HASTA YÖNETİMİ 1-2. DEGERLENDİRME

BİLİNCİN DEĞERLENDİRİLMESİ

AVPU İLK TANILAMADA KULLANILIR. Bilinç durumunu değerlendir AVPU İLK TANILAMADA KULLANILIR!!! Bilinç durumunu değerlendir. Alert →(Uyanık) Verbal →(Sözlü uyarı ver) Painful →(Ağrılı uyarı ver) Unresponsive →(Öksürük ve öğürme refleksi yok-KAPALI)

Kazazedenin bilinç durumunu kontrol ediniz. Omuzlarından tutup hafifçe sarsarak, yüksek sesle “Nasılsınız ?” diye sesleniniz. Bebeklerde ayak tabanına hafifçe vurulur ya da elin orta parmağı hafifçe geri ittirilir.

A- HAVAYOLU AÇIKLIĞI Hastanın ağzında görülebilen tıkayıcı maddeleri, kan, kusmuk, yerinden çıkmış dişleri alınır. Ağıza direk kör dalış yapılmaz

Başa pozisyon verilmesi; Kazazedenin çenesinin altından parmak uçlarınızla çeneyi hastanın ön tarafına doğru çekiniz ve havayolunu açınız. ( Head tilt-chin lift manevrası) (baş-çene manevrası)

Başa pozisyon verme nedeni: Bilinci kapanan kişilerde kaslar gevşer; kökü alt çeneye bağlı bir kas olan dil, geriye kayarak soluk yolunu tıkayabilir. Baş geriye yatırıldığında çene yukarı kalkar, bu esnada ona bağlı olan dil de yükselir ve soluk yolu açılır.

(Güvenli çene manevrası) uygulayınız Boyunda bir travmadan şüphe ediyorsanız başı geriye doğru itmekten kaçınınız. Bu durumda (Jaw-thrust manevrası ) (Güvenli çene manevrası) uygulayınız

Jaw-thrust manevrası; Her iki elin 3 ve 4 Jaw-thrust manevrası; Her iki elin 3 ve 4. parmakları hastanın başının iki yanında angulus mandibulaya , baş parmaklar ise ağzın iki yanına yerleştirilir. Mandibula öne doğru çekilirken başparmaklar ileri doğru itilerek ağız açılır. Bu işlem sırasında boyun hareket ettirilmez.

Gerektiğinde aspiratör ile havayolunu temizle. Gerektiğinde havayolu açıklığını orofaringeal veya nazofaringeal tüple sağla

B - SOLUNUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ: Havayolunu açık tutarak, “BAK , DİNLE, HİSSET” yöntemiyle solunumun olup olmadığını 10 saniye kontrol edilir.

Bak: Göğüs kafesinin hareketlerine bakınız. Dinle: Hastanın ağız ve burnundan solunum seslerini dinleyiniz. Hisset: Yanağınıza yansıyan hava giriş çıkışını hissediniz.

Eğer normal olarak soluyorsa: İkinci bakıya geçiniz. Solunumun devam edip etmediğini kontrol ediniz. Oksijen tedavisine başlayınız

Pozitif baınçlı ventilasyona başlanır Hasta solumuyorsa , Pozitif baınçlı ventilasyona başlanır

C - DOLAŞIMIN DEGERLENDİRİLMESİ Normal solunum, öksürük ve hareket bulunup bulunmadığını anlamak için bak, dinle ve hisset yöntemini uygulayınız. Hastanın karotis nabzını kontrol ediniz. Bebeklerde brakial ve femoral arterden kontrol edilir Bunları yaparken 10 sn. den daha fazla zaman harcamayınız.

Bebek ve YD da, okjijenasyon ve ventilasyona rağmen, kalp atımı <60 /dk ve kapiller geri dolumu 2 saniyenin üzerinde ise CPR başlayınız.

Yetişkinlerde, 30 kalp basısı 2 solunumla, Çocuk ve bebeklerde 2 solunum 30 kalp masajı ile CPR başlayınız.

1.3 A T - AABT İLK DEĞERLENDİRME HASTA YÖNETİMİ Hastanın genel durumunu değerlendir, hayati tehlike söz konusu ise hemen müdahale et A T - AABT 1.3 Bilinci durumunu değerlendir? Evet Hayır Havayolunu aç Spinal yaralanma şüphesi var mı ? Hayır Evet Gerektiğinde aspiratör ile havayolunu temizle. Gerektiğinde havayolu açıklığını orofaringeal veya nazofaringeal tüble sağla Baş-çene pozisyonu ver Güvenli çene manevrası uygula Olay Yeri Yönetimine Başla Hastanın solunumunu değerlendir. (bak dinle hisset) Solunum var Solunum yok Oksijen ver; Maske ie 15 lt/dak oksijen ver. Nasal kanül ile 2-6 lt/dak oksijen ver. 2 nefes ver Eğer kalb masajı uygulanmıyorsa; yetişkinlerde 10-12 nefes/dak, çocuk ve YD da 12-20 arası nefes/dak ver Hastanın dolaşımını değerlendir. En fazla 10 sn. süreyle nabız kontrolü yap. yetişkin ve çocukta carotid, yenidoğanda brakial/femoral nabız Nabız yok Çocuk ve YD da, okjijenasyon ve ventilasyona rağmen, kalp atımı <60 /dk Nabız var Kalp masajınsa başla Büyük kanama var mı? Varsa kanama kontrolü yap Perfüzyon zayıf Deri rengini, vücut ısısını ve vücut nemini değerlendirerek perfüzyonu kontrol et Gerekiyorsa TRİAJ yap Yetişkin ve çocuk Cardiac Arrest Algoritması

İKİNCİ DEĞERLENDİRME

Total Skor: 15 GLASKOW KOMA SKORLAMASI (GKS) E M V (eye – göz yanıtı) (Motor–motor yanıt) V (Verbal – sözel yanıt) E4 spontan açık M6 emirlere uyuyor V5 oryente E3 söz ile açık M5 ağrıya lokalize V4 konfüze E2 ağrı ile açık M4 ağrıya çekme (fleksiyon) V3 anlamsız kelimeler E1 yanıtsız M3 ağrıya dekortike V2 anlamsız sesler   M2 ağrıya deserebre V1 yanıtsız M1 ağrıya yanıtsız Total Skor: 15

Vital Bulguların Saptanması Vücut Isısı Nabız Solunum Kan Basıncı Cilt Kapiller Geri Dolum Göz Bebekleri Bilinç Düzeyi

SAMPLE  Ø HİKAYE S: Sign and symptoms – Saptadığınız belirti ve bulgular (Emareler) A: Allegies - Alerjileri ( ve alışkanlıkları; sigara - alkol gibi) M: Medications - Kullandığı ilaçlar P: Past medical - Geçmiş Hastalıkları, ameliyat, travma öyküsü L : Last eat - Son yediği saat, son Yediği ve içtiği E : Events - Çağrıya neden olan Kaza veya hastalık  

Fiziksel Muayene BAŞ; Saçlı deri, kemik yapı, yüz, cilt önce gözle sonra elle muayene edilerek sıyrık kesik ekimoz kemik asimetrisi kanama yüz kemiklerinde hasar ağızda burunda kulaklarda gözlerde herhangi bir sorun var mı araştırılır.

Kanama ve BOS; Kafa travmalarında görülür Kanama ve BOS; Kafa travmalarında görülür. göz çevresinde morluklar, Gözler eşitlik, büyüklük, ışığa tepki yönünden muayene edilir. Ağız içi yara, yabancı cisim, takma dişler çıkartılır ve nefes kokusu değerlendirilir.

BOYUN; Önce gözle morluk sıyrık kesik trakea hattında sapma boyun venlerinde şişkinlik elle ile servikal omurlarda hassasiyet deformite var mı araştırılır. Boyun omurlarında hassasiyet varsa mutlaka boyunluk takılmalıdır. Trakea normal hattından ayrılmışsa bu tansiyon pnömotoraksın belirtisidir. Boyun venleri şişkin ise bu kalp yetmezliği akciğer ödemi belirtisidir.

GÖĞÜS; Göğüs gözle elle ve steteskop ile muayene edilir. Gözle yara göğüs hareketlerinde eşitsizlik görünür anomali; elle sternum kaburga kemikleri dokunarak kırık; Steteskop ile her iki akciğer üst-orta - alt loblarda solunum sesleri yönünden araştırılır.

Göğüs Kafesi

ABDOMEN; Gözle morluk sıyrık kesik ameliyat izi araştırılır. Göbek merkez olacak şekilde karın bölünür ve her kadran el ile ağrı sertlik kitle hassasiyet yönünden muayene edilir .

Abdomen

PELVİS; Kırık açısından değerlendirilmelidir. İki el ile kalça kemiğine önce yanlardan sonra üstten ayrıca tek el ile simfisiz pubis üzerinden bastırılır. Ağrı krepitus (çıtırtı hissi) ve deformite araştırılır. Çünkü kalça kemiğindeki kırıklar aşırı iç kanamalara ya da iç organlarda ciddi yaralanmalara neden olabilirler.

EKSTREMİTELER; Öncelikle tüm muayenede olduğu gibi gözle kollarda ve bacaklarda yara şekil bozukluğu var mı araştırılır. Üst ekstremitelerin elle muayenesi klavikula kemiği ile başlar parmak uçları ile biter. Kas ve kemik yapı tüm ekstremitelerde dikkatle incelenir. Aynı şekilde kalça kemiğinden başlayan alt ekstremiteler incelenir. Hem kol hem de bacak dolaşım ve nörolojik sistem yönünden muayene edilir. Dolaşım için tüm periferik nabızlara ve kapiller geri doluma bakılır.

HASTA YÖNETİMİ ÖYKÜ VE MUAYENE AABT A T GLASGOW Koma skalasını içeren nörolojik değerlendirmeyi yap Solunum Nabız Kan Basıncı Deri rengi, Vücut sıcaklığı ve nemi Oksijen saturasyonu Vital bulguları sapta, (en az yandaki verileri içermeli) Belirti ve bulgular Alerji ve alışkanlıklar. Kullandığı ilaçlar Geçmiş medikal hikaye (tıbbi, cerrahi ve travma) Ağızdan son alınanlar ( katı veya sıvı) Hastalığa veya travmaya sebep olan olay Mevcut hastalığın hikayesini ve geçmiş tıbbi hikayesini alın Bilinçsiz hasta: hayati bir tehlike varmı diye hızlıca fiziksel muayene et Bilinçli hasta: Hastanın şikayetleri ile ilgili olarak vücut sistemlerini değerlendir Travma: hayati tehlikeye sebep olacak yaralanması tespiti için hızlıca fiziksel travma muayenesini yap . Hayat kurtarma değerlendirmeleri ve uygulamaları yapıldıktan sonra ambulansla hastaneye nakil sırasında detaylı fiziksel muayene uygulayın Travma : yaralanma odaklı muayene yap Fiziksel muayene yap Akciğer sesleri monitorizasyon EKG Oksijen satürasyonu Kapnografi Diğer değerlendirme teknikleri Muayene bulgularını kayıt et