TÜRKİYE’DE GÖRÜLEN DOĞAL AFETLER

Türkiye’de Görülen Doğal Afetler 1- Türkiye’de Depremler 2- Türkiye’de Sel ve Taşkın Olayları 3- Türkiye’de Kütle Hareketleri 4- Türkiye’de Orman Yangınları 5- Türkiye’de Çığ Olayları

1- Türkiye’de Depremler; Türkiye, Kuzeyde Avrasya, güneyde Arabistan Levhası arasında yer almaktadır. Arabistan levhası kuzeye doğru yaklaşmakta ve Anadolu Yarımadasını sıkıştırmaktadır.

Türkiye Alp- Himalaya deprem kuşağı üzerinde ve bir çok aktif faya sahiptir.

Türkiye Deprem Yönünden 5 Bölgeye Ayrılır; Deprem bakımından beşinci bölge, deprem olma olasılığı en az olan alanlardır. Ör; Tuz Gölü’nün güneyinden başlayıp Taşeli platosuna uzanan kısım.

Türkiye arazisinin yaklaşık üçte ikisi birinci ve ikinci deprem kuşağında yer alır. Deprem bakımından en az tehlikeli alanlar ise Türkiye yüz ölçümünün % 5’inden azdır.

Türkiye’de şiddetli depremlerin görüldüğü yerler, üç kuşak halinde uzanır. a- Kuzey Anadolu Deprem Kuşağı b- Batı Anadolu Deprem Kuşağı c- Güneydoğu Anadolu Deprem Kuşağı

a- Kuzey Anadolu Deprem Kuşağı Saros Körfezinden başlar ve Adapazarı, Bolu, Çankırı, Amasya, Tokat, Erzincan ve Erzurum'dan İran'a doğru uzanır.

Kuzey Anadolu Deprem Kuşağı Yaklaşık 100 km genişliğinde ve 1400 km uzunluğundadır. Türkiye’deki en yıkıcı depremler burada meydana gelmiştir. YIL YER Büyüklük Ölü sayısı 1939 Erzincan 7,9 32.962 1942 Niksar-Tokat 7 3.000 1943 Tosya-Kastamonu 7,2 2.824 1966 Varto-Muş 8 2.964 1999 Gölcük-Kocaeli 7,4 +25.000

b- Batı Anadolu Deprem Kuşağı Ege Bölgesindeki doğu-batı yönlü grabenleri içine alan sahadır.(Marmara Denizinin güneyi, Ege’de Gediz, Bakırçay, Büyük ve Küçük Menderes ovaları)

c- Güneydoğu Anadolu Deprem Kuşağı Doğu Afrika, Kızıldeniz ve Lut Gölü üzerinden gelip, Hatay, Maraş, Elazığ üzerinden Bingöl-Karlıova'ya uzanan kuşaktır.

2- Türkiye’de Sel ve Taşkın Olayları Sel, genellikle ani ve yoğun yağışlardan sonra, oluşacak can ve mal kayıplarına yol açar.

Selin Başlıca Nedenleri; 1- aşırı yağış 2- kar erimesi 3- göl ve deniz taşmaları 4- barajlardan bırakılan fazla sular

Türkiye’de sel ve taşkın olaylarının büyük bir kısmı kıyı bölgelerinde görülür. Çünkü kıyılar daha çok yağış alır. Özellikle Karadeniz kıyılarında yer alan ve yatak eğimleri fazla olan akarsular sık sık taşkın ve sellere neden olur.

3- Türkiye’de Kütle Hareketleri Yer kayması (heyelan), kalın toprak örtüsünün veya tabakaların eğim doğrultusunda kaymasıdır.

Yer kaymasının gerçekleşebilmesi için; Eğimin fazla olması (temel koşul) Tabakaların jeolojik yapısı Tabakaların uzanışı Su Yer çekimi Doğal afetler İnsan yapımı müdahaleler

Her mevsim yağış alması ve arazinin eğimli olmasından dolayı Türkiye’de yer kaymalarının en fazla görüldüğü bölge Karadeniz’dir. Türkiye’de yer kaymaları en fazla İlkbaharda meydana gelir. (yağışın artması ve karların erimesiyle toprak suya doyar.)

Türkiye’de meydana gelen bazı heyelanlar TARİH YER ÖLÜ SAYISI 1988 Çatak (Trabzon) 46 Rize 3 19/20/1990 Trabzon-Gümüşhane-Giresun 65 1995 Serinkent (Isparta) 74 1998 Trabzon 50

4- Türkiye’de Orman Yangınları TÜRKİYE DE YANGIN 4- Türkiye’de Orman Yangınları ELİNLE YAKTIĞIN ATEŞİ GÖZ YAŞINLA SÖNDÜREMEZSİN Türkiye yüz ölçümünün yaklaşık ¼ ü orman alanlarıdır.

Orman Yangınlarının nedenleri Doğal Nedenler Yıldırım Düşmesi Volkanik Patlama Çok Kuru Dalların birbirine rüzgarda sürtünmesi Beşeri Nedenler Yerleşme yeri açma Tarım alanı açma Piknik Kaza Dikkatsizlik

Yangın bakımından Türkiye’de en çok zarar gören yerler; Akdeniz, Ege, Güney Marmara kıyılarıdır.

Karadeniz kıyılarındaki ormanlar, nem oranı ve yağıştan dolayı daha az risk altındadır. Orman Yangınlarının % 80’i haziran ve ekim ayları arasındaki dönemde çıkmaktadır.

5. Türkiye’de Çığ Olayları Çığ, kar kütlesinin yamaç boyunca yuvarlanması ve yuvarlandıkça da büyümesi olayıdır.

Çığa Neden Olan Başlıca Etmenler Yer şekilleri İklim Bitki Örtüsü İnsan

İklim ve çığ Çığ olayının gerçekleşebilmesi için yağışların kar şeklinde ve kar kalınlığının yeterli olması gerekir. Yeni yağan karın zemindeki mevcut karla kaynaşmaması çığın en önemli nedenidir. Böylece üsteki kar yamaç boyunca daha kolay yuvarlanır.

Yer çekimi ve Eğim de çığ oluşumuna neden olan faktörlerdendir.

Bitki örtüsü ve çığ Bitki örtüsü de çığ oluşumuna etki eder. Ormanlık alanlarda çığ tehlikesi az iken, bitki örtüsünün olmadığı yamaçlarda çığ tehlikesi fazladır.

İnsan veya hayvan ses ve hareketleri de çığa neden olur.

Türkiye’de çığ olayları en çok Doğu Anadolu ve Kuzey Anadolu Dağlarında (Karadeniz) görülür.

6-KURAKLIK

Ülkemizde kuraklık en fazla İç Anadolu bölgesinde Tuz gölü çevresi ile G.Doğu Anadolu bölgemizde Görülür.

Ülkemiz de kuraklığın ve çölleşmenin En belirgin olduğu yer Konya ili yakınlarındaki Karapınar ve çevresidir.

7-HORTUM Hangi şehirler hortum ve fırtına riski altında? - Tüm kıyılar denizlerden gelebilecek su hortumlarının tehlikesi ile karşı karşıya. Kara hortumlarının ise dağlık olmayan düz alanlar ile birlikte tüm ovalarımızda görülmesi çok büyük olasılık. Örneğin, Dalaman, Konya, Alanya, Diyarbakır, Adana, Tokat, Balıkesir, Şile, Serik, Ceyhan, Mersin, Çanakkale vb. yerlerdeki hortumlar inkar edilemez.