Doç. Dr. Mustafa SAYGIN SDÜ Tıp Fakültesi Fizyoloji ABD, Isparta 2018. Uyku Doç. Dr. Mustafa SAYGIN SDÜ Tıp Fakültesi Fizyoloji ABD, Isparta 2018.

ÖĞRENME HEDEFLERİ Uyku tıbbının tarihsel gelişimini sıralayabilmek Uyku için ilk adımları sayabilmek REM uykusunun keşfini açıklayabilmek Uyku Tıbbında klinik gelişmeleri sayabilmek Uyku Tıbbının Klinik Pratiğini anlatabilmek Türkiye’de Uyku Tıbbının gelişimini sıralayabilmek

Uyku biliminin tarihsel gelişim sürecini öğrenmek. AMAÇ Uyku biliminin tarihsel gelişim sürecini öğrenmek.

Uyku Tıbbının Tarihçesi İlk olarak 1834’te Robert Macnish «ölüm ile uyanıklık arası bir dönem» olarak tanımlamıştır. Son 60 yılda, geçtiğimiz 6000 yıldan daha fazla bilgi birikimi olmuştur. İlk bilimsel deneyler 1907’de Legendre ve Pieron tarafından uykusuz bıraklmış köpekten alınan kanın, yeni uyanmış köpeklere verilmesiyle bu köpeklerin yeniden uyudukları gözlenmiştir. «Hipnotoksin Teorisi» 1930’larda Elektroensefalogram (EEG) kayıtlarının yapılmaya başlanması ile uyku ve uyanıklık EEG kayıtlarındaki farkılaıklar ortaya çıkarılmıştır. Berger tarafından uyuyan insan da ilk EEG kaydı yapılmıştır.

Uyku Tıbbının Tarihçesi 1935 ve 1936 yıllarında Bremer iki ayrı kedi üzerinde yaptığı deneylerde ilk örnekte sürekli bir derin uyku, ikince de EEG aktivitesinin değişkenlik gösterdiği görülmüştür. 1950’li yıllarda Moruzzi ve Magoun’un kedi ve maymunlar üzerinde yaptıkları çalışmalar, beyin sapının uyanıklık ve uykuda ortaya çıkan EEG aktivitesindeki rolü ortaya konularak pasif teori son bulmuştur.

REM Uykusunun Keşfi 1950’lerde fizyolog Nathaniel Kleitman çocuklarda siklik hareketler ve göz küresi hareketleri ile ilgileniyordu. 1951’de asistanı Aserinsky ile göz küresi hareketlerini nceleyerek ilk olarak uzun süreli göz küresi hareketleri kaydı EOG aldılar. Bu hareketin ilk olarka kalp ritmi ve solunum ile ilgili olduğunu ikinci olarak rüya ile ilgili olduğunu düşünmüşlerdir. Bu çalışma ile hızlı göz hareketleri olan evrede rüyaların görüldüğünü gösterdiler.

REM Uykusunun Keşfi 1959 yılında Dement ve Kleitman ilk kez 33 denekte 126 tane spontn gece uyksuunu kaydederek, uykunun 90-120 dakikalık sikluslardan oluştuğu ortaya konuldu. Bu bulgularla gecenin ilk yarısında derin uyku, iknci yarından daha çok REM uykusu olduğu ve REM uykusunun uykunun %20-25’ini oluşturduğu bulundu. Bu sırada kedilerde çalışan Michel Jouvet’te hılzı göz hareketleri ve EEG uyanıklığa yakınken kas tosunusun tamamen kaybolduğunu göstermiştir.

Uyku Tıbbında Klinik Gelişmeler 1960’lı yıllarda New York’ta Mount Sinai Hastanesinde bir Narkolepsi hasatsının uykusunun REM ile başladığı bulunmuştur. 1963 yılında San Fransisco’da Stanford Üniversitesinden Dement gazete ilanı vererek hasta bulmuştur. İlk olarak 1965’te Paris’te uyku ile ilgilenen bilim adamları bir ayara gelmiştir. Yine 1965’te ilk olarak uyku sırasında nefes durması (apne) tanımlanmıştır. 1967’de ilk olarak Gastaut ve Lugaressi Bologna’da klinik uyku tıbbı toplantısı yapılarak, apne, insomni, nakolepsi ve parasomni konuları gündeme gelmeye başlamıştır

Uyku Tıbbının Klinik Pratiği 1970’li yıllardan itibaren Demet Stanford’daki Narkolepsi kliniğinde insomni hastaları da incelenmeye başlamıştır. Bu yıllarda Christian Guilleminault tarafından Avrupada’ki deneyimin Standford’a aktarılması ile uyku testine solunum ve kardiyovaskülerparametrelerde girmiş oldu. Bu grubun bir üyesi olan Holland tarafından polisomnografi (PSG) tanımlanmıştır. PSG ilk kez 1975’te sigorta kurumları tarafından ödenmeye başlamıştır.

Uyku Tıbbının Klinik Pratiği İlk kurumsal gelişme 1975 yılında «Assosication of Sleep Disorder Center (ASDC)» kurulmuştur. Sleep dergisi yayın hayatına başlamıştır. 1979’ta ASDC ve APSS (Assosication for the Psychophysiological Study of Sleep) 3 yıllık bir çalışma ile ilk olarak uyku bozuklukları sınıflamasını ortaya koymuştur.

Uyku Tıbbının Klinik Pratiği Classification of Sleep and Arousal Disorders. 1989 yılında ilk uyku kitabı Dement önderliğinde yayımlanmıştır. 1990’lı yıllar uyku tıbbının dünyada kabul görmeye başladığı dönem olmuştur.

Türkiye’de Uyku Tıbbı’nın Gelişimi Avrupa’da 1960’larda uyku çalışmaları sürerken Prof. Dr. Esat Eşkazan Lyon’da, Prof. Dr. Ayhan Arguner de Montpellier’de bu çalışmalara ilk katılan isimler olmuştur. Ancak ülkemiz için en değerli isimlerden biri ABD’deki en önemli 5 merkezden birinin direktörü olan Prof. Dr. İsmet Karacan’dır. Ülkemizde ilk uyku merkezi 1985 yılında Prof. Dr. Hayrünnisa Denktaş’ın desteği ile ve Prof. Dr. Erbil Gözükırmızı tarafından Cerahpaşa Tıp Fakültesi’nde, Prof. Dr. Hamdullah Aydın tarafından GATA’da açılmıştır.

Türkiye’de Uyku Tıbbı’nın Gelişimi 1988 yılında ilk uyku araştırmaları derneği kurulmuştur. Dernek tarafından organize edilen, kurs ve bilimsel etkinlikler ile uyku tıbbı bugünkü haline gelmiştir.

TEŞEKKÜRLER SORULAR?

saglikveuyku.com adresinden indirebilirsiniz. Ders Notlarım saglikveuyku.com adresinden indirebilirsiniz.