Sağlık Bilimleri Fakültesi ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü

EĞİTİM VE ÖĞRENME İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

ÖĞRENME Tekrar ya da yaşantı sonucu organizmanın davranışlarında meydana gelen oldukça kalıcı izli-sürekli değişikliklerdir. Öğrenme sonucunda mutlaka bir davranış değişikliğinin meydana gelmesi ve bu değişmenin gözlenebilir olması gerekir. Örneğin; yaşamında ilk kez kiviyi gören birine ‘bu nedir?’ diye sorulduğunda ya ‘bilmiyorum’ ya da ona benzer bir meyvenin adını söyler. O meyvenin kivi olduğu öğretildiğinde yeni bir meyve adını öğrenmiş olur.

Davranışın yaşantı sonucu gerçekleşmesi gerekir Davranışın yaşantı sonucu gerçekleşmesi gerekir. Örneğin; bir bebeğin doğar doğmaz ağlaması, annesini emmesi, şiddetli bir ses karşısında irkilmesi veya parmakla dokunulduğunda gayri iradi tepki göstermesi vb. Tüm bunlar yaşantı sonucu elde edilmiş davranışlar değildir.

Davranıştaki değişmenin nispeten kalıcı olması gerekir Davranıştaki değişmenin nispeten kalıcı olması gerekir. Örneğin; çocuğun bisiklete bindiğinde dengesini koruması; bir kişinin evinin bulunduğu yeri tarif etmesi; aşçının kokusunu aldığı yemeğin pişip pişmediğini anlaması gibi öğrenmeler kalıcı izlidir.

ÖĞRENME İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR PERFORMANS İcra ve edim olarak adlandırılan performans, organizmanın bizzat yaptığı şeydir. Kimi kaynaklarda dile bağlı olmayan işe yönelik yetenek olarak tanımlanan performans; öğrenme, olgunlaşma, motivasyon, fizyolojik durum gibi birçok unsurdan etkilenmektedir. Örneğin; Bir öğrencinin ders sırasında derse katılımı, konuyu örneklendirmesi, beden dili, rahat ya da gergin oluşu bir bütün içerisinde yer alan davranışlarıdır ve o bütünlük bireyin performansını ifade eder.

DAVRANIM Bir davranışı meydana getiren en küçük eylemsel birim olarak tanımlanır. Örneğin; bir öğrencinin parmak kaldırma davranışı birçok davranımın ardı ardına, zincirleme olarak sıralanmasından oluşur. Kollar ve dirsekleri yukarı doğru hareket ettirme, diğer dört parmağı yumruk şekline getirme, aynı anda işaret parmağını dik tutma, bunlara uygun bir beden pozisyonu alma gibi eylemler parmak kaldırma davranışını oluşturan davranımlardır.

DAVRANIŞ İç ve dış uyarıcılar karşısında organizmanın ilgili organlarının gösterdiği her türlü tepkiye davranış adı verilir. Organizmanın yaptığı bir eyleme, davranış diyebilmemiz için söz konusu eylemin herhangi bir yolla gözlenebilir ve ölçülebilir olması gerekir.

Gözlenebilen ve Ölçülebilen Yürümek Ölçülebilen Korkmak

UYARICI İnsanların duyu organlarını harekete geçiren ve insanda bir tepkiye yol açan her tür nesne veya enerjiye uyarıcı denir. Örneğin; karnımızın acıkması, başımızın ağrıması vb. bizi davranışa sevk eden iç uyarıcılardır. Ses, ısı, ışık, soğuk vb. bizi etkileyen dış uyarıcılardır.

TEPKİ Uyarıcılara karşı organizmanın gösterdiği davranıştır. Duyu organları tarafından algılanan her uyarıcı bireyde bir tepkiye sebep olur. Örneğin; biri bize seslendiğinde dönüp ona bakmamız bir tepkidir.

KARŞILIK Organizmanın göstermiş olduğu davranış karşısında, çevrenin vermiş olduğu tepkiye karşılık denir. Karşılık, organizmanın gösterdiği davranışın çevre tarafından kabul görülüp görülmemesine göre ceza, ödül veya görmezden gelme şeklinde olabilir. Örneğin; öğretmenin sorduğu soruya öğrencinin doğru cevap vermesi durumunda, öğretmenin öğrenciye ‘aferin’ demesi karşılıktır.