HAZIRLAYAN: AYŞEGÜL TÜRKKOL 1031020325 SPECT SİSTEM YAPISI HAZIRLAYAN: AYŞEGÜL TÜRKKOL 1031020325

SPECT (Single Photon Emission Computed Tomography) NEDİR? Görüntüleme için tek fotonun emisyonunu kullanan SPECT, kanın dokulara ve organlara nasıl aktığını gösteren bir nükleer tıp görüntüleme türüdür. Bu teknik ile vücuda verilen radyoaktif maddenin konumu ve dağılımı görüntülenir. Sistem BT ve Gama Kameranın birlikte kullanılmasıyla elde edilmiştir. Hem anatomik hem fizyolojik görüntülemeye olanak sağlar. Daha iyi lokalizasyon için SPECT-BT hibrit sistemi kullanılabilmektedir.

SPECT TARAMASI NASIL GERÇEKLEŞTİRİLİR? Damardan kan akışına bir radyoaktif madde enjekte edilir. Bu radyoaktif madde görüntülenmesi hedeflenen organa göre belirlenir. Dolaşıma katılan bu radyoaktif madde gama ışınları yaymaya başlar. SPECT görüntüleme için: Iodin-123 Iodin-131 Thallium-201 Technetium-99m (6 h / 140 keV) (En çok tercih edilen radyoaktif madde)

Yayılan bu gama ışınları gama kamera tarafından algılanır. Gama kameranın algıladığı sinyaller bilgisayarda görüntülere dönüştürülür.

Veri saklama kısmı Sabit Gantry Hareketli gantry Yön ve açısal yayılım x ve y(lokasyon) z (enerji) Hasta yatağI Detektör

GAMA (ANGER) KAMERA GAMA KAMERANIN TEMEL BİLEŞENLERİ KOLİMATÖRLER SİNTİLATÖR(NaI(TI) KRİSTALİ) OPTİK GEÇİRGEN TABAKA FOTO ÇOĞALTICI TÜP(PMT) POZİSYONLAYICI MANTIK DEVRESİ PULS YÜKSEKLİK ANALİZÖRÜ(PHA) GÖRÜNTÜ KAYIT BİRİMLERİ

KOLİMATÖR Vücuttan her yöne yayılan gama ışınlarından sadece belirli bir yönden gelenleri geçirerek sintilasyon kristali üzerine düşürülmesini sağlar. Diğer yönlerden gelen fotonlar ise emilir. Genellikle emilimi arttırmak için kurşun veya tungstenden yapılır.

SİNTİLATÖR NaI(TI) KRİSTALİ Bu kristalin temel amacı üzerine düşen gama fotonlarını görünür dalga boyuna sahip fotonlara dönüştürmektir. 140 keV enerjiye sahip gelen foton için 1 cm kalınlığında bir sintilatör kullanılabilir.

PMT(FOTOMULTİPLAYER TÜP) 1- Işın giriş penceresinden tüpe girer. 2-Fotokatoda çarpan ışınlar e koparır. 3- Elektronlar anoda kadar dinodlar arasında yükseltilerek ilerler. 4- Son olarak dinodlar arasında çoğalan bu elektronlar anotta toplanır. Sonuçta anot çıkışında bir elektrik sinyali oluşur.

POZİSYONLAYICI MANTIK DEVRESİ PMT çıkışında oluşan sinyalleri kullanarak pozisyonların saptanmasını ifade eder. Tüplerin çıkışından konum bilgisi elde edebilmek için dirençli bir ağ yapısı kullanılır. Şekildeki 7 PMT nin her birinin çıkışı dört dirençle zayıflatılır. Merkezdeki PMT aynı değere sahip dirençlerle zayıflatılırken diğer PMT ler pozisyonlarına bağlı olarak bağlanan dirençlerle zayıflatılır.

Karşılıklı zayıflatılmış PMT çıkışları X+ , X- , Y+ , Y- konumlarını elde etmek için toplanır. Bu sinyallerdeki göreli yoğunluk farkı X , Y konumlarını belirler. Toplam sinyal yoğunluğu : Σ =( X+) + (X- )+ (Y+) +( Y-) X=k. 𝑥+ +(𝑥−) Σ y=k. 𝑦+ +(𝑦−) Σ Bu formüller literatürde Anger Mantığı olarak yer alır.

PULS YÜKSEKLİK ANALİZÖRÜ(PHA) Puls yüksekliği analizörü" veya "selektör" (seçici), belirlenen en düşük değerin altındaki ve en yüksek değerin üstündeki tüm pulsların tümünü atan bir elektronik devredir; yani, sınırlandırılmış bir puls yükseklikleri "kanalı"ıveya "pencere"si içinde kalan pulslar dışındaki tüm pulslar atılır.

GÖRÜNTÜ KAYIT BİRİMİ Radyoizotop görüntülemede bilgisayarların işlevi; görüntüleme, veri toplama, veri işleme, manipülasyon, veri depolama ve sistem kontrolü olarak özetlenebilir. Ayrıca SPECT ve BT görüntüleri de bilgisayar ortamında birleştirilir. Yani bilgisayar girişteki sinyalleri birer görüntüye çeviren kısımdır.

GÖRÜNTÜ İŞLEME ADIMLARI Veri Toplama 3-D Veri İşleme Görüntü Elde Etme Görüntü Kaydetme

SPECT PET

SPECT GÖRÜNTÜLEME ve PET GÖRÜNTÜLEMENİN TEMEL FARKLARI SPECT, PET e göre daha ucuz bir sistemdir. SPECT te gama ışını yayan radyoizotoplar kullanılırken PET te pozitron yayan radyoizotoplar kullanılır. SPECT, PET e göre daha düşük kontrast ve çözünürlüğe sahiptir. SPECT radyoizotopları hastada daha uzun süre kalır ve genellikle miyokard perfüzyonun görüntülenmesi için kullanılırken PET radyoizotopları daha kısa yarılanma ömrüne sahip, daha yüksek enerjilidir ve genellikle beyin görüntüleme için kullanılır. SPECT ve PET te kullanılan detektörler farklıdır.

YARARLANILAN KAYNAKLAR www.medim.sth.kth.se/hl2009/ThomasJonasson.pdf www.aapm.org/meetings/amos2/pdf/35-9798-70158-156.pdf https://www.google.com/patents/US8064672