynler çocuklarına karşı zaman zaman farklı duygular hisseden insanlardır-onaylama ya da onaylamama. “Gerçek kişi” ebeveynler, çocuğun davranışını bazen onaylar, bazen onaylamazlar. Davranış çocuğunuzun yaptığı ya da söylediği bir şeydir. Örneğin, çocuğun kıyafetlerini yere bırakması bir davranıştır. Onu “pasaklı” olarak nitelendirmek bu davranışın yargısıdır.
Ergen, Cumartesi sabahı televizyon seyrediyor, siz de ev işlerini yapmakta özgürsünüz, bu kabul edilebilir bir davranış sayılabilir. Ama televizyonun sesini, başınızı duvara çarptıracak kadar açmışsa, bu kabul edilemez bir davranıştır.
Şeklin içindeki sınır çizgileri, farklı anne-baba tiplerine göre değişecektir. Bir anne, çocuğunun pek az davranışını onaylamaz bulabilir ve çocuğuna karşı genellikle sıcak ve onaylayıcı davranabilir. Kabul Edilebilir Davranışlar Kabul Edilemez Davranışlar Göreceli “Onaylayıcı” Anne-Baba
Bir başka anne ise, çocuğunun birçok davranışını kabul edilemez olarak görür ve nadiren çocuğuna sıcak ve onaylayıcı davranabilir. Kabul Edilebilir Davranışlar Kabul Edilemez Davranışlar Göreceli “Onaylamayan” Anne-Baba Anne-babaların çocuklarını onaylama biçimleri, onların ne tür insanlar olduklarıyla doğrudan ilgilidir.
Bazı anne-babalar, kişiliklerinden kaynaklanan onaylayıcı bir kapasiteye sahiptirler. İlginçtir ki, bu tip anne-babalar, genel olarak insanlara karşı da yeterli derecede onaylayan bir tutum gösterirler.
Kabul Edilen Davranışlar Kabul Edilmeyen Davranışlar Yanlış Kabullenme Hiçbir ebeveyn çocuğun tüm davranışlarını kabullenemez. Çocuğun bazı davranışları ebeveynin “kabul etmeme” alanındadır. “Koşulsuz kabullenen” bir ebeveyn yoktur. Bazı ebeveynler çocuklarının davranışlarının çoğunu kabul ediyor gibi davranırlar ama bu ebeveynler de iyi anne baba olmak için rol yapmaktadırlar. Kabul Edilen Davranışlar Yanlış Kabullenme Kabul Edilmeyen Davranışlar
Örnekler “Annem yapmacık. Çok sevimli görünüyor ama aslında öyle değil” “Anne babama hiç güvenmiyorum çünkü söylemeseler de yaptığım pek çok şeyi onaylamıyorlar.” “Babamın eve geliş saatimi umursamadığını düşünüyorum. Eve çok geç gelirsem, ertesi gün sessiz bir muamele görürüm.” “Ebeveynlerim hiç katı değiller. İstediğim birçok şeyi yapmama izin verirler. Ama onaylamadıkları şeyleri söyleyebilirim.” “Burun halkamı takarak her masaya gelişimde, annemin yüzünde iğrenmişlik ifadesi belirir. Ama hiçbir şey söylemez.” “Annem her zaman çok tatlı ve çok anlayışlı ama benim gibi kişilerden çok hoşlanmaz. Erkek kardeşimi daha çok sever, çünkü o anneme benzer.”
Gerçek Kişiler Olarak Anne-Baba Tanımı Davranış Penceresi ebeveynlerin engel olamadıkları hislerini ve bu hislerin sürekli değişmesine neden olan durumları anlamalarına yardımcı olur. Gerçekçi anne babalar çocuklarına karşı kaçınılmaz olarak kabul etme ve etmeme hissini yaşayacaklardır; aynı davranışa karşı olan tutumları tutarlı olamaz; ara sıra değişir.
“Problemi kim üstleniyor?” Aileler “Problemi kim üstleniyor?” sorusunu sorma alışkanlığı kazanmalıdır.