ÖFKEYLE BAŞETME
ÖFKE NEDİR? Öfke, bireylerin planları, istek ve ihtiyaçları engellendiğinde, haksızlık, adaletsizlik ve kendi benliğine yönelik bir tehdit algıladığında, yaşanan temel duygulardan biridir. Öfke bireyin kendini savunmak ve karşısındakini uyarmak amacıyla ortaya koyduğu bir duygulanım biçimidir. Öfkenin ortaya konulması yapıcı veya yapıcı olmayan bir biçimde sözel; ya da davranışsal veya fizyolojik bir biçimde olabilir.
ÖNEMLİ ÖFKE KAYNAKLARI 1- Engellenmeye dayanıksızlık: İstediğinizi mutlaka elde etmeniz gerektiğine, elde edemezseniz bunun berbat bir şey olacağına ve böyle bir şeye dayanamayacağınıza inanmak 2- Başkalarının davranışlarını benliğimize yönelik bir tehdit olarak algılamak: Bireyler başkalarının davranışlarını, öz değerlerini azaltmaya, kendilerini küçük düşürmeye yönelik algıladıklarında çoğu kez öfke ile karşılık verirler.
ÖFKENİN ETKİLERİ 1-Fiziksel Etkiler : Kalbin hızlı hızlı atması Yüzün öfkeden kızarması Göz bebeklerinin büyümesi Yumrukların sıkılması Sindirimin yavaşlaması
2- Duygusal Etkiler Öfke bir buzdağına benzer 2- Duygusal Etkiler Öfke bir buzdağına benzer. Suyun altında kalan kısmı çok daha geniştir, yani öfkenin ortaya çıkmasına yol açan birçok duygu burada gizlidir. Bu duygular ise; kıskançlık,üzüntü, merak, yalnızlık, dışlanmışlık hissi, kaygı, hayal kırıklığı, haksızlık, anlaşmazlık ve sıkıntı vb.
3- Davranışsal Etkiler : Doğrudan davranışsal öfke işaretleri; -fiziksel ve sözel saldırı, -aşırı eleştiricilik -kusur buluculuk -önyargılılık -sorun çıkarma -isyankar davranışlar Üstü kapalı davranışsal ve sözel işaretleri; Güvensiz, kıskanç, tartışmacı, alaycı ve yargılayıcı davranışlar
Bireyin sahip olduğu kalıplaşmış düşünceler öfkeye neden olabilir. 4- Düşünsel Etkiler : Bireyin sahip olduğu kalıplaşmış düşünceler öfkeye neden olabilir. Eğer arkadaşlarım beni sevmezse bu benim için çok kötü olur. Hata yapmamalıyım. Duygularımı göstermemeliyim. Eğer istediklerim yolunda gitmezse bu benim için çok kötü olur. Arkadaşlarıma uyum sağlamalıyım. Eleştirilmeye katlanamam.
ÖFKE KONTROLÜ
Öfkelendiğinizde, öfkenizle nasıl baş ediyorsunuz? Hangi yöntemleri kullanıyorsunuz?
Öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmaya “öfke kontrolü” denir. Burada amaç; saldırganlıktan uzak, şiddet içermeyen, kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar vermeyecek şekilde duygusunu ifade etme becerisini kazanmasıdır.
ÖFKEYE KARŞI NELER YAPABİLİRİM? Öfkeyle yüzleşin ondan kaçmayın. Öfkenin altındaki duyguları anlamaya çalışın. İletişimde ben dili kullanın. Öfkeye karışan suçluluk, pişmanlık, hiddet, utanma, korku gibi duyguları ayıklayın. Öfkelenmenize neden olan konu ile yüzleşin, damla mı, kaynak mı olduğunu belirleyin. Geçmişten gelen öfke kaynaklarını kurutun. Yarım iş bırakmayın. Çevrenizdekilerden yardım alın. Öfkelenmeden öfke için hazırlıklı olun.
RAHATLAMA: Derin nefes alma, rahatlatıcı hayaller kurma gibi basit rahatlama araçları
Basit bazı yöntemler… Diyaframdan derin nefesler alın; nefes alıp verdiğinizde göğüs değil, karnınız şişmelidir. Bu arada kendinize “gevşe” veya” sakin ol” deyin. İçinizden 10’a kadar sayın. Sizi rahatlatacak,sevdiğiniz bir ortamı hayal edin. Yavaşça basit birkaç egzersizle kaslarınızı gevşetmeye çalışın. Bu teknikleri her gün yapıp ezberleyin ve sonra gergin ortamlarda otomatik olarak uygulayın.
HERKESİN DİKKATİNE. Herhangi bir kimse öfkelenebilir. Bu kolaydır HERKESİN DİKKATİNE! Herhangi bir kimse öfkelenebilir. Bu kolaydır. Ne var ki; Doğru insana Doğru derecede Doğru zamanda Doğru maksatla ve Doğru biçimde öfkelenmek, İşte bu zordur. ARİSTO
C. ÖFKE KONTROL YÖNTEMLERINDE TEMEL İLKELER Konu sizin için önemliyse mutlaka konuşun. İşler kızışmışken vuruşa geçmeyin. İletişim hatalarından kaçının. Ben Diliyle Konuşun. İnsanların farklı olduğu gerçeğini kabul edin.
Hiçbir sonuca varmayan tartışmalara girmeyin. Her bireyin kendi davranışlarından sorumlu olduğunu görün. Başka birine ne düşündüğünü ve hissettiğini ya da ne düşünmesi ve hissetmesi gerektiğini söylemeyin. Üçüncü bir taraf aracılığıyla konuşmaktan kaçının.
Kaynak : Ortaöğretim rehberlik programı 9. sınıf etkinlik kitabı