VERGİ USUL KANUNUNDA YER ALAN DEĞERLEME, AMORTİSMAN, DEFTER TASDİKİ, VESİKALAR, ve SÜRELER İLE İLGİLİ DİĞER HÜKÜMLER

VERGİ HUKUKUNDA DEĞERLEME Değerleme Tarifi: Vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir (VUK Md. 258). Değerleme Günü: Değerlemede, iktisadi kıymetlerin vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlarda haiz oldukları kıymetler esas tutulur (VUK Md. 259). Değerlemede Esas: Değerlemede, iktisadi kıymetlerden her biri tek başına nazara alınır. Teamülen aynı cinsten sayılan malları ve düşük kıymetli müteferrik eşyayı toplu olarak değerlemek caizdir (VUK Md. 260). Değerlemede Ölçü: Değerleme, iktisadi kıymetin nevi ve mahiyetine göre, aşağıdaki ölçülerden biri ile yapılır: 1. Maliyet bedeli;             2. Borsa rayici;             3. Tasarruf değeri;             4. Mukayyet değer;             5. İtibari değer;             6. Vergi değeri;             7. Rayiç bedel,            8. Emsal bedeli ve ücreti.

VERGİ HUKUKUNDA DEĞERLEME Maliyet Bedeli (VUK Md. 262): Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder. Gayrimenkuller, demirbaş eşya (alet, edevat, mefruşat ve demirbaş eşya maliyet bedeli ile değerlenir), emtia, zirai ürün ve hayvanlar. Borsa Rayici (VUK Md. 263): Borsa rayici, gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsasına, gerekse ticaret borsalarına kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden evvelki son muamele gününde borsadaki muamelelerin ortalama değerlerini ifade eder. Yabancı paralar ve menkul kıymetler ile servet değerlemesindeki yabancı para, alacak ve borçlar. Tasarruf Değeri (VUK Md. 264): Tasarruf değeri, bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi için arzettiği gerçek değerdir. Mukayyet Değer (VUK Md. 265): Mukayyet değer, bir iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeridir (Alacaklar, ilk kuruluş giderleri, peştamallıklar, aktif geçici hesaplar, borçlar, pasif geçici hesaplar, karşılıklar). İtibari Değeri (VUK Md. 266): İtibari değer, her nevi senetlerle esham ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değerlerdir (Hisse senedi, tahvil vb. menkul kıymetlerin üzerinde yazılı değeri ve kasa mevcudu). Rayiç Bedel (VUK Mük. Md. 266): Rayiç bedel, bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım satım değeridir (diğer usullerle belirlenemeyen mallar için). Vergi Değeri (VUK Md. 268): Vergi değeri, bina ve arazinin Emlâk Vergisi Kanununun 29 uncu maddesine göre tesbit edilen değeridir. Diğer bir ifadeyle, Emlak Vergisinde Kanuna göre tespit edilen bina, arsa ve arazi değeri.

VERGİ HUKUKUNDA DEĞERLEME Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti (VUK Md. 267): Emsal bedeli, gerçek bedeli olmayan, veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir. Emsal bedeli sıra ile, aşağıdaki esaslara göre tayin olunur: Birinci Sıra: (Ortalama fiyat esası) aynı cins ve nevideki mallardan sıra ile değerlemenin yapılacağı ayda veya bir evvelki veya bir daha evvelki aylarda satış yapılmışsa, emsal bedeli bu satışların miktar ve tutarına göre mükellef tarafından çıkarılacak olan “Ortalama satış fiyatı” ile hesaplanır. Bu esasın uygulanması için, aylık satış miktarının, emsal bedeli tayin olunacak her bir malın miktarına nazaran % 25 ten az olmaması şarttır. İkinci Sıra: (Maliyet bedeli esası) Emsal bedeli belli edilecek malın, maliyet bedeli bilinir veya çıkarılması mümkün olursa, bu takdirde mükellef bu maliyet bedeline, toptan satışlar için % 5, perakende satışlar için % 10 ilave etmek suretiyle emsal bedelini bizzat belli eder. Üçüncü sıra: (Takdir esası) Yukarıda yazılı esaslara göre belli edilemeyen emsal bedelleri ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca takdir yolu ile belli edilir. Takdirler, maliyet bedeli ve piyasa kıymetleri araştırılmak ve kullanılmış eşya için ayrıca yıpranma dereceleri nazara alınmak suretiyle yapılır. Takdir edilen bedellere mükelleflerin vergi mahkemesinde dava açma hakkı mahfuzdur. Ancak, dava açılması verginin tahakkuk ve tahsilini durdurmaz.

AMORTİSMAN İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle, gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin tespit edilen değerinin, bu VUK hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder (VUK Md. 313). Değeri 1.000 TL’yi aşmayan peştamallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 1.000 TL aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır (VUK Md. 313). Boş arazi ve boş arsalar amortismana tabi değildir. Ancak aşağıdakiler amortismana tabidir (VUK Md. 314); Tarım işletmelerinde vücuda getirilen meyvalık, dutluk, fındıklık, zeytinlik ve güllüklerle incir bahçeleri ve bağlar gibi tarım tesisleri; İşletmede inşa edilmiş olan her nevi yollar ve harklar.

AMORTİSMAN Normal Amortisman: Mükellefler amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlân edilecek oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır. Azalan Bakiler Usulü Amortisman: Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerden dileyenler, amortismana tabi iktisadi değerlerini, azalan bakiyeler üzerinden amortisman usulü ile yok edebilirler. Her yıl, üzerinden amortisman hesaplanacak değer, evvelce ayrılmış olan amortismanlar toplamının tenzili (düşülmesi) suretiyle tespit olunur. Bu usulde uygulanacak amortisman oranı %50'yi geçmemek üzere normal amortisman oranının iki katıdır. Bu usulde amortisman süresi normal amortisman nispetlerine göre hesaplanır. Bu sürenin son yılına devreden bakiye değer, o yıl tamamen yok edilir.

AMORTİSMAN Madenlerde Amortisman (VUK Md. 316): İşletme sebebiyle içindeki cevherin azalmasından dolayı maddi değerini kaybeden madenlerin ve taş ocaklarının imtiyaz veya maliyet bedelleri, ilgililerin, müracaatları üzerine bunların büyüklük ve mahiyetleri göz önünde tutulmak ve her maden veya taş ocağı için ayrı ayrı olmak üzere Maliye Bakanlığınca belli edilecek nispetler üzerinden yok edilir. Fevkalade Amortisman (VUK Md. 317): Amortismana tabi olup; Yangın, deprem, su basması gibi afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden, Yeni icatlar dolayısıyla teknik verim ve kıymetleri düşerek tamamen veya kısmen kullanılmaz bir hale gelen, Cebri çalışmaya tabi tutuldukları için normalden fazla aşınma ve yıpranmaya maruz kalan menkul ve gayrimenkullerle haklara, mükelleflerin müracaatları üzerine ve ilgili Bakanlıkların mütalaası alınmak suretiyle, Maliye Bakanlığınca her işletme için işin mahiyetine göre ayrı ayrı belli edilen "Fevkalade ekonomik ve teknik amortisman nispetleri" uygulanır.

AMORTİSMAN Amortisman Süre Bakımından (VUK Md. 320): Amortisman süresi, kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için rakamı mükellefçe uygulanan nispete bölünür. Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere, işletmelere ait binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır. Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değer, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir. Her yılın amortismanı ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabilir. Amortismanın her hangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan nispetten düşük bir hadle yapılmasından dolayı amortisman süresi uzatılamaz.

AMORTİSMAN Amortisman Usulünü Seçim Bakımından (VUK Mük. Md. 320): Amortismana tabi olup; İktisadi ve teknik bakımdan bir bütün teşkil eden değerler için normal veya azalan bakiyeler usulü ile amortisman usullerinden yalnız birisi uygulanabilir. Bir iktisadi değer üzerinden normal amortisman usulüne göre amortisman ayrılmasına başlandıktan sonra bu usulden dönülemez. Bir iktisadi değer üzerinden azalan bakiyeler usulüne göre amortisman ayrılmaya başlandıktan sonra normal amortisman usulüne geçilebilir. Bu suretle usul değiştirenler keyfiyeti beyannamelerinde veya eki bilançolarda belirtmeye mecburdurlar. Kabul edilen yeni usul bu bildirimin yapıldığı beyannamenin taallük ettiği dönemden itibaren nazara alınır. Bu takdirde henüz yok edilmemiş olan değer kısmı, bakiye amortisman süresine bölünmek suretiyle eşit miktarlarla yok edilir.

DEĞERSİZ, ŞÜPHELİ ve VAZGEÇİLEN ALACAKLAR Değersiz Alacak (VUK Md. 322): Kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar değersiz alacaktır. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin bu madde hükmüne giren değersiz alacakları, gider kaydedilmek suretiyle yok edilirler. Şüpheli Alacaklar (VUK Md. 323): Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla aşağıdakiler şüpheli alacak sayılır; dava veya icra safhasında bulunan alacaklar; yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar. Yukarıda yazılı şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir. Şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edildikleri dönemde kar-zarar hesabına intikal ettirilir Vazgeçilen Alacaklar (VUK Md. 324): Konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaklar, borçlunun defterlerinde özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde kar hesabına nakil olunur.

DEFTER TASDİKİ VUK’da yazılı defterleri kullanacak olanlar, bunları aşağıda yazılı zamanlarda tasdik ettirmeye mecburdurlar: Öteden beri işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda; Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda; Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler, işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde; Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce.

VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE DÜZENLENMESİ GEREKEN BELGELER Fatura: Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır. Gider Pusulası: Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin, vergiden muaf esnafa; yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia içinde tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulası vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir. Müstahsil Makbuzu: Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerden satın aldıkları malların bedelini ödedikleri sırada iki nüsha makbuz tanzim etmeye ve bunlardan birini imzalayarak satıcı çiftçiye vermeye ve diğerini ona imzalatarak almaya mecburdurlar. Müstahsil makbuzunun tüccar veya alıcı çiftçi nezdinde kalan nüshası fatura yerine geçer. Serbest Meslek Makbuzu: Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.

VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE DÜZENLENMESİ GEREKEN BELGELER Adisyon: Adisyon, hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını göstermek amacıyla düzenlenen bir belgedir. Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca bilanço veya işletme hesabı esasına göre defter tutan gece kulüpleri, diskotekler, barlar, pavyonlar, gazinolar, meyhaneler, lokantalar, kafeteryalar ve pastane işletmeleri, adisyon düzenlemek ve kullanmak zorundadır. Taşıma İrsaliyeleri: Ücret karşılığında eşya nakleden bütün gerçek ve tüzelkişiler naklettikleri eşya için irsaliye kullanmak zorundadırlar. Bu irsaliyenin bir nüshası eşyayı taşıttırana, bir nüshası eşyayı taşıyana aracın sürücüsüne veya kaptanına verilir ve bir nüshası da taşımayı yapan nezdinde saklanır. Yolcu listeleri: Şehirler arasında yapılan yolcu taşımalarında yolcu taşıma bileti kesmeye mecbur olan mükellefler, (T.C. Devlet Demiryolları hariç) taşıtların her seferi için oturma yerlerini planlı şekilde gösteren iki nüsha yolcu listesi düzenlerler ve bu listenin bir nüshasını sefer sonuna kadar taşıtta ve diğer nüshasını işyerinde bulundururlar. Günlük müşteri listeleri: Otel, motel ve pansiyon gibi konaklama yerleri, odalar, bölmeler ve yatak planlarına uygun olarak müteselsil seri ve sıra numaralı günlük müşteri listeleri düzenlerler ve işletmede bulundururlar. Diğer Vesikalar: Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri perakende satış fişleri, makineli kasaların kayıt ruloları, giriş ve yolcu taşıma biletleri ile tevsik olunur.

VERGİ HUKUKUNDA SÜRELER Süreler hesaplanırken şu hususlara dikkat edilmelidir; Süre ay olarak ifade edilirse takip eden ayın aynı günü sona erer (örneğin 5 Şubat tarihinde tebliğ vb. işlem yapılmış ve süre 1 ay denmişse 5 Mart akşamı süre sona erer), Süre gün olarak tayin edilmişse, ertesin gün işemeye başlar (örneğin 5 Şubat tarihinde tebliğ vb. işlem yapılmış ve süre 30 denmişse 6 Şubat ilk gün sayılı ve buna göre 30. gün mesai saati bitimi süre bitimidir, 7 Mart akşamı süre sona erer), Zamanaşımlarında yıl sonu mesai saati bitimi itibariyle süre sona erer (31 Aralık), Süre hafta olarak ifade edilirse, ertesi hafta aynı gün mesai saati bitimi süre sona erer, Süre bitimi tatile denk gelirse, takip eden ilk iş günü mesai saati bitimi süre sona erer, Resmi tatiller sürenin içerisinde ise süreye eklenmez,

SON GÜNÜ 1 TEMMUZ – 20 TEMMUZ ARASINA İSABET EDEN SÜRELER MALİ TATİL SON GÜNÜ 1 TEMMUZ – 20 TEMMUZ ARASINA İSABET EDEN SÜRELER SON GÜNÜ 21 TEMMUZ - 25 TEMMUZ ARASINA İSABET EDEN SÜRELER Beyanname verme süresi 27 Temmuz’a, ödeme süresi 28 Temmuz’a uzar. Beyanname verme süresi 25 Temmuz’a, ödeme süresi 26 Temmuz’a uzar. İkmalen, Re’sen ve İdarece Tarhiyatlarda ödeme süresi 27 Temmuz’a uzar. İkmalen, Re’sen ve İdarece Tarhiyatlarda ödeme süresi 25 Temmuz’a uzar. Uzlaşma talep etme süresi 27 Temmuz’a uzar. Uzlaşma talep etme süresi 25 Temmuz’a uzar. Cezada indirim süresi 27 Temmuz’a uzar. Cezada indirim süresi 25 Temmuz’a uzar. Devamlı bilgi verme hükümleri kapsamında verilmesi gereken bilgilerin verilmesine ilişkin süre 27 Temmuz’a uzar. Muhasebe kayıt ve bildirim süreleri 25 Temmuz’a uzar. Not: Dava açma süresi, muhasebe kayıt ve bildirim sürelerinin son günü mali tatile denk gelirse süre durur, mali tatil bittikten sonra kalan süre işlemeye devam eder. Not: Üst yargıya başvuru süreleri mali tatilden etkilenmez. MALİ TATİLİN UYGULANMAYACAĞI VERGİLER Özel Tüketim Vergisi Özel İletişim Vergisi Banka ve Sig. Muamele Ver. Şans Oyunları Vergisi Gümrük idarelerinin topladığı vergi, resim ve harçlar (İthalde Alınan KDV, Gümrük Resmi vb. gibi), Belediye ve İl Özel İdarelerinin topladığı vergi, resim ve harçlar (Emlak Vergisi, Çevre Temizlik Vergisi vb. gibi).

VUK ve AATUHK YER ALAN FAİZ UYGULAMALARI Gecikme Faizi Gecikme Zammı İzahat Zammı Pişmanlık Zammı Tecil Faizi Haksız Çıkma Zammı %1,4 %1,0 %10 Ay kesri yok. 3 ay 7 gün ise 7 gün dikkate alınmaz. Ay kesri dikkate alınır. 3 ay 7 gün ise gün hesabı yapılır. Gecikme zammı ile aynı şekilde hesaplanır Ay kesri tam ay sayılır. 3 ay 7 gün ise 4 ay hesaplanır. Gün sayısı dikkate alınır. Ödeme emrine karşı itirazın haksız çıkması halinde ödenir. VUK’nda yer alır. AATUHK’da yer alır. VUK’da yer alır. AATHUK’da yer alır. AATUHK’da yer alır.

VUK ve AATUHK YER ALAN DÜZENLEMELER Vergi Usul Kanunu’nda Yer Alan Düzenlemeler Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun Yer Alan Düzenlemeler Vergi tebliğ usulleri, Tahakkuk zamanaşımı, Gecikme faizi, Vergi cezaları, Pişmanlık ve pişmanlık zammı, Cezada indirim, İzahata davet ve izahat zammı, Uzlaşma ve hata düzeltme, Vergi yargılama esasları, Vergi kesenlerin, karnesiz hizmet erbabı çalıştıranların, kanuni temsilcilerin ve mirasçıların sorumluluğu. Tahsil zamanaşımı, Gecikme zammı, Teminat ve kefalet, İhtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz, Rüçhan hakkı, iptal davası, takas, Ödeme emri, haciz ve iflas istemi, Tecil ve tecil faizi, A.Ş. ve Ltd. Şti. ortakların sorumlulukları, tasfiye memurlarının sorumluluğu, kanuni temsilcilerin sorumluluğuna ve rücu hakkı, işletmelerin devri halinde sorumluluk.

Vergi Usul Hukuku Çıkmış Sınav Soruları ve Çözümleri (ÖRNEKLER)

ÖRNEK – 1 (2015/1 Dönem Sorusu) Aşağıdaki kavramları kısaca açıklayınız. Aciz Hali (6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun) (10 Puan) Değersiz Alacak (213 sayılı Vergi Usul Kanunu) (10 Puan) ÇÖZÜM: Aciz Hali: Yapılan takip sonunda, borçlunun haczi caiz malı olmadığı veya bulunan malların satış bedeli borcunu karşılamadığı takdirde borçlu aciz halinde sayılır. Yapılan takip safhalarıyla bakiye borç miktarı bir aciz fişinde gösterilerek aciz hali tespit olunur. Değersiz Alacak : Kazai b ir hükme veya kanaat v erici b ir v esikaya g öre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar, değersiz alacaktır. Değersiz alacaklar, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybederler ve mukayyet kıymetleriyle zarara geçirilerek yok edilirler.

ÖRNEK – 2 (2015/1 Dönem Sorusu) Vergi yargısında istinaf kanun yolu nedir kısaca açıklayınız (20 Puan). ÇÖZÜM: İstinaf ve Temyiz: Dava konusu 5.000 TL ile 117.000 TL arasında bulunan vergi davalarında ilk derece mahkemesi olan vergi mahkemesi kararına karşı 30 gün içinde Bölge İdare Mahkemesi’nde istinaf yoluna gidilebilir. İstinaf incelemesi sonucunda verilecek karara karşı temyiz yoluna başvurulması mümkün değildir. Dava konusu 117.000 TL'yi aşan vergi davalarında, ilk derece mahkemesi olan vergi mahkemesi kararına karşı istinaf yoluna başvurmak ve istinaf incelemesi sonunda verilecek karara karşı ise temyiz yoluna başvurmak mümkündür. İstinaf ve temyiz yollarında başvuru süresi kararın tebellüğünü takiben 30 gündür.

ÇÖZÜM – 2 (2015/1 Dönem Sorusu)

ÖRNEK – 3 (2015/2 Dönem Sorusu) İkmalen vergi tarhı (213 sayılı Vergi Usul Kanunu) (10 Puan) ÇÖZÜM İkmalen Vergi Tarhı: İkmalen vergi tarhı, her ne şekilde olursa olsun bir vergi tarh edildikten sonra bu vergiye müteallik olarak meydana çıkan ve defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tespit olunan bir matrah veya matrah farkı üzerinden alınacak verginin tarh edilmesidir.

ÖRNEK – 4 (2015/2 Dönem Sorusu) Vergi Usul Kanununda yer alan ceza kesmede zamanaşımını kısaca açıklayınız (20 Puan) ÇÖZÜM: Ceza kesmede zamanaşımı Vergi Usul Kanununun 374. maddesinde düzenlenmiştir. Aşağıda yazılı süreler geçtikten sonra vergi cezası kesilmez; Vergi ziyaı cezasında cezanın bağlı olduğu vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın birinci gününden; 353 ve mükerrer 355 inci maddeler uyarınca kesilecek usulsüzlük cezalarında, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak beş yıl Usulsüzlükte, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak iki yıl; (8 Puan) Ancak 336 ncı madde hükmüne göre vergi ziyaı cezası ile usulsüzlüğün birleşmesi halinde kesilecek ceza, vergi ziyaı cezası için belli edilen zamanaşımı süresi içinde kesilir. Bu süreler içinde ceza ihbarnamesi tebliğ edilmekle zamanaşımı kesilmiş olur.

ÖRNEK – 5 (2015/3 Dönem Sorusu) Aşağıdaki kavramları kısaca açıklayınız. Vergi hatası (213 sayılı Vergi Usul Kanunu) (10 Puan) Rayiç bedel (213 sayılı Vergi Usul Kanunu) (10 Puan) ÇÖZÜM: Vergi Hatası: Vergi hatası, vergiye mütaallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınmasıdır. Rayiç Bedel: Rayiç bedel, bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım satım değeridir.

ÖRNEK – 6 (2015/3 Dönem Sorusu) Fevkalade amortisman nedir kısaca açıklayınız (20 Puan). ÇÖZÜM: Amortismana tabi olup; Yangın, deprem, su basması gibi afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden; Yeni icatlar dolayısıyla teknik verim ve kıymetleri düşerek tamamen veya kısmen kullanılmaz bir hale gelen; Cebri çalışmaya tabi tutuldukları için normalden fazla aşınma ve yıpranmaya maruz kalan; Menkul ve gayrimenkullerle haklara, mükelleflerin müracaatları üzerine ve ilgili Bakanlıkların mütalaası alınmak suretiyle, Maliye Bakanlığınca her işletme için işin mahiyetine göre ayrı ayrı belli edilen "fevkalade ekonomik ve teknik amortisman nispetleri" uygulanır.

ÖRNEK – 7 (2016/1 Dönem Sorusu) Aşağıdaki kavramları kısaca açıklayınız. (Tanımının yapılması yeterlidir) (30 Puan) Verginin Tarhı (213 sayılı Vergi Usul Kanunu) Öz Sermaye (213 sayılı Vergi Usul Kanunu) Sahte Belge (213 sayılı Vergi Usul Kanunu) ÇÖZÜM: Verginin Tarhı: Vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameledir. (V.U.K. Mad. 20) Öz Sermaye: Aktif toplamı ile borçlar arasındaki fark, müteşebbisin işletmeye mevzu varlığını (Öz sermayeyi) teşkil eder. (V.U.K. Mad. 192) Sahte Belge: Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir. (V.U.K. Mad. 359)

ÖRNEK – 8 (2016/2 Dönem Sorusu) Aşağıdaki soruları kısaca cevaplayınız. Vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzel kişiye ne denir? (VUK Md. 8) (5 Puan) Süre geçmesi suretiyle vergi alacağının kalkmasına ne denir? (VUK Md. 113) (5 Puan) ÇÖZÜM: Mükellef: Vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzel kişi (VUK Md. 8). (5 Puan) Zamanaşımı: Süre geçmesi suretiyle vergi alacağının kalkması (VUK Md. 113). (5 Puan)

ÖRNEK – 9 (2016/3 Dönem Sorusu) Aşağıdaki soruları kısaca cevaplayınız. Verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişiye ne denir? 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 58’inci maddesi hükmüne göre, kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahıs, bu ödeme emrine karşı ne kadarlık süre içinde itirazda bulunabilir? 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre, amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren ne kadarlık süre içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. ÇÖZÜM: Sorumlu: Verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişi (VUK Md. 9). (5 Puan) 15 Gün: Ödeme emri, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuka karşı dava açma süresi 15 gündür (AATUHK Md. 58). (5 Puan) 5 Yıl: Kamu alacağı, vade bitimini takip eden takvim yılı başından başlayarak beşinci yılın sonuna kadar takip ve tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar (AATUHK Md. 102). (5 Puan)

ÖRNEK – 10 (2017/1 Dönem Sorusu) Vergi Usul Kanunu’nun 20, 21, 22 ve 23’üncü maddelerinde tanımlanan; 4T kuralı olarak da bilinen, vergilendirmenin aşamalarını sıralayınız. (Sadece sıralayınız. Tanımlarını yapmayınız. Her biri 5 puan toplam 20 puan) ÇÖZÜM: Tarh Tebliğ Tahakkuk Tahsil

ÖRNEK – 11 (2017/1 Dönem Sorusu) Aşağıdaki soruları kısaca cevaplayınız.(Cevaplarken soruyu tekrar yazmayın. Kısaca cevabı yazın. Her şıkkın sadece bir cevabı vardır. Birden fazla cevap vermeyin. Cevabı oluşturan kelimenin eş anlamlısını yazmayın. Bu size ekstra bir puan kazandırmayacaktır. Eş anlamlısı olarak yazdığınız kelime doğru değilse, cevabı bilmediğiniz şeklinde yorumlanacak ve cevabınız yanlış kabul edilecektir. Her biri 5 puan) Vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkân bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden verginin tarh olunmasına ne denir? (VUK 30) Re’sen Vergi Tarhı Satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikaya ne denir? (VUK 229) Fatura Vergi Usul Kanununa göre defter tutmak mecburiyetinde olanlar, tuttukları defterlerle, bu kanunun üçüncü kısmında yazılı vesikaları, ilgili bulundukları yılı takibeden takvim yılından başlayarak kaç yıl süre ile muhafaza etmeye mecburdurlar? (VUK 253) 5 Yıl Gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değere ne denir? (VUK 267) Emsal Değer Mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesine veya eksik tahakkuk ettirilmesine ne denir? (VUK 341) Vergi Ziyaı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 27’nci maddesi hükmüne göre, emsal bedeli veya emsal ücreti hangi kanun hükümlerine göre tespit olunur? (KDVK 27) VUK

ÖRNEK – 12 (2017/2 Dönem Sorusu) Vergi Usul Kanunu’nun 117’nci maddesi hükmüne göre, hesap hataları nelerdir? Sıralayınız. (Sadece sıralayınız. Tanımlarını yapmayınız. Her biri 5 puan toplam 15 puan. İlk üç cevap değerlendirmeye alınacak, ilk üçten sonraki cevaplar dikkate alınmayacaktır.)   ÇÖZÜM: Matrah Hataları Vergi Miktarında Hatalar Verginin Mükerrer Olması

ÖRNEK – 13 (2017/2 Dönem Sorusu) Vergi Usul Kanunu’nun “Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti” başlıklı 267’nci maddesinde yer alan emsal bedeli tayin esaslarını yazınız. (Sadece sıralayınız. Tanımlarını yapmayınız. Her biri 5 puan toplam 15 puan. İlk üç cevap değerlendirmeye alınacak, ilk üçten sonraki cevaplar dikkate alınmayacaktır.)   ÇÖZÜM Ortalama Fiyat Esası Maliyet Bedeli Esası Takdir Esası

ÖRNEK – 14 (2017/2 Dönem Sorusu) Aşağıdaki soruları kısaca cevaplayınız.(Cevaplarken soruyu tekrar yazmayın. Kısaca cevabı yazın. Her şıkkın sadece bir cevabı vardır. Birden fazla cevap vermeyin. Cevabı oluşturan kelimenin eş anlamlısını yazmayın. Bu size ekstra bir puan kazandırmayacaktır. Eş anlamlısı olarak yazdığınız kelime doğru değilse, cevabı bilmediğiniz şeklinde yorumlanacak ve cevabınız yanlış kabul edilecektir. Her biri 5 puan) Vergi Usul Kanunu’nun 16’ncı maddesi hükmüne göre vergi kanunlarında hüküm bulunmayan hallerde ölüm dolayısıyla mirasçılara geçen ödevlerin yerine getirilmesinde bildirme ve beyanname verme sürelerine kaç ay eklenir? (VUK 16) 3 Ay İkmalen ve resen tarh edilen vergiler ilgililere ne ile tebliğ edilir? (VUK 34) İhbarname Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami kaç gün içinde düzenlenir? (VUK 231) 7 Gün Kazancı basit usulde tespit edilen Selçuk Bey’in gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçi Pelin Hanım’dan satın aldığı mal için düzenlemesi gereken belge nedir? (VUK 235) Müstahsil Makbuzu Vergi Usul Kanunu’nun 371’inci maddesindeki pişmanlık hükümleri hangi vergi için uygulanmaz. (VUK 371) Emlak Vergisi

ÖRNEK – 15 (2017/3 Dönem Sorusu) Vergi Usul Kanunu’nun 261’nci maddesinde yer alan değerleme ölçülerinden 5 adedini yazınız. (Her biri 5 puan toplam 25 puan. 5’den fazla yazmayın. İlk beş değerlendirmeye alınacak, ilk beşten sonraki cevaplar dikkate alınmayacaktır.)   ÇÖZÜM Maliyet bedeli; Borsa rayici; Tasarruf değeri; Mukayyet değer; İtibari değer; Vergi değeri; Rayiç bedel, Emsal bedeli ve ücreti.

ÖRNEK – 16 (2017/3 Dönem Sorusu) Aşağıdaki soruları kısaca cevaplayınız.(Cevaplarken soruyu tekrar yazmayın. Kısaca cevabı yazın. Her şıkkın sadece bir cevabı vardır. Birden fazla cevap vermeyin. Cevabı oluşturan kelimenin eş anlamlısını yazmayın. Bu size ekstra bir puan kazandırmayacaktır. Eş anlamlısı olarak yazdığınız kelime doğru değilse, cevabı bilmediğiniz şeklinde yorumlanacak ve cevabınız yanlış kabul edilecektir. Her biri 5 puan.) Verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişiye ne denir? (VUK Md. 8) Vergi Sorumlusu Vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameleye ne denir? (VUK 20) Tarhiyat Muameleler, Serbest Meslek Kazanç Defterine ne zaman kaydedilir? (VUK 219) Günü gününe Vergi ziyaına sebebiyet vermekten veya usulsüzlükten dolayı ceza kesilen ve cezası kesinleşenlere, cezanın kesinleştiği tarihi takip eden yılın başından başlamak üzere vergi ziyaında beş, usulsüzlükte iki yıl içinde tekrar ceza kesilmesi durumunda, vergi ziyaı cezasının yüzde elli, usulsüzlük cezasının yüzde yirmi beş oranında artırılmak suretiyle uygulanmasına ne denir?(VUK 339) Tekerrür Gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belgeye ne denir? (VUK 359) Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge