NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ Siyaset sosyolojisi Sosyal hareketler NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Sosyal hareketler Sosyal hareketler (ya da toplumsal hareketler), sivil toplum alanına ait olan ve belli bir toplumsal hedef doğrultusunda faaliyet yürüten, genellikle yatay tipte örgütlenen oluşumlardır. Bu hareketlerden bazıları kurumsal hüviyet de taşımaz. İnsanlar her zaman düzenli kurumsal kanallar vasıtasıyla toplumsal değişim arayışında olmaz. Bunun yerine, mevcut siyasal yapıların dışında da kolektif eylem içinde olabilirler. Sosyal hareketler, bu tür faaliyetlerin yerine getirilmesini sağlayan mekanizmalardır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Sosyal hareketler Sosyal hareketlerin içinde yer aldığı sivil toplum, devletin doğrudan kontrol ettiği alanın dışında kalan ortaklığın ve hareketliliğin hem özel hem de kamusal sahalarına işaret etmektedir. Sivil toplum diyaloğu ve karşılıklı etkileşimi kapsamaktadır. Siyasal yaklaşımların şekillenmesinde ve farklı grupların birbiriyle etkileşim grup kendi çıkarlarını oluşturmasında, sivil toplum içinde yer alan mekanizmalar önemli bir rol oynar. Sivil toplumda gönüllülük, yataylık, maddi çıkar/kâr gözetmeme ve devletten ve siyasi partilerden bağımsızlık esastır. Genellikle sosyal hareketler yalnızca kendi kuruluş amaçlarına uygun, tekil ve özgün bir hedef doğrultusunda hareket eder. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Sosyal hareketler Charles Tilly’ye göre bir sosyal hareketin herhangi bir grup türü olarak düşünülmemesi gerekir. Sosyal hareket terimi, belli otoriteler ile belli konularda onların karşısında yer alma eyleminin sözcüleri arasındaki uzun süreli etkileşim olarak görülmelidir. Etkileşim belli bir alanla (ve bazen belli bir süreyle, örneğin bir kampanyayla) sınırlıdır. Sosyal hareketlerin bileşimi tek tip ya da üniter değildir. Bazı örneklerde kurumsal yapıları olmadığı için, liderlikleri de yoktur. Ancak dernek tipi kurumsallıklara sahip oluşumlarda genellikle hiyerarşi yoktur ve azami şeffaflık vardır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SOSYAL HAREKETLER «Yeni Sosyal Hareketler» ise, klasik sosyal hareket tipinden belli bakımlardan farklılaşmaktadır. Yeni sosyal hareketlerde kimlik teması belirgin şekilde öne çıkmaktadır. Bu hareketler, klasik paradigmaların dışında kalan ve doğrudan eyleme dayanan yeni siyaset şekilleriyle de ilgilenir. Bu tip hareketlerle karakterize olan kimlik siyaseti, «bireysel ve kolektif kimlikleri görünür hale getirme veya onlar için alan açma, kültürel normları yeniden tanımlama ve sosyal rolleri özelleştirme ve söylemsel pratikleri yönlendirme veya dönüştürme mücadelesi» olarak tanımlanmaktadır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Anthony M. Orum, John G. Dale, Siyaset Sosyolojisi: Günümüz Dünyasında İktidar ve Katılım, çev. İbrahim Kaya (İstanbul: Say Yayınları, 2016) NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©