-Gizli Servet- KIBRIS’ta DEVİR ALINACAK SÜT TESİSİ HELLİM EKONOMİSİ -Gizli Servet- KIBRIS’ta DEVİR ALINACAK SÜT TESİSİ

AB COĞRAFİ TESCİLİ – pozitif şok AB,yakın zamanda Hellim ile ilgili coğrafi tescil kararı aldı.Hellim artık; dünyada sadece HELLİM ve HALLOUMI adıyla Kıbrıs adasında(kuzey ve güneyde) üretilip satılacacak. Karar,şimdilerde askı sürecinde(itiraz vs),tahmini 3-4 ay içinde tescil süreci tamamlanacak AB, ortak kültür olan HELLİM üretiminin KUZEY KIBRIS’ta da devam etmesine karar verdi. KTTO (Kıbrıs Türk Ticaret Odası) bu tescil onayını ve süreçlerini yönetecek(Kıbrıs Türk sanayi odası ile işbirliği yapılıyor). Coğrafi tescil sonrası dünyada HELLİM ve HALLOUMI adıyla KıBRIS peyniri sadece KIBRIS COĞRAFYASINDA üretilecek. Türkiye,İngiltere,Danimarka,Bulgaristan,Yunanistan’da ve Ortadoğu da hellim adıyla ve benzeri şekilde üretilen ürünler artık üretilemeyecek.

Roquefort ve Parmigiano Peynirleri- HELLİM BENZERLİĞİ HELLİM, muhtemelen Roquefort ve Parmigiano peynirlerinin hikayesine ,ekonomisine benzer bir hikayeye ve yüksek bir katma değere kavuşacaktır. KKTC’de 4500 ton civarı hellim ihracatı yapılıyor,muhtemelen bu talep 5 yıl içinde 20 bin tonu geçecektir.Güney Kıbrıs’ta ise 20.000 ton civarı üretiliyor. Hellim fiyatının, AB tescili sonrası ve büyüyen dünya talebinden sonra da “2 ” katı artacağı bekleniyor.Zaten,hale hazırda Güney Kıbrıs,Kuzey Kıbrıs’tan % 50 daha pahalı ihracat fiyatıyla satmaktadır. Tıpkı diğer AB coğrafi tescili alan ürünler gibi, ürünün SATIŞ FİYATI(katma değeri) girdi maliyetlerinden görece daha fazla artacak ve satış –marka değeriyle KARLILIĞI artacaktır.

TESCİL SONRASI SÜT ÜRETİMİ AB ile yapılan anlaşma gereği, hellim üretimindeki küçük baş (keçi-koyun) süt oranı 10 yıllık bir süre içerisinde % 50 ‘ye gelecektir. Başlangıçta % 20 küçükbaş süt şartı olacak ve her yıl artarak bu 10 yılın sonunda % 50(küçükbaş süt miktarı) seviyeye çıkarılacaktır. KKTC’de mevcut süt üretimi 140.000 tondur.Bu süt üretiminin kayıtlı küçük baş süt üretimi 4200 tondur. KKTC’de yaklaşık 350.000 küçük baş hayvan,buna karşın 68.000 büyük baş hayvan vardır. Şimdilerde 5000 sağmal inek kesilip(inek sütünü azaltma hedefi) ,yerine küçükbaş hayvancılık teşvik ve destekleme projesi başlatıldı.

KKTC SÜT ENDÜSTRİSİ VE SÜTEK(giriş kapalı ) KKTC’de 30-33 civarı çoğu aile işletmesi olan süt ürünleri tesisi var.Bu tesisler,% 70 hellim-kaşar üretimi yapmaktadır.Tesislerin toplam kapasitesi günlük 500 ton civarıdır ama 300 ton civarı kullanılıyor. Sektöre giriş,SÜİB tarafından(sektörü temsil eden birlik) kısmen kapatılmıştır.Sektöre direkt-yeni giriş zordur.Çünkü,sektörde “süt alım kotaları” var ve bu kotalar geçmiş performanslara göre geliştirilerek devam eder ve sütün bir kısmı her gün SÜTEK(devletin düzenleyici-denetleyici kurumu) tarafından borsa aracılığıyla satılır. Sütün çok önemli bir kısmı (% 40 civarı )BORSA’da satılır.Sektörde devletin SÜT kurumu KOOP baskın ve etkilidir. Dolayısıyla,bugün itibarı ile süt ürünleri sektörüne girmek için en doğru giriş sektörden bir şirketi satın almak veya ortak olmaktır. Muhtemelen,hellim tescili sonrası sektördeki şirketlerin fiyatları-değerleri artacaktır ve bugünlerde zaten artmaktadır.

SÜT ÜRÜNLERİ İHRACATI KKTC’de toprakların kullanımından(çiftçilik ve hayvancılık amaçlı ekim) başlayan ve yukarıya doğru entegre devam eden süt ve besi hayvancılığı,sonrasında süt ve et imalatı ve sonunda da süt ürünleri ihracatında devletin sübvansiye ve teşvikleri vardır. Elbette,bu suni çark şimdilerde sıkıntıya girdiği için aşağıdan –yukarıya doğru normalleşiyor.Süt ürünleri ihracatına devlet,ülke ve ürün bazında yüksek ihracat navlun desteği altında prim vermektedir. Bunun sebebi,ülke ihtiyacından fazla ortaya çıkan atıl sütün(% 40-50), ihracat edilmesi içindir. Türkiye’ye kaşar(piyasaya giriş sübvansiye ediliyor) ve orta doğuya hellim satışı yapılıyor.Sütün % 95 büyük baş olduğu için sıkıntı vardır,ama hellim tescili sonrası kendiliğinden süt üretiminde büyükbaştan küçükbaşa geçiş olacaktır. Muhtemelen, şimdilerde başlatılan yeni süt ve hayvancılık politikası gereği sektörde aşağıdan yukarıya doğru başlayan normalleşme gereği ve hellimin AB tescili ile süt ürünleri ihracatına verilen devlet desteği-prim azaltılacaktır.

DÜNYA HELLİM PİYASASI : 100.000 TON Hellim “ catering ve nihai tüketici ” için üretiliyor.Tüm dünyada hızlı bir bilinirlikle talebi artmaktadır.İngiltere en büyük hellim tüketicisi ve üreticisi,Almanya-İsveç ve RUSYA’da çok yüksek tüketim var. Ortadoğu’da başta KUVEYT olmak üzere bir çok ARAP ülkesinde yüksek hellim tüketimi var.Tahmini hellim piyasası-bugünün fiyatları ile- yıllık minumum 700-800 milyon USD DOLAR civarındadır. Güney Kıbrıs, 100 milyon USD yılda ihracat yapıyor ve 30 milyon USD(14-15 bin ton) civarında İngiltere’ye satıyor.Kuzey Kıbrıs ise yılda 25 milyon USD civarı(4-5 bin ton) satış yapıyor. Türkiye-Avrupa ve Ortadoğu’da hellim adıyla bir çok ülke üretim yapmaktadır.AB tescili sonrası özellikle “ nihai tüketici için “ üretimler sadece KIBRIS’tan yapılacaktır

1 MİLYAR USD PİYASAYA DOĞRU Dünya pazarında nihai tüketici için marketlerde satılan 300 milyon USD civarında mınumum pazar olduğu tahmin ediliyor. Mevcut şartlarda caterıng satışına ilave ; önemli bir miktarda caterıng sektöründen talep geleceği öngörülüyor.Çünkü,hellimin restoranlarda kullanımı artıyor. AB tescili gereği, hiçbir şekilde HELLİM /HALLOUMI ismine çağrışım yapan bir üretim ve şekil dahi olmayacak.Bu şekilde üretim yapanlara ağır tazminat salınır. Dünyada ortalama 7-8 USD civarında kg başı satış var.Buna göre dünya hellim tüketimi tahmini 100 bin ton civarıdır. Tescil sonrası ve her geçen gün artan bilinirlikle HELLİMİN dünyada 1 MİLYAR USD(artacak fiyatıyla birlikte,tahmini 10-12 USD/kg) bir piyasaya ulaşması bekleniyor.  

DEVİR-SATIN ALINACAK TESİS-şirket (yoğurt tesisi)

ENVANTER ve İLAVE MAKİNE-EKİPMANLAR(hellim ve kaşar)

TESİS-ŞİRKET bilgiler Tesis Lefkoşa Sanayi Bölgesinde, devlet arazisi üzerine inşa edildi, koçan(varlık değer) var.Yıllık düşük arazi kirası var. Şirketin yaklaşık 800,000 USD kredi ve piyasa borcu var.Sahip yaşlandı ve satmak(devir)ister. Tesis oldukça yeni ve bakımlı,yoğurt üretimi yapıyor ama HELLİM ve sair süt ürünlerine kolayca dönüştürelebilir Toplam 1050 m2 kapalı alan; 600 m2 üretim alanı , 300 m2 depo(alt kat) ve 150 m2 üst kat ofis alanı var. Tesis-şirket günlük 1700 lt yoğurt üretimi için süt alımı yapar,hellim veya sair ürünler için BORSA’dan rahatlıkla ilave 30 tona kadar günlük süt alınabilir. Tesis, hellim makine-ekipman takviyesi(diğer yardımcı ürünler dahil) ile rahatlıkla günde 30 ton,yaklaşık 8-10 ton civarı HELLİM üretimi yapabilir. Tesis ve şirket sahibi ŞİRKETİ ,SUIB ve SÜTEK’teki ticari ismi ve kaydı ile borçsuz devir edecek

HEDEF «30 ton» GÜNLÜK SÜT işleme Şirket-tesis sahibi; 2,200,000 USD satış ve devir talebi var. Pazarlıkla % 10-15 civarı indirim olabilir Tesisin 30 ton süt işleme kapasitesine dönüştürülmesi için gereken ilave yatırımlar; a) Hellim ve kaşar üretimiiçin ilave makine ekipman yatırımı(liste hazır) : 270.000 USD b) Bina tadilat ve dönüşüm : 30,000 USD c) Soğuk hava depo kapasite artırım : 30.000 USD Toplam dönüşüm maliyeti : 330,000 USD TOPLAM SATIN ALMA VE DÖNÜŞÜM MALİYETİ : 2,530,000 USD tahmini maliyet pazarlıkla = 2,200,000 USD

AB coğrafi tescil HARİÇ-özet fizibilite NOT : Günlük süt işleme kapasitesi 30 ton olan böylesi tesiste,bugünkü İHRACAT TEŞVİKLERİ ile üretim yapması halinde; Veriler 30 ton üretim yapan bir tesisten alınmıştır: ÜRÜN ÇEŞİTİ : Yıllık üretim % 85 kaşar + % 15 hellim + peynir altı suyu krema ÜRÜN MİKTAR : 3500 kg günlük ve 110,000 KG aylık ürün(hellim ve kaşar) ve AYLIK 10,5000 KG KREMA KAŞAR ve HELLİM : 8,5 lt sütten (yaklaşık % 10 küçük + % 90 büyük) 1 KG HELLİM veya KAŞAR SATIŞ : Yıllık 5,7 milyon USD civarı satış(ihracat) Ort. birim kg faaliyet gideri : 1,5 TL / kg 30 ton günlük süt ürünleri işleme tesisi aylık faaliyet giderleri ortalama 165-180 bin TL civarı

TEŞVİK : Hellim için 1 TL/kg ve Kaşar için 1,5 TL/kg ihracat teşviği(şimdilerde değişti) Aylık bu miktarda ihracat yapılması halinde 165,000 TL teşvik alınır. KAR ORAN : Ortalama % 15 karlılık : % 12 civarı kaşar + hellim YILLIK KAR : Yıllık 850 bin USD karlılık ROI : maksımum 3 YIL ALTERNATİF SATIN ALMALAR i- Peşin : % 50 sermaye + % 50 finansman(tesis varlık kaldıraç) ii- Vadeli : Tesis sahibi ile bir miktar peşin + gerisi garantili ödeme modelleri

AB COĞRAFİ TESCİLİ SONRASI KARLILIK AB Tescili sonrası tahmini 3 yıl içinde HELLİM fiyatının mınumum % 50 artacağını öngörüyoruz. TESCİLİN VARLIK-MARKA DEĞER etkisi ortaya çıkacak. Buna göre, süt fiyatlarının görece daha az artacağını ve KARLILIĞIN % en az HELLİM ihracatı yapan bir tesiste % 25-30 civarına yaklaşacağını öngörüyoruz.Bugünkü karlılık % 12-15 civarı. Bu durumda ; 30 ton süt işleyen ve AB COĞRAFİ TESCİLİ ile HELLİM ihracatı yapan bir tesisin yıllık karlılığının « 1,4 - 1,7 milyon USD » civarında olacağını öngörüyoruz. AB coğrafı tescili sonrası şirket varlık değeri-çarpan 10-15 ‘ göre : 15-20 milyon USD