KONUS və onun müstəvi kəsikləri 11-ci sinif Həndəsə GƏNCƏ ŞƏHƏRİ A.S.PUŞKİN ADINA 9№-Lİ ORTA MƏKTƏBİN RİYAZİYYAT MÜƏLLİMİ HÜSEYNOVA ZABİLƏ SABİR QIZI

KONUSUN TƏRİFİ α müstəvisi üzərindəki dairənin bütün nöqtələrini müstəvinin xaricindəki S nöqtəsi ilə birləşdirən parçalardan ibarət fiqura dairəvi konus deyilir. S nöqtəsinə konusun təpə nöqtəsi, dairəyə konusun oturacağı, S nöqtəsindən oturacaq müstəvisinə çəkilmiş perpendikulyara konusun hündürlüyü deyilir.

DÜZ DAİRƏVİ KONUS Təpə nöqtəsi oturacağın mərkəzinə proyeksiyalanan dairəvi konusa düz dairəvi konus deyilir. Konus dedikdə düz dairəvi konus nəzərdə tutulur.

FIRLANMA CİSMİ Düzbucaqlı üçbucağın bir kateti ətrafinda fırlanmasından alınan cismə konus deyilir. Düzbucaqlı üçbucağın fırlanmayan katetini saxlayan düz xəttə onun oxu deyilir.Fırlanan katetinə konusun radiusu, hipotenuzuna isə konusun doğuranı deyilir.

KONUSUN OX KƏSİYİ Konusun oxundan keçən müstəvi kəsiyinə onun ox kəsiyi deyilir.Konusun ox kəsiyi yan tərəfləri doğuran, oturacağı isə oturacağın diametri olan bərabəryanlı üçbucaqdır.

Konusun təpəsindən keçən və onun oturacağını kəsən müstəvi ilə kəsişməsi bərabəryanlı üçbucaqdır. Bu üçbucağın yan tərəfləri konusun doğuranı, oturacağı isə vətərdir.

KONUSUN YAN SƏTHİ Fırlanma zamanı hipotenuzun yaratdığı fırlanma səthinə konusun yan səthi deyilir. Konusun yan səthinin açılışı dairə sektorudur.

SYAN=SSEK= 1 2 ψR2sek= 1 2 2π 𝑅 𝐿 L2 =πRL düsturu ilə hesablanır. KONUSUN YAN SƏTHİ SYAN=SSEK= 1 2 ψR2sek= 1 2 2π 𝑅 𝐿 L2 =πRL düsturu ilə hesablanır.

KONUSUN TAM SƏTHİ Konusun tam səthi onun oturacağından və yan səthindən ibarətdir. Stam = Syan + Sot =πrl+ + πr2 =πr(l+r)

KƏSİK KONUS Konusun oturacağı ilə oturacaq müstəvisinə paralel müstəvi kəsiyi arasında qalan hissəsinə kəsik konus deyilir.

KƏSİK KONUS Dairələr kəsik konusun oturacaqları, R və r oturacaqların radiusları, l isə doğuranıdir. Kəsik konusa bərabəryanlı trapesiyanın simmetriya oxu ətrafında fırlanmasından alınan cisim kimi də tərif vermək olar.

Kəsik konusun açılışı iki dairədən və konik səthdən ibarətdir. Syan =πRl + πrl=π(R+r)l Stam = Syan + S1 + S2 = =πl(R+r)+π( R2 +r2 ) Burada S1 və S2 uyğun olaraq oturacaqların sahələridir.

KONUSUN HƏCMİ Konusun həcmi oturacağın sahəsi ilə hündürlüyü hasilinin üçdə birinə bərabərdir. V= 1 3 SotH= 1 3 πR2H

KƏSİK KONUSUN HƏCMİ Hündürlüyü H, oturacaqlarının radiusları r və R,oturacaqlarının sahələrı isə S1 və S2 olan kəsik konusun həcmi: V= 1 3 πH(R2+Rr+r2)

MƏNBƏ Ümumtəhsil məktəblərinin 11-ci sinfi üçün dərslik - 2007 Riyaziyyat – TQDK, qəbul imtahanlarına hazırlaşanlar üçün dərs vəsaiti Google.az