Çocuk Gelişiminde Kuram ve Araştırma

Çocuk gelişimi, disiplinlerarası bir alandır Çocuk gelişimi, disiplinlerarası bir alandır. Psikoloji, sosyoloji, antropoloji, biyoloji, nörobilim, eğitim, tı, halk sağlığı, sosyal hizmetler gibi pek çok alanın işbirliğini gerektirir.

Gelişim Alanları Bilişsel Fiziksel Sosyo duygusal

Gelişim Dönemleri Doğumöncesi dönem (ortalama 40 hafta) Bebeklik ve yeni yürüme çağı (0-2) Erken çocukluk (2-6) Okul çağı çocukluğu (6-11) Ergenlik (11-18) Beliren Yetişkinlik (18-25)

Gelişim Psikolojisi Alanının Temel Sorunları Çocuk gelişimi üzerine çalışmalar 19.yy sonları 20.yy başlarında görülmeye başlar ve kuramlar oluşturulur Kuram; davranışı betimleyen, açıklayan, yordayan düzenli, bütünleşmiş bir grup önermedir.

Kuramlar örgütleyici çerçevelerdir, gözlemlere anlam vermemizi sağlar Bu örgütleyici çerçeveler araştırmalar tarafından doğrulandıkça, uygulamalar için temel sağlar

Çocuk gelişimi alanında pek çok kuram çocukların neye benzediğini ve nasıl değiştiklerini farklı kavrar. Pek çok kuram vardır ve bu kuramların 3 temel konuya bakış açısı, onları kategorize etmemizi sağlar 1- Gelişimin akışı sürekli midir yoksa süreksiz midir? 2- Bir gelişim süreci bütün çocuklar için mi geçerlidir yoksa pek çok farklı olası süreç var mıdır? (Evrensel mi kültürel mi?) 3- Gelişimi etkileyen en önemli faktör genetik midir çevresel mi?

1- Bebek ve çocuk gelişimi bir miktar ve karmaşıklık sorunu mu, gelişim sürekli ve başlangıçtan beri orada olan becerilere aynı türden başka beceriler, bilgi ve kesinlik mi ekleniyor yoksa bebeklerin ve küçük çocukların düşünce, duygu ve davranışları yetişkinlerinkinden büyük ölçüde farklı mı? Değişim azar azar ve sürekli mi yoksa aniden ortaya çıkan ve sonra duran bir yapı mı?

2- Ortak biyolojik ve çevresel etkiler mi yoksa farklı bağlamlarda benzersiz karışımlar mı?

3- Doğuştan getirilen biyolojik özelliklerin etkileri kaçınılmaz mı yoksa nasıl yetiştirildiğimiz mi bizi biz yapar? Örneğin büyüyen bir çocuğun daha karmaşık bir şekilde düşünme becerisi doğuştan getirilen bir büyüme programının mı bir sonucudur yoksa anne baba ve öğretmenlerin sağladığı uyaranlar mı buna yol açmaktadır?

Tarihsel Temeller Ortaçağda çocukluk ? Aydınlanma felsefesi; 17.yyda aydınlanma, insan onuru ve saygı ideallerini vurgulayan yeni felsefeleri beraberinde getirdi ve bu bakış açısı çocuğun kavranışını da etkiledi. John Locke “Tabula Rasa”: Okulda tekrar tekrar dövülen çocuklar kitaplara ve öğretmenlere korku ve öfke olmadan bakamaz. Jean-Jacques Rousseau “Soylu vahşi”: Çocuklar yetişkinlerin eğitimi ile ancak zarar görürler.

Bilimsel Başlangıçlar Darwin (19.yy): Doğal ayıklanma ve En uygun olanın hayatta kalması Erken dönemde anne karnındaki gelişimin bir çok türde çarpıcı şekilde benzerlik gösterdiğini bulmuştur.

Bebek Biyografileri Normatif Dönem ve Stanley Hall (1844-1924): Darwin’in çalışmalarından esinlenen Hall ve Gessel çocuk gelişimii genetik olarak belirlenmiş olaylar dizisi olarakgördü ve çocuk gelişiminin bütün yönlerini betimlemek için büyük bir çaba harcadılar.

Bu çabalar davranış ölçümlerinin çok sayıda bireyden alındığı ve normal gelişimi temsil etmek üzere yaşa ilişkin ortalamaların alındığı normatif yaklaşımı tetikledi.

Zeka Testi Akımı: Binet, zekayı tepki süresi be fiziksel uyaranlara duyarlılığa indirgeyen önceki yaklaşımların tersine çocukların düşünmelerinin daha karmaşık olduğunu kavramış ve zekayı “iyi yargılama, iyi planlama ve eleştirel düşünme” olarak tanımlamıştır. Bu yaklaşım ilgiyi gelişimde bireysel farklılık konusuna çekmiştir

20.yy Ortalarındaki Kuramlar Psikanalitik bakış açısı: Freud, anababaların çocuklarının yaşamının ilk birkaç yılında cinsel ve saldırgan dürtülerini düzenleme biçiminin sağlıklı kişilik elişimi için önemini vurgulayan psikoseksüel gelişim kuramını oluşturmuştur.

Erik Erikson ve Psikosoyal gelişim kuramı Temel psikososyal çatışmalar Normal gelişim her kültürün yaşam koşullarıyla ilişkili olarak değerlendirilmelidir.

Yeni Kuramsal Bakış Açıları Bilgi İşlemleme: Bu yaklaşıma göre bilgi girdi biçiminde duyulara ulaştığı andan çıktı biçiminde davranışsal tepki olarak ortaya çıktığı ana kadar aktif bir şekilde kodlanmakta, dönüştürülmekte ve örgütlenmektedir. Bilgi İşlem Yaklaşımcıları,bireylerin problemleri çözmek ve görevleri tamamlamak için kullandıkları kesin adımları haritalandıran akış çizelgeleri kullanırlar.

Etoloji ve Evrimsel Gelişim Psikolojisi

Etoloji davranışın uyumlayıcı ya da yaşamda kalmayı sağlamadaki önemi ve evrimsel tarihi ile ilgilenmektedir. Yaşamda kalma olasılığını arttıran davranışları gözlemleyen Lorenz ve Tinbergen basımlama ile ilgili çalışmalar yapmışlardır. Basımlama, gelişimde kritik dönem kavramının ortaya çıkmasına yol açmıştır.

Etologların gözlemleri duygusal ifadeler, saldırganlık, işbirliği ve sosyal oyun gibi çocukların sosyal davranışlarının pek çok özelliğinin primat akrabalarımızınkine benzerlik gösterdiğini ortaya koymuştur.

Bugün bu çabaları evrimsel gelişim psikolojisi olarak adlandırılan yeni bir araştırma alanına yayılmışlardır.

Bu araştırma alanı tür genelinde gözlenen bilişsel, duygusal ve sosyal yetilerin, bu yetiler yaşa bağlı olarak değiştikçe uyumlayıcı değerini anlamayı hedeflemektedir.

Lev Vygotsky ve Sosyokültürel Kuram Kültür ve Kültürün Araçları Basit İşlevler ve İleri Düzey işlevler Aracılık Potansiyel Gelişim Alanı

Ekolojik Sistem Kuramı