İletişim SAĞLIK İLETİŞİMİ - 1 Nida KAHRAMAN/Okan Üniversitesi/2010

İçerik İletişim Nedir? Geçmişten Günümüze İletişim İletişimin Önemi ve Temel İşlevleri İletişim ile İlgili Yanılgılar İletişimin Temel Öğeleri Ben Dili ve Sen Dili Aktif Dinleme

İletişim Nedir? Düşünce, bilgi ve duyguların; sözcük, yazı ve resim gibi semboller kullanarak anlaşılır hale getirilmesi, paylaşılması ve etkileşim sağlanmasıdır. Etkili iletişimin amacı; iletmek istediğimiz mesajı karşımızdaki kişiye amaçladığımız biçimde iletebilmek, istenen tutum değişikliğini sağlamak ve ortak bir anlayış oluşturmaktır

İletişim Nedir? Herhangi bir kişiden diğer bir kişi veya kişilere bilgi, veri,anlayış ve sezgi aktarmasına İLETİŞİM denir. Dünyayı anlamlı kılma, bilgi ve sembol üretme, kültürün aktarımı, kendini ifade, diğerini anlama,

Geçmişten Günümüze İletişim

Geçmişten Günümüze İletişim

İletişimin İşlevleri 1 – Enformasyon 2 – Sosyalizasyon (Toplumsallaşma) 3 – Motivasyon 4 - Entegrasyon

İletişimin İşlevleri 5– Eğitim 6 – Kültürel Gelişme 7 – Eğlenme 8 – Tartışma

İletişimin Temel Öğeleri Kaynak Mesaj (İleti) Kanal Alıcı Geri Bildirim

İletişim Süreci ve Öğeleri Kaynak Mesaj Kanal Alıcı Geri Bildirim

1 – Kaynak İletişim sürecini başlatan, ürettiği anlamlı iletileri simgeler aracılığıyla gönderen kişi, grup yada kurumdur.

2 – Mesaj (İleti) Kaynağın ürettiği ve aktarmayı, paylaşmayı istediği anlam ya da kavramlardır. Bir başka anlatımla, kaynağın alıcıyla paylaşmak istediği düşünce, duygu ve davranışları temsil eden semboller yada işaretler örüntüsüdür.

2.1. – Mesajın Boyutları İçerik : Mesajın ‘ne’ olduğunu ifade eder. Biçim : Mesajın kodlanması, temsil edilmesidir. Çağrışım : Mesajla ifade edilmesi amaçlanan algılanabilir yarar. Yaklaşım : Ürkütme ve korku, negatiflik- pozitiflik, Karmaşıklık- basitlik vs.

3 - Kanal Kodlanmış iletinin kaynaktan hedef yada hedeflere, alıcılara ulaştırılmasını sağlayan tüm doğal ve yapay aracılardır.

4 – Alıcı Kaynaktan gelen iletileri biyolojik ve psikososyal süreçler yoluyla alıp yorumlayan ve bunlara sözlü-sözsüz tepkilerde bulunan kişi yada gruplardır.

4.1. Alıcının Özellikleri Algılama Gücü : Zeka, yaş, Eğitim, sosyo kültürel ve fiziksel çevre ile yakından ilgilidir. Seçicilik : İnsanlar inanç, değer ve tutumlarını korumak için mesajı kendileri sansür ederler. Mesajı onaylama : Alıcının mesajı alması, anlaması, kavraması, onu bilgi ve tutum değişikliğine yönelik olarak onaylaması anlamına gelmez.

5 - Geri Bildirim Geri bildirim, kaynağın gönderdiği uyarıcılara alıcının gösterdiği tepki ve kaynağı kendisini algılayarak değerlendirmesidir.

İletişim Süreci Kaynak Alıcı Gürültü -Ben onlardan bir şey yapmalarını istiyorum, neden onlar gidip bambaşka şeyler yapıyorlar? - Hastalarımın söylediklerimi hep yanlış anlamalarını, bir türlü anlamıyorum

İletişim Sürecini Etkileyen Faktörler - Algılarımız – Psikolojik Engeller - Kültürel Engeller - Çevresel uyaranlar, ortam – ortam dizaynı - Stilistik Engeller - Statü ve Roller - Kişilik Geçmiş deneyimler – benzer durumlar Geri Bildirim Yetersizlikleri Beni yanlış anladı Ben onu demek istemedim Beni dinlemiyor Beni anlamıyor Beni anlamak istemiyor… gibi tabirler iletişim eksikliğinin birer örneğidir. SONUÇ

İletişimle İlgili Yanılgılar 1 – Anlamların sözcüklerde ve şekillerde aranması 2 - İletişimin sözel bir süreç olarak ele alınması 3 – Anlatmanın iletişim olarak görülmesi

İletişimle İlgili Yanılgılar 4– ‘Ne kadar çok iletişim kurulursa o kadar iyidir’ düşüncesi 5 – İletişimin bozulabileceği, kopabileceği düşüncesi 6 – İletişimin doğal bir yetenek olduğu düşüncesi

Aktif Dinleme Bilinçli olarak ve sürekli geri bildirim kullanarak dinlemektir Dinleyen, konuşanın söylediklerini açarak geri verir, böylece konuşan dinleyenin ne anladığını öğrenir Diyalog gelişir, derin ve doyurucu ilişkiler kurma olasılığı artar, kendisine ve başkalarına yararlı olma imkânı doğar “Söz gümüş ise sükut altındır”

Dinlemenin Seviyeleri Duymak: Sadece kelimeler duyulur. Hiç bir aksiyona girilmez. İşitmek: Kelimeler ve ifade ettikleri duyu-lur. Konuyu netleştirmek için soru sorulur. Aktif Dinlemek: Söylenenlerin altındaki duygular dinlenir. Konuşanın hissettikleri gözlemlenir.

Dinlemek, yeni ilişkiler kurmak ve var olan ilişkilerinizi sürdürmek için gerekli bir beceridir. İyi bir dinleyiciyseniz, başkalarının size yakınlaştığını fark edeceksiniz. Çünkü siz insanları duyuyor ve onların ne istediğini ve onların neyi incittiğini yada neyin sinirlendirdiğini biliyorsunuz.

Bir insana değer verdiğinizi göstermenin en güzel yolu onu dinlemek ve bunu belli etmektir.

Dinlemeyen ise….. Dinlemeyen bir kişi sıkıcıdır Kendileri dışında kimseye karşı ilgili değillerdir. ‘Söyleyeceğin şeyler beni fazla ilgilendirmiyor’ Neyin yanlış neyin doğru olduğunu çok zor anlarlar çünkü dinlemezler

Dinlememek tehlikelidir Dinlememek tehlikelidir. Önemli bilgileri kaçırır ve gelecek sorunları görmezsiniz. Dinlemek bir sorumluluk ve saygı belirtisidir. Diğer kişilerin nasıl hissettiği ve dünyayı nasıl gördüğünü anlama sorumluluğudur. Kendi önyargı ve kişisel çıkarlarınızı bir kenara bırakarak diğer kişinin gözünden dünyaya bakmak demektir. ‘Sana ne olduğunu umursuyorum, hayatın ve yaşantıların benim için önemli’

Gerçek Dinlemenin amacı; Birini anlamak Birini eğlendirmek Bir şey öğrenmek Yardım etmek yada avutmak

Tepki verme Duyma Yorumlama Değerlendirme Aktif dinleme süreci

Aktif Dinlemenin Özellikleri Konuşan kişiye tüm dikkat verilmelidir. Göz teması kurulmalıdır. Tebessüm etmek önemlidir. Yüreklendirici sözler söylenmelidir “devam et, evet, gerçekten” vb. Sözü kesilmemelidir. Yargılayıcı olmamalıdır. Geri yansıtma kullanılmalıdır “söylediklerini tekrar etme” vb.

DİNLEME TÜRLERİ 1. Dinliyor gibi gözükenler: 2. Kendi konuşacakları dışında başka şeyle ilgilenmeme: 3.  Seçici dinleme türü 4.  Saplantılı dinleyici türü 5.  Savunucu dinleme 6. Tuzak kurucu dinleme 7.  Yüzeysel dinleme

Bir tartışmada iki tarafa da kulak veren sadece komşulardır…

Aktif Dinleme Teknikleri Sözlü teknikler: “Devam et”,“niçin?” “Sanırım şunu söylemek istiyorsun” söylenenleri tekrar etme Sözsüz teknikler “Baş sallama” “konuşana daha çok yaklaşmak” “konuşana gülümsemek”,“konuşanın gözlerinin içine bakmak”, öne doğru eğilmek”, söylenenleri not alma

Ben Dili Bireyin karşılaştığı davranış ve durum karşısında bireysel tepkisini, kendi duygu ve düşüncelerini açıklayan ifade şeklidir. Kendimizi “ben”li cümlelerle anlattığımız zaman karşımızdakini incitmemiş, fakat kendi mesajlarımızı da vermiş oluruz.

Ben Dili 1.Savunmaya itmez. 2. Suçluluk hissettirmez. 3.Duygunun nedeni anlaşıldığı için iletişim sağlıklı olur. 4. Ben iletisi alan kişi başkalarını düşünmeyi de öğrenir. 5.Yakınlaşmayı sağlar. 6. Anlaşmazlıkları azaltır. 7. Konuşan kişiyi rahatlatır.

Sen Dili Suçlama içerir ve karşımızdaki kişi doğal bir savunmaya geçer. Dolayısıyla sonuç anlaşılamama, tartışma, kavgaya kadar gidebilir.

Sen Dili 1. Suçlayıcıdır. 2. Davranıştan çok kişiliğe yöneliktir. 3. Kişiye anlaşılmadığını hissettirir. 4. Yeniden konuşma isteğini engelleyicidir. 5. Neye kızıldığının anlaşılmamasına neden olur. 6. Kişiyi incitir, kırar. 7. Kişinin direnmesine, yani savunucu iletişime neden olur.

Ben Dili – Sen Dili - ’Sen’ dili: Sen hatalısın! Çok yanlış davranıyorsun! —’Ben’ dili: Senin bu davranışın beni incitti, üzüldüm!

Ben Dili – Sen Dili —”Sen” dili: Çok kabasın! Her zaman sözümü kesiyorsun! —”Ben”dili: Bir şey söylemeye başlayıpta bir türlü sonunu getiremediğim zaman çok rahatsız oluyorum.

Empati “Empati ötekinin makosenlerini giymektir.” Kızılderili Atasözü

Empati Kişinin kendisini diğerinin yerine koyarak ne hissettiğini anlamaya çalışmasıdır. Kişinin, diğerinin duygularının yoğunluğunu ve anlatımını algılama ve anlama yeteneğidir.

Empati Ne Değildir? Empati karşımızdaki ile özdeşleşmek, ona benzemek, sempati duymak değil; onun bakış tarzını yakalamaya çalışma çabasıdır.

TEŞEKKÜRLER Nida KAHRAMAN/Okan Üniversitesi/2010