ALGORİTMALAR VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ Öğr. Gör. İsmail KARAMAN Çankırı Karatekin Üniversitesi Meslek Yüksekokulu

Konular Visual Studio 2010 a Genel Bakış C# ile Yeni Proje Oluşturmak, Var olan projeyi açmak, Kod Yazma Ekranı Namespace, Class, Alt Program Kavramları Console Sınıfı Özellikleri ve Metodları Değişkenler

VISUAL STUDIO 2010 Visual Studio 2010, içerisinde C#.Net, Visual Basic.Net, Visual C++,ve F# dillerini bünyesinde barındıran güçlü bir yazılım geliştirme platformudur. Visual Studio .Net ile masaüstü,web,console, ve mobil uygulamalar geliştirmek mümkündür. Günümüzde yaygın olarak kullanılan Visual Studio Sürümleri Visual Studio 2005 Visual Studio 2008 Visual Studio 2010 Express Edition Professional Edition 2010 Sürümleri Ultimate Edition Visual Studio 2012

VISUAL STUDIO 2010 Visual Studio 2010 bilgisayara kurulup çalıştırıldığında Start Page karşınıza gelecektir.

VISUAL STUDIO 2010 Visual Studio 2010 ile yeni bir proje oluşturabilmek için File -> New -> Project menüsüne tıklanır. Burada C#.Net, Visual Basic.Net ve Visual C++ dilleri ile yazılım geliştirilebilir.

VISUAL STUDIO 2010 1. Visual Studio 2010 yazılım geliştirme arabiriminde Project menüsünde öncelikle yazılımın geliştirileceği programlama dili seçilir. 1 2 3 Burada programlama dili seçildikten sonra ortada C# dili ile geliştirilebilecek yazılım seçenekleri karşımıza gelir.

VISUAL STUDIO 2010 2. Programlama dili seçildikten sonra orta bölümde bu dil ile geliştirilebilecek yazılım çeşitleri karşımıza gelecektir. Bunlar; Windows Forms Application : İçerisinde windows formları bulunan masaüstü uygulamaları geliştirmek için kullanılır. Console Application : İçerisinde windows formları bulunmayan komut satırı uygulamaları geliştirmek için kullanılır. WPF Application : Görsel açıdan üstün niteliklere sahip masaüstü uygulamaları geliştirmek için kullanılır. ASP.NET Web Application : İnternet ortamında çalışacak ASP.NET uygulamaları geliştirmek için kullanılır. SilverLight Application : Görsel açıdan üstün niteliklere sahip Silverlight internet uygulamaları geliştirme için kullanılır. Class Library : Dil dosyalarında oluşan sınıflar geliştirmek için kullanılır. Windows Service : Arkaplanda çalışan Windows Servisleri geliştirmek için kullanılır.

VISUAL STUDIO 2010 3. Bu kısımda geliştirilen uygulamanın (Solution) adı ve kaydedileceği yer seçilir. Name : Oluşturulacak projenin isminin belirtildiği bölüm Location : Projenin kaydedileceği yerin belirtildiği bölüm Solution Name : Projenin çözüm gezgini (Solution Explorer) içerisinde gösterileceği isminin belirtildiği bölüm. Buradaki ilgili alanlar ayarlandıktan sonra OK butonuna tıklanır ve proje seçilen platforma göre oluşturulur.

VISUAL STUDIO 2010 Visual Studio 2010 da kayıtlı bir projeyi açmak için File -> Open -> Project / Solution seçeneğine tıklanır ve projenin bulunduğu konum seçilir. Burada projenin Visual Studio içerisinde tamamıyla çağırılabilmesi için projenin bulunduğu klasörün içerisindeki sln uzantılı dosya seçilir ve Aç butonuna tıklanır. Böylelikle proje, yazılım geliştirme platformuna çağırılmış olur.

VISUAL STUDIO 2010 Proje oluşturulduktan sonra yada daha önceden oluşturulmuş proje çalışma alanına çağırıldıktan sonra karşımıza çıkan ekran aşağıdaki gibidir.

VISUAL STUDIO 2010 Solution Explorer: Visual Studio çalışma ortamında projeler bir solution (çözüm) altında açılır. Bir solution içine farklı dilde ve tipte projeler dâhil edilebilir. Visual Studio ile bir solution açıldığında, Solution Explorer paneli ile solution içinde bulunan tüm projeleri, ilgili dosya ve klasörleri görüntüler. Panelde koyu yazı tipinde gözüken proje, solution içindeki başlangıç projesidir. Bu panelden, öğeler üzerinde silme, kopyalama, taşıma, ismini değiştirme işlemleri yapılabilir. Ayrıca panelin üst kısmında, seçilen öğe üzerinde basit işlemler gerçekleştirmek için bir araç çubuğu bulunur. • Refresh (Yenile) Proje dosyaları üzerindeki değişikliklerin gözükmesini sağlar. • Show All Files (Bütün Dosyaları Göster) Seçilen projenin bulunduğu klasördeki tüm dosyaları ve alt klasörleri gösterir. Panelde gözüken beyaz öğeler proje içine dâhil edilmemiş öğelerdir. Projede kapsamında kullanılmak istenen öğeler (örneğin arka plan resmi), üzerine sağ tıklanıp Include In Project komutu ile projeye dâhil edilmelidir.

VISUAL STUDIO 2010 Hata ve İpuçları Penceresi: Visual Studio içerisinde program geliştirilirken kod yazımında yapılan hatalar Error List penceresinde görüntülenir. Burada görüntülenen bir mesaj kodlama yapılırken yapılan bir hatanın hangi satırda olduğu , hatanın hangi dosyanın içerisinde yapıldığı, ve hatanın ne olduğu hakkında bilgi yer alır. Programcı bu hata mesajına göre hatasını düzeltir. Warnings (Uyarılar) Penceresinde program içerisinde yapılan işlemler sonrası programda kullanılan fazladan tanımlamalar vb. uyarıların görüntülendiği bölümdür. Fakat burada görüntülenen bir mesaj programın çalışmasını engellemez.

VISUAL STUDIO 2010 Kod Yazma Ekranı Visual Studio 2010 içerisinde seçilen programlama diline göre kodlamanın yapıldığı bölümdür. Bu bölümde programcı oluşturduğu algoritmayı kullandığı dilin kod düzenine göre programa dönüştürür. Not: Program.cs dosyası Console Uygulamalarında kodlamaların yapılacağı ve ilk olarak çalıştırılacak dosyadır. (Cs uzantılı dosyalar C# dili ile yazılan kodların yer aldığı dosyadır.)

VISUAL STUDIO 2010 Yorum Satırları static void Main(string[] args) Programcılar yazdıkları program içerisinde bazı durumlarda açıklama satırları ekleme ihtiyacı duyarlar. Bunun sebebi yazılan alt program,sınıf, kod satırı vb, hakkında diğer kullanıcılara bilgi vermek yada büyük projelerde geriye dönüp daha önce yazılan kodların ne yaptığı hakkında bilgi alma gereksiniminin olmasıdır. Bu yüzden program geliştirirken kodların yanın çeşitli açıklama satırları yer alır. Visual Studio ile açıklama veya yorum satırı oluşturabilmek için // ibaresi kullanılır. static void Main(string[] args) { int sonuc = 3; //Kod Satırlarının yazılacağı bölüm Console.WriteLine(sonuc);// Sonucun ekrana yazdırıldığı bölüm } Kullanılan bu yorum ifadeleri programcıya, programın o satırında ne yapılmak istendiği hakkında bilgi verir. Eğer ki programcı bir yorum blogu oluşturmak isterse, yani programın herhangi bir bölümüne birden fazla yorum satırı eklemek isterse her satırda // kullanmak yerine /* */ ikililerinden yararlanır. /* Bu alt programda sonuc değişkeni işlemin sonucunu saklar, ve sonuc 0 dan büyük ise ekrana pozitif yazar. */

VISUAL STUDIO 2010 Kod Satırlarının Derlenmesi Program yazımı tamamlandıktan ve var olan hatalar giderildikten sonra projenin derleme(compile) işlemi gerçekleştirilir. Visual Studio 2010 da bir projenin derlenebilmesi için Debug menüsü altındaki şu seçenekler kullanılır. Start Debugging : Projenin Hata ayıklayıcı ile birlikte derlenmesi için kullanılır. Kısayol tuşu : F5 Start Without Debugging: Projenin hata ayıklayıcı kullanılmadan derlenmesi için kullanılır. Kısayol tuşu: Ctrl + F5 Step Into : Projenin içerisinde yer alan kodları satır satır çalıştırmak için kullanılır. Kısayol Tuşu : F11 Çalışmakta olan bir projeyi durdurmak için; Break All : Çalışmakta olan bir projeyi durdurmak için kullanılır. Kısayol Tuşu : Ctrl + Break Continue : Durdurulmuş bir projeyi devam ettirmek için kullanılır. Kısayol Tuşu : F5 Terminate All: Projeyi tamamen durdurup kod ekranına dönülmesini sağlar. Derleme işlemi esnasında proje klasörünün içerisinde bin\debug menüsünün altında yazılım geliştirme arabirimi olmaksızın programın çalışır dosyası (uygulama dosyası) oluşturulur.

C# GENEL BAKIŞ C# programlama dili Microsoft tarafından .NET platformu için geliştirilmiş, nesne tabanlı bir programlama dilidir. C++ ve Java dillerinden etkilenerek geliştirilmiş bir dildir. Bir anlamda Visual Basic'in görselliği ve C++'ın gücünü içermektedir. Ayrıca, C#, Java gibi, bir Web programlama dilidir. C# dili C++'da olan bellek yönetimi, pointer gibi sorunları çözmek ve daha kolay bir C programcılığı yapmak için geliştirilmiştir. Çöğ temizleme (garbage collection), otomatik bellek yönetimi gibi birçok özelliğe sahiptir. C# programlama dili görsellik açısından özellikle Windows Form uygulamalarında çok kuvvetli bir dildir. Visual Studio ile C# dilinde kodlamaya başlamadan önce kodların yazılacağı dosyada bazı referans ve kütüphanelerin proje içerisinde entegre edilmesi gerekir. Böylelikle proje içerisinde yazılacak komutlar .NET Framework ile uyumlu çalışacaktır.

C# - Namespace (İSİM uzaylarI) Programlama dillerinde, programcıların işlerini kolaylaştırmak için bir takım hazır kütüphaneler mevcuttur. Bu kütüphanelerden bazıları standart olmakla birlikte bazıları programcılar tarafından sonradan geliştirilmiş ve kullanıcıların hizmetine sunulmuştur. .NET teki sınıf kütüphaneleri bir dilden bağımsız yapıdadır. Bu yüzden bir projenin içerisine gerekli olan sınıfı çağırabilmek için öncelikle o sınıfın kütüphane dosyasının proje içerisine dahil edilmesi gerekir. İşte bu kütüphane dosyalarına Namespace (İsim Uzayı) adı verilir. Namespace'ler .NET Framework sınıf kütüphanesindeki veri türlerini ve sınıfları kullanabilmek için C# dilinde using anahtar sözcüğü ile birlikte kullanılır ve derleyiciye bildirilir.  using System; // Burada using deyimi ile System kütüphanesi program içerisine çağrılır. using System.Collections.Generic; using System.Linq; using System.Text; C# Console uygulamalarının geliştirilebilmesi için yukarıda belirtilen 4 kütüphanenin program içerisine çağırılması gerekir. Örneğin Console sınıfına erişilebilmesi için program içerisine System NameSpace i using anahtar sözcüğü ile çağrılır.

C# - CLASS (SINIFLAR) Sınıflar Nesneleri oluşturan temel yapıdır. Sınıf o nesnenin yapabileceği işleri ve nesnenin özelliklerini barındıran kod bloğudur. Sınıfların içerisinde çeşitli metodlar ve o kullanılan sınıfın çeşitli özellikleri yer alır. Ve sınıflar sayesinde her hangi bir platform üzerinde çeşitli işlemler yapılabilir. Visual Studio ile kodlama yapılabilmesi için öncelikle programcı kendi namespace ini oluşturur. namespace Uygulama { //Sınıfların tanımlanacağı bölüm } Burada kullanılan süslü parantezler belirtilen isim uzayının nerede başladığını ve nerede biteceğini gösterir. Not: Visual Studio Yazılım geliştirme arabirimi program dosyasını oluştururken otomatik olarak kullanıcının isim uzayını tanımlar. İsim uzayı tanımlandıktan sonra artık sınıf tanımlaması yapılabilir. Sınıf tanımlamasının yapılabilmesi için class anahtar sözcüğü kullanılır. class Program //Alt Programların tanımlanacağı bölüm Burada kullanılan süslü parantezler belirtilen sınıfın nerede başladığını ve nerede biteceğini gösterir.

C# - ALT PROGRAMLAR C# dilinde sınıf oluşturulduktan sonra program yazımına başlayabilmek için alt program tanımlaması yapılır. Alt program tanımlaması yapılabilmesi için void anahtar sözcüğü kullanılır. namespace Uygulama { class Program static void Main(string[] args) // Kodların Yazılacağı bölüm } void hesapla() Burada birden fazla alt program ve fonksiyon oluşturulabilir. Yalnız bu oluşturulan alt programlardan öncelikle çalıştırılacak olanı, alt programın ismi belirler. Yazılan alt programlar içerisinde hangisinin ismi Main ise öncelikli çalıştırılacak alt program bu kısım olur. Burada kullanılan süslü parantezler belirtilen alt programın nerede başladığını ve nerede biteceğini gösterir.

C# - Console Sinifi Visual Studio 2010 içerisinde C# dili ile görsel özellikleri olmayan Console tabanlı uygulamalar oluşturulabilir. Konsol kullanıcı arayüzü, Windows kullanıcı arayüzü kadar çekici değilken örnekleri konsol arayüzü ile kısıtlamak bize grafik arayüzünün kompleksliği ile uğraşmak yerine öğrenmeye çalıştığımız C# temellerine odaklanma fırsatı sunar. Konsol Ekranında kod Satırları;

C# - Console Sinifi Console Sınıfı System Kütüphanesinin (namespace) altında yer alır. Console sınıfının çağırılabilmesi için mutlaka; Using System; sözdizimi kullanarak System kütüphanesinin çağrılması gerekir. Aksi takdirde Console sınıfına erişim sağlanamaz. Console sınıfının altında console ekranında çeşitli işlemler yapabilmek için bazı özellikler (property) ve bazı yöntemler (method) yer alır. Property (Özellik) : Nesnenin yada sınıfın sahip olduğu çeşitli nitelikler. Metod (Yöntem) : Nesnenin yada sınıfın sahip olduğu çeşitli davranışlar. Örnek; Console.BackgroundColor=ConsoleColor.White; // Zemin rengi değiştirme Console.WriteLine(‘’ Algoritmalar ve Programlamaya Giriş’’);// Ekrana yazı yazdırma metodu

C# - Console Sinifi Özellik Adı Açıklama Console Sınıfı Propertyleri; BackgroundColor Konsol arkaplan rengini ayarlar. CapsLock Capslock un açık olup olmadığının denetlenmesini sağlar ForegroundColor Konsol önplan rengini ayarlar In Standart giriş işlemleri için kullanılır. KeyAvailable Bir tuşun basılmaya uygun olup olmadığını kontrol eder. Out Standart çıkış işlemleri için kullanılır. Title Konsol başlık çubuğunda görünecek başlığı ayarlar. WindowHeight Konsol penceresinin yüksekliğini ayarlar. WindowWidth Konsol penceresinin genişliğini ayarlar.

C# - Console Sinifi Metod Adı Açıklama Console Sınıfı Metodları Beep() Konsol hoparlöründen beep sesi çıkarmak için kullanılır. Clear() Konsol penceresini temizler. Read() Konsol ekranında standart veri girişi yapmak için kullanılır. ReadLine() ReadKey() Konsol ekranında sadece karakter girişi yapmak için kullanılır. ResetColor() Ön ve arkaplan konsol renklerini standart haline döndürmek için kullanılır. SetCursorPosition() Konsol ekranında imleç konumunu ayarlar. SetWindowSize() Konsol ekranının yüksekliğini ve genişliğini istenilen boyutlarda ayarlar. Write() Konsol ekranında standart çıktı işlemi yapmak için kullanılır. WriteLine()

C# - Console Sinifi Write ve WriteLine Metodları Write Metodu: Kendisine gönderilen değeri konsol ekranında aynı satıra yazdırmak için kullanılan bir metoddur. Console.Write(‘’Algoritmalar’’); WriteLine Metodu : Kendisine gönderilen değeri konsol ekranında satır sonu karakterini de ekleyerek bir alt satırdan itibaren yazdırmak için kullanılan bir metoddur. Kullanımı ; Console.WriteLine(‘’Algoritmalar’’);

C# - Console Sinifi Karakter Anlamı Write ve WriteLine Metodları \a Ses üretir(alert) \b imleci bir sola kaydır(backspace) \f Sayfa atla. Bir sonraki sayfanın başına geç(formfeed) \n Bir alt satıra geç(newline) \r Satır başı yap(carriage return) \t Yatay TAB(Horizontal TAB) \v Dikey TAB(vertical TAB) \" Çift tırnak karakterini ekrana yaz \' Tek tırnak karakterini ekrana yaz \\ \ karakterini ekrana yaz

C# - Console Sinifi Read, ReadLine ve Readkey Metodları Programlar çoğu zaman bizim girdiğimiz verilere göre işlemlerini yürütürler. C# konsol uygulamalarında veri girişi daima klavyeden yazı yazma ile gerçekleşir. Genellikle konsol uygulamalarında program kullanıcıdan bir şeyler girmesini ister ve kullanıcının verdiği yanıta göre kullanıcının ne demek istediğini anlamaya çalışır. Konsol ekranında klavyeden giriş yapmak için Console sınıfının Read ve ReadLine yöntemleri kullanılılır. Console.WriteLine ve Console.Write ekrana çıktı vermek için kullanılırken, Console.Read ve Console.ReadLine yöntemlerinde giriş argümanı olmamasına rağmen bu yöntemlerden dönen dönüş değerleri program içerisinde kullanılabilir. Yalnız her iki metodda veri girişinin geçerli olabilmesi için enter tuşuna basılması gerekir. Read Metodu: Kullanıcının klavyeden giriş yapmasını sağlar tek karakter okur ve geriye tam sayı tipinde bir değer döndürür. int sayi=Console.Read(); ReadLine Metodu : Kullanıcının klavyeden giriş yapmasını sağlar ve enter tuşuna basıldıktan sonra verinin metinsel bir ifade olarak döndürülmesini sağlar. string adi=Console.ReadLine(); ReadKey Metodu: Kullanıcının klavyeden tek karakterlik veri girişi yapmasını sağlar. Bu metodda enter tuşuna basılması beklenilmez. Ve buradan alınan değer ConsoleKeyInfo sınıfından üretilen bir değere aktarılır. ConsoleKeyInfo karakter=Console.ReadKey();

C# - Console Sinifi Örnek : Klavyeden kullanıcının girdiği Ad Soyad Yaş ve Bölüm bilgisine göre ekrana metin yazan programı oluşturunuz. class Program { static void Main(string[] args) Console.Write("Adınız: "); string adi = Console.ReadLine(); Console.Write("Soyadınız: "); string soyadi = Console.ReadLine(); Console.Write("Yaşınızı Girin : "); string yas = Console.ReadLine(); Console.Write("Bölümünüz : "); string bolum = Console.ReadLine(); Console.Clear(); Console.BackgroundColor = ConsoleColor.DarkRed; Console.ForegroundColor = ConsoleColor.White; Console.WriteLine("Merhaba. Benim Adım"+adi+" "+soyadi+"\n"+yas+" Yaşındayım.\n"+bolum+" bölümünde öğrenim görüyorum. \nTeşekkürler"); }

C# - DEĞİŞKENLER Program içerisinde verilerin geçici olarak saklanacağı bazı bölümlere ihtiyaç duyulur. Bu bölümlere değişken adı verilir. C# dilinde değişken tanımlanırken ; [Değişken tipi] [Değişken adı]=[İlk Değer]; string isim=‘’Ali’’; int sayi=4; double ondalikli_sayi=5.784 Değişken tanımlanırken aşağıdaki kurallara uyulmak zorundadır; Değişken ismi harf ile başlamalıdır. Diğer karakterler harf, rakam yada özel karakter olabilir. Değişken ismi en fazla 255 karakter olabilir. Değişken ismi tanımlanırken boşluk bırakılmaz. Bunun yerine _ (alt çizgi) gibi özel karakterler kullanılabilir. C# dili büyük küçük harfe duyarlı olduğundan değişken nasıl tanımlanmış ise program içerisinde aynı şekilde kullanılmalıdır. C# içerisinde tanımlanan değişkenler kullanılan komutlar ile aynı isimde olamaz.

C# - DEĞİŞKENLER Sayısal Türden Değer Saklayabilen Değişken Tipleri Değişken Tipi Kapladığı Alan Değer Aralığı Örnek byte 8 bit işaretsiz tamsayı 0…255 byte sayi=15; sbyte 8 bitlik işaretli tamsayı -128 …+127 sbyte isaretli_sayi=-27 short 16 bitlik işaretli tamsayı -32.768…+32.767 ushort 16 bitlik işaretsiz tamsayı 0...65.535 int 32 bitlik işaretli tamsayı -2.147.483.648…+2.147.483.647 uint 32 bitlik işaretsiz tamsayı 0…4.294.967.295 long 64 bitlik işaretli tamsayı -9.223.372.036.854.755.808 ile +9.223.372.036.854.775.807 arası ulong 64 bitlik işaretsiz tamsayı 0 ile 18.446.744.073.709.551.615 arası float 32 bitlik ondalıklı sayı double 64 bitlik ondalıklı sayı decimal 128 bitlik ondalıklı sayı

C# - DEĞİŞKENLER Karaktersel Türden Değer Saklayabilen Değişken Tipleri Değişken Tipi Kapladığı Alan Değer Aralığı Örnek char Karakterleri temsil eder Tüm Unicode Karakterer char c=‘b’; Metinsel Türden Değer Saklayabilen Değişken Tipleri Değişken Tipi Açıklama Örnek string Unicode karakterlerden oluşan dizi string meslek=‘’Öğrenci’’; Mantıksal Türden Değer Saklayabilen Değişken Tipleri Değişken Tipi Açıklama Örnek bool İçerisinde yalnızca mantıksal değerler (true yada false) bool durum=false;

Tarih ve Durum Dönüşümleri C# - Convert sinifi C# dilinde çeşitli değişken tipleri arasında tip dönüşüm işlemi gerekebilir. Örneğin; Console.Write(‘’1. Sayıyı Girin’’) string deger=Console.ReadLine(); deger değişkenine aktarılan değerin matematiksel bir işleme tabi tutulabilmesi için tip dönüşümü yapmak gerekir. Tip dönüşümü C# dilinde Convert sınıfının metodları ile gerçekleştirilir. Console. Write(‘’1. Sayıyı Girin:’’); int sayı=Convert.ToInt32(Console.ReadLine()); Convert Sınıfı Metodları Sayısal Dönüşümler Metinsel Dönüşümler Tarih ve Durum Dönüşümleri Convert.ToByte() Convert.ToChar() Convert.ToDateTime() Convert.ToSbyte() Convert.ToString() Convert.ToBoolean() Convert.ToInt16() Convert.ToUInt16() Convert.ToInt32() Convert.ToUInt32() Convert.ToInt64() Convert.ToUInt64() Convert.ToSingle() Convert.ToDouble() Convert.ToDecimal()

C# - DEĞİŞKENLER Örnek : Klavyeden girilen iki sayıyı toplamını, farkını, çarpımını ve bölümünü hesaplayan program. class Program { static void Main(string[] args) Console.Write("1. Sayıyı Girin:"); int sayi1 = Convert.ToInt32(Console.ReadLine()); Console.Write("2. Sayıyı Girin:"); int sayi2 = Convert.ToInt32(Console.ReadLine()); int toplam = sayi1 + sayi2; int fark = sayi1 - sayi2; int carpım = sayi1 * sayi2; int bolum = sayi1 / sayi2; Console.WriteLine("Sayıların Toplamı: " + toplam); Console.WriteLine("Sayıların Farkı: "+fark); Console.WriteLine("Sayıların Çarpımı: "+carpım); Console.WriteLine("Sayıların Bölümü: "+bolum); Console.ReadLine(); }