Kök Kanallarının Dezenfeksiyonu Prof. Dr. Aylin KALAYCI

Kök Kanallarının Dezenfeksiyonu Kök kanal sisteminin temizlenmesi ve boşaltılması ve kanal boşluğunu oluşturan dentin duvarlarında kalabilecek mikroorganizmaların eliminasyonu endodontik tedavinin en önemli aşamalarından biridir. Kanal içi dezenfektan ilaçlar özellikle seçilmiş bazı vakalarda endodontik tedavinin başarısı açısından önem taşıyabilmekte ve tedavinin tamamlayıcı bir parçası olabilmektedir.

Kök Kanallarında İlaç Kullanımının Amaçları Mikroorganizmaların yok edilmesi Kanal içeriğini inert ve doku debrislerini fikse veya nötralize etmek Özellikle tedavi sonrası ağrının önlenmesi veya kontrolü Anestezik etkinin arttırılması İnatçı periapikal abselerin kontrolü Seanslar arasında giriş kavitesinde kullanılan geçici dolgularda oluşabilecek kenar sızıntısına karşı bir bariyer oluşturulması

Kanal İçinde İlaç Kullanımının Sakıncaları Kanal içi ilaçlarının çoğu farklı konsantrasyonlarda sitotoksik olduğundan periapikal dokularda kimyasal irritasyonlar oluşturabilmektedirler. Bazı kanal içi dezenfektan ilaçlar hapten özelliği taşıyarak antikor cevabı veya hipersensitivite reaksiyonları gösterebilirler. Kanal içi ilaçların büyük bir kısmı kök kanallarındaki organik yapıları etkileyerek ve protein tabiatında artık yapılar bırakarak, kendi etkilerinin inhibüsyonuna yol açmaktadır. Özellikle fiksasyon sağlayan kanal içi dezenfektanların etkisi ile oluşan fikse nekrotik dokular bazı irrigasyon solüsyonlarında (örn:NaOCl) az çözünmektedirler. Ayrıca bazı dezenfektanlar diş dokularının renkleşmesine neden olmaktadır.

Endodontik Tedavide Kullanılacak Kanal İçi İlaçlarda Aranılan Özellikler Bakterisit veya bakteriyostatik etki gösterebilmeli Foramen apikale yolu ile sızacak eksudanın varlığında aktif olabilmeli Kök kanal sisteminin bütün ayrıntılarına özellikle dentin dokusuna diffüze ve penetre olabilmeli Canlı dokuları irrite etmemeli Mikroorganizmaların diş dokularına adhezyonlarını engellemeli Periapikal onarımı stimüle etmeli Ağrıyı önlemeli veya azaltmalı Hızlı etki göstermeli ve etkisi uzun süre devam etmeli Diş ve yumuşak dokularda renkleşmelere neden olmamalı Ucuz olmalı Uzun süre saklanabilmeli

Kök kanallarında kullanılan ilaçlar ve kimyasal maddeler 2 ana gruba ayrılır. Spesifik Olmayanlar Spesifik Olanlar

Spesifik Olmayanlar 1. Fenolik Bileşikler Öjenol Kafurlu Monoklorfenol Kafurlu Paraklorfenol Krezatin Krezol Timol 2. Aldehitler Formokrezol Gluteraldehit Halojenler Sodyum Hipoklorit İyot, İyot Bileşikleri, İyodoforlar Kalsiyum Hidroksit Diğer Bileşikler Aminoakridin Hidroklorit Klorheksidin Bis-Dequalinyum Asetat Metranidazol

Spesifik Olanlar Sülfonamidler Steroidler Antibiyotikler

Endodontide Kullanılan Bazı Poliantibiyotikli Patlar 1- Penisilin-Streptomisin Karışımı 2- Grossman’ın Poliantibiyotik Patı (PBSC) 3- Basitrasin-Neomisin Karışımı 4- Bender ve Seltzer’ in Poliantibiyotik Patı (PSCC) 5- Etikan’ın Poliantibiyotik Patı (PNSG)

Poliantibiyotikli Patların Endikasyonları Kök kanal enfeksiyonu ve periapikal irritasyonun devam ettiği durumlarda Foramen apikalenin aşırı genişletildiği durumlarda veya kök oluşumu tamamlanmamış kök ucu açık dişlerde Kimyasal antiseptikler etkilerini çok kısa sürede yitirdiklerinden, antiseptik uygulaması ve kök kanal dolgusu arasında geçecek süre 14 günden fazla ise antibiyotiklerin kullanılması uygundur.