NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ BANKA MUHASEBESİ Mevduat ve Dİğer YabancI Kaynaklar NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Tek Düzen Hesap PlanI 0 Dönen Değerler 1 Krediler 2 Yatırım Amaçlı Değerler ve Diğer Aktifler 3 Mevduat ve Diğer Yabancı Kaynaklar 4 Özkaynaklar 5 Faiz Gelirleri 6 Faiz Giderleri 7 Faiz Dışı Gelirler 8 Faiz Dışı Giderler 9 Nazım Hesaplar NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

3 – Mevduat ve Dİğer YabancI Kaynaklar (1/3) Kredi kuruluşları ile özel kanunlarına göre yetkili olanlar dışında hiçbir gerçek veya tüzel kişi, aslen veya fer’an meslek edinerek mevduat veya katılım fonu kabul edemez, ticaret unvanları ve kamuya yapacakları açıklamalar ile ilân ve reklamlarında bu izlenimi yaratacak ifade ve deyimleri kullanamaz. Karşılığında hesap cüzdanı yerine makbuz, katılma belgesi, senet ve benzeri belgelerin verilmesi, alınan paraların mevduat veya katılım fonu kabulü sayılmasına engel değildir. Resmî ve özel kuruluşlar ile ortaklıklarda, yalnız çalışanlarına ait olmak üzere sağlık ve sosyal yardım, emeklilik, ihtiyat ve tasarruf sağlama amaçlarıyla kurulan sandık ve vakıfların münhasıran kendi üyelerinden bu amaçlar için topladıkları paralar ile sigorta şirketlerinin işlemleri bu Kanun uygulamasında mevduat ve katılım fonu kabulü sayılmaz. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

3 – Mevduat ve Dİğer YabancI Kaynaklar (2/3) Kalkınma ve yatırım bankalarının kendi müstakrizlerinden, ortak ve ortaklıklarından genel esaslar dâhilinde sağladıkları fonlar ile bankalardan, para piyasaları, sermaye piyasaları ve organize piyasalardan sağlayacakları fonlar bu Kanun uygulamasında mevduat sayılmaz. Türkiye’de kurulan kredi kuruluşlarının yurt dışındaki şubeleri ve ortaklıkları, mevduat cüzdanı ve fon toplamaya ilişkin evrakın düzenlenmesi işlemlerini faaliyette bulundukları ülkede yapmak zorundadır. Bu şube veya ortaklıklar adına hiçbir şekil ve surette yurt içinde mevduat cüzdanı ve fon toplamaya ilişkin evrak düzenlenemez veya verilemez. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

3 – Mevduat ve Dİğer YabancI Kaynaklar (3/3) Türkiye’de kurulu kredi kuruluşları, yurt dışında kurulu ortaklıkları veya başka banka veya finansal kuruluşlar adına yurt içinde yerleşik kişilerden mevduat veya katılım fonu kabul etmek amacıyla; evrak ya da cüzdan bulundurmaları, personel istihdam etmeleri, bu ortaklıklar veya başka kredi kuruluşu veya finansal kuruluşlar adına toplanacak mevduat ve katılım fonu üzerinden personele ücret, komisyon, prim ve benzeri adlar altında para ödemek veya personele bu kuruluşların reklamını yaptırmak suretiyle müşterilerini anılan kuruluşlara yönlendirmeleri, bu ve benzeri yöntemler kullanarak yurt dışında kurulu kuruluşlar adına mevduat ve katılım fonu kabul etmeleri, bu madde kapsamında izinsiz mevduat ve katılım fonu kabulü sayılır. Kredi kuruluşları, mevduat hesapları ile katılım fonu hesaplarını Kurulun görüşü alınmak suretiyle Merkez Bankasınca tespit edilecek vade ve türlerine göre tasnif etmek, tasarruf mevduatı ve gerçek kişilere ait katılım fonunu diğer hesaplardan ayırmak zorundadırlar. 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre ihraç edilen sermaye piyasası araçları hakkında bu madde hükümleri uygulanmaz. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

3 Mevduat ve Diğer Pasifler (1/7) 300 TASARRUF MEVDUATI (YURT İÇİNDE YERLEŞİK- GERÇEK KİŞİLER) - VADESİZ 301 DÖVİZ TEVDİAT HESABI - VADESİZ 302 TASARRUF MEVDUATI (Y.D.Y GERÇEK KİŞİLER)-VADESİZ 304 RESMİ, TİCARİ VE DİĞER KUR.MEV.(Y.İ.Y)-VADESİZ 305 ALTIN DEPO HESAPLARI -VADESİZ - Y.P. 306 TİCARİ VE DİĞER KURULUŞLAR MEVDUATI (Y.D.Y)-VADESİZ 308 BANKALAR MEVDUATI-VADESİZ - T.P. 309 BANKALAR MEVDUATI-VADESİZ -Y.P. 310 TASARRUF MEVDUATI (Y.İ.Y GERÇEK KİŞİLER)-VADELİ 311 DÖVİZ TEVDİAT HESABI-VADELİ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

3 Mevduat ve Diğer Pasifler (2/7) 312 TASARRUF MEVDUATI (Y.D.Y GERÇEK KİŞİLER)-VADELİ 314 RESMİ, TİCARİ VE DİĞER KURULUŞLAR MEVDUATI (Y.İ.Y)-VADELİ 315 ALTIN DEPO HESAPLARI - VADELİ - Y.P. 316 TİCARİ VE DİĞER KURULUŞLAR MEVDUATI (Y.D.Y)-VADELİ 318 BANKALAR MEVDUATI - VADELİ - T.P. 324 7 GÜN İHBARLI MEVDUAT 325 7 GÜN İHBARLI DÖVİZ TEVDİAT HESABI 328 BANKALARARASI PARA PİYASASINDAN ALINAN BORÇLAR - T.P. 329 BANKALARARASI PARA PİYASASINDAN ALINAN BORÇLAR - Y.P. 330 TAHVİL TALEBİ KARŞILIĞI TEVDİAT HESABI - T.P. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

3 Mevduat ve Diğer Pasifler (3/7) 340 T.C. MERKEZ BANKASI KREDİLERİ -T.P. 341 T.C. MERKEZ BANKASI KREDİLERİ - Y.P. 342 YURTİÇİ BANKALARDAN KULANILAN KREDİLER -T.P. 343 YURTİÇİ BANKALARDAN KULLANILAN KREDİLER - Y.P. 344 YURTİÇİ DİĞER KURULUŞLARDAN KULLANILAN KREDİLER - T.P. 345 YURTİÇİ DİĞER KURULUŞLARDAN KULLANILAN KREDİLER - Y.P. 346 SERMAYE BENZERİ KREDİLER - T.P. 347 SERMAYE BENZERİ KREDİLER - Y.P. 348 YURTDIŞINDAN KULLANILAN KREDİLER -T.P. 349 YURTDIŞINDAN KULLANILAN KREDİLER -Y.P. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

3 Mevduat ve Diğer Pasifler (4/7) 350 KARŞILIKLAR -T.P. 351 KARŞILIKLAR-Y.P. 352 FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR - T.P. 353 FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR -Y.P. 354 ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA GİDERLERİ(-) T.P. 355 ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA GİDERLERİ (-)Y.P. 356 TAZMİN EDİLMEMİŞ ve NAKDE DÖNÜŞMEMİŞ GAYRİNAKDİ KREDİLER ÖZEL KARŞILIKLARI TP 357 TAZMİN EDİLMEMİŞ ve NAKDE DÖNÜŞMEMİŞ GAYRİNAKDİ KREDİLER ÖZEL KARŞILIKLARI YP 359 YURTDIŞINDAN KULLANILAN ALTIN KREDİLERİ - YABANCI PARA 360 FAİZ VE GİDER REESKONTLARI -T.P. 361 FAİZ VE GİDER REESKONTLARI -Y.P. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

3 Mevduat ve Diğer Pasifler (5/7) 362 KREDİ ve DİĞER ALACAKLAR DEĞERLEME FONU TP 363 KREDİ ve DİĞER ALACAKLAR DEĞERLEME FONU YP 366 YURTDIŞI MERKEZ VE ŞUBELER - T.P. 367 YURTDIŞI MERKEZ VE ŞUBELER -Y.P. 370 İTHALAT TRANSFER EMİRLERİ - T.P. 371 İTHALAT TRANSFER EMİRLERİ -Y.P. 376 ÇIKARILAN MENKUL KIYMET İHRAÇ FARKLARI (-) - T.P. 377 ÇIKARILAN MENKUL KIYMET İHRAÇ FARKLARI (-) - Y.P. 380 ÖDENECEK VERGİ, RESİM, HARÇ VE PRİMLER -T.P. 381 ÖDENECEK VERGİ, RESİM, HARÇ VE PRİMLER-Y.P. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

3 Mevduat ve Diğer Pasifler (6/7) 382 ÇIKARILAN MENKUL KIYMETLER - T.P. 383 ÇIKARILAN MENKUL KIYMETLER - Y.P. 384 FONLAR -T.P. 385 FONLAR -Y.P. 386 ERTELENMİŞ VERGİLER - T.P. 388 FONLARDAN KULLANDIRILAN KREDİ KARŞILIKLARI - T.P. 390 MUHTELİF BORÇLAR -T.P. 391 MUHTELİF BORÇLAR -Y.P. 392 ALACAKLI GEÇİCİ HESAPLAR-T.P. 393 ALACAKLI GEÇİCİ HESAPLAR-Y.P. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

3 Mevduat ve Diğer Pasifler (7/7) 394 ÖDEME EMİRLERİ-T.P. 395 ÖDEME EMİRLERİ-Y.P. 396 ÖZEL GÖREV HESAPLARI - T.P. 397 ÖZEL GÖREV HESAPLARI-Y.P. 398 YÜKLENİCİLER HESABI - T.P. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 46 Oben Bey ABC Bankasının Üsküdar Şubesine gidip yeni bir vadesiz hesap açtırmıştır. Elinde nakit olarak bulunan 50 000 TL’yi de bu hesaba yatırmıştır. Bu işlemin muhasebe kayıtlarını oluşturun. 010 – KASA HESABI 50 000 TL 300 – TASARRUF MEVDUATI 50 000 TL YİY GERÇEK KİŞİLER - VADESİZ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 47 Yıl sonunda Oben Bey’in vadesiz mevduatından 50 TL Hesap İşletim Ücreti alınmıştır. Yapılan işlemin muhasebe kaydını oluşturun (BSMV Oranı %5). 50 TL x 0,05 = 2,5 TL 300 - TASARRUF MEVDUATI 52,5 TL Y.İ.Y. GERÇEK KİŞİLER – VADESİZ 760 – BANKACILIK HİZMETLERİ 50 TL GELİRLERİ 380 – ÖDENECEK VERGİ RESİM 2,5 TL HARÇ VE PRİMLER NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 48 Oben Bey nakit olarak getirdiği 20 000 TL ile vadeli mevduat açmıştır. İşlemin muhasebe kaydını oluşturun. 010 – KASA HESABI 20 000 TL 310 – TASARRUF MEVDUATI 20 000 TL VADELİ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 49 1 500 TL faiz tahakkuk etmiştir. Muhasebe kaydını oluşturun. 610 – MEVDUATA VERİLEN 1 500 TL FAİZLER 310 – TASARRUF MEVDUATI 1 500 TL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 50 Tahakkuk edilen faiz üzerinden %10 menkul sermaye iradı gelir vergisi kesintisi yapılmıştır. Muhasebe kaydını oluşturun. 310 – TASARRUF MEVDUATI 150 TL 380 – ÖDENECEK VERGİ, 150 TL RESİM ve HARÇ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 51 Oben Bey, nakit olarak getirdiği 10 000 $ ile vadeli bir döviz tevdiat hesabı açmıştır. İşlemin muhasebe kaydını oluşturun. 011 – EFEKTİF DEPOSU 10 000 $ 311 – DÖVİZ TEVDİAT HESABI 10 000 $ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 52 500 $ faiz tahakkuk etmiştir. İşlemin muhasebe kaydını oluşturun. 295 – DÖVİZ VAZİYETİ 500 $ 611 – MEVDUATA VERİLEN 5 000 TL FAİZLER 311 – DÖVİZ TEVDİAT HESABI 500 $ 294 – DÖVİZ A/S HESABI 5 000 TL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 53 %10 oranında Menkul Sermaye İradı Gelir Vergisi kesilmiştir. Muhasebe kaydını oluşturun. 311 – DÖVİZ TEVDİAT HESABI 50 $ 294 – DÖVİZ A/S HESABI 500 TL 295 – DÖVİZ VAZİYETİ 50 $ 380 – ÖDENECEK VERGİ, 500 TL RESİM ve HARÇ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 54 ABC Bank T.C. Merkez Bankası aracılığıyla 1 000 000 TL bankalar arası para piyasasından borçlanmıştır. İşlemin muhasebe kaydını oluşturun. 311 – DÖVİZ TEVDİAT HESABI 50 $ 294 – DÖVİZ A/S HESABI 500 TL 295 – DÖVİZ VAZİYETİ 50 $ 380 – ÖDENECEK VERGİ, 500 TL RESİM ve HARÇ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 55 ABC Bank T.C. Merkez Bankası aracılığıyla 1 000 000 TL bankalar arası para piyasasından borçlanmıştır. İşlemin muhasebe kaydını oluşturun. 020 – T.C. MERKEZ BANKASI 1 000 000 TL 328 – PARA PİYASALARINA 1 000 000 TL BORÇLAR NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 56 Borç, 50 000 TL anapara ve %5 BSMV ödenmiştir. Muhasebe kayıtlarını oluşturun. 328 – PARA PİYASALARINA 1 000 000 TL BORÇLAR 626 – PARA PİYASALARI İŞL. 50 000 TL VER. FAİZLER 830 – VERGİ, RES, HARÇ 2 500 TL 020 – T.C. MERKEZ BANKASI 1 052 500 TL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 57 ABC Bank 2017 yılı için 150 000 TL Kıdem Tazminatı Karşılığı ayırmak zorunda kalmıştır. Muhasebe kayıtlarını oluşturun. 820 – KARŞILIK ve DEĞER DÜŞ. 150 000 TL GİDERLERİ - KIDEM TAZ. KARŞILIĞI GİD. 350 – KARŞILIKLAR 150 000 TL KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 58 Ayrılan karşılığın 50 000 TL lik kısmı iptal edilmiştir. Muhasebe kaydını oluşturun. veya 350 KARŞILIKLAR 50 000 TL 820 – KARŞILIK ve DEĞER DÜŞ. 50 000 TL GİDERLERİ 350 – KARŞILIKLAR 50 000 TL 790 – DİĞER FAİZ DIŞI GELİRLER 50 000 TL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 59 Geriye kalan kıdem tazminatı karşılıkları nakit olarak ödenmiştir. 350 – KARŞILIKLAR 100 000 TL 010 – KASA 100 000 TL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 60 ABC Bank 200 000 TL kurumlar vergisi karşılığı ayıracaktır. Muhasebe kayıtlarını oluşturun. 820 – KARŞILIK ve DEĞER 200 000 TL DÜŞ. GİDERLERİ – VERGİ KARŞILIĞI GİDERLERİ 350 – KARŞILIKLAR 200 000 TL KURUMLAR VERGİSİ KARŞILIĞI 350 – KARŞILIKLAR 200 000 TL KURUMLAR VERGİSİ KARŞILIĞI 380 – ÖDENECEK VERGİ, RES. HARÇ 200 000 TL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 61 ABC Bank daha önce verdiği 100 000 $ lık dövize endeksli kredi alacağında döviz kurlarının düşüşü nedeniyle %10 değer düşüklüğü ile karşı karşıyadır. İlgili tutarla ilgili karşılık ayıran muhasebe kaydını oluşturun. (1 $ = 10 TL) 820 – KARŞILIK ve DEĞ. DÜŞ. KAR. 100 000 TL DÖVİZE ENDEKSLİ KRED. KUR FARKI GİD. 350 – KARŞILIKLAR 100 000 TL DÖV END. KRED. ANA. KUR. AZ. KARŞ. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 62 Tazmin edilememiş 10 000 $ lık kredi için karşılık ayıran muhasebe kaydını oluşturun. (1 $ = 10 TL) 295 – DÖVİZ VAZİYETİ 10 000 $ 821 – KARŞ. Ve DEĞ. DÜŞ. GİD. 100 000 TL 351 – KARŞILIKLAR 10 000 $ 294 – DÖVİZ A/S HESABI 100 000 TL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 63 ABC Bank daha önce kullandığı bir kredi için 50 000 TL lik reeskont kaydı oluşturacaktır. İlgili muhasebe kaydını oluşturun. 622 – YURTİÇİNDEN KULL. KRED. 50 000 TL VER. FAİZLER 360 – FAİZ ve GİDER REESKONT. 50 000 TL KULL. KRED. FAİZ REESKONT. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 64 ABC Bank ihraç ettiği 100 000 TL nominal değerli bir menkul kıymeti 80 000 TL ‘ye satmıştır. Muhasebe kayıtlarını oluşturun. 010 – KASA 80 000 TL 378 – İHRAÇ ED. MEN. KIY. İHR 20 000 TL FARKLARI 376 – İHRAÇ EDİLEN MENKUL 100 000 TL KIYMETLER NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Örnek 65 Bu menkul kıymet ile ilgili olarak 15 000 TL masraf oluşmuştur. Muhasebe kaydını oluşturun. 630 – İHRAÇ ED. MEN KIY. VER. 15 000 TL FAİZLER 378 – İHRAÇ ED. MEN. KIY. 15 000 TL İHRAÇ FARKLARI NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Adalet Hazar ve Şenol Babuşçu, Temel banka Muhasebesi, Bankacılık Akademisi Yayınları, Ankara 2017 İffet Görkem Kesimli, Banka Muhasebesi, Umuttepe Yayınları, Kocaeli, 2014 Mehmet Hasan Eken ve Hüseyin Selimler, Banka Muhasebesi, Der Yayınları, İstanbul, 2015 Mest Yıldırım, Banka Muhasebesi, Türkiye Bankalar Birliği, İstanbul, 2008 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©