Acil Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğü EĞİTİM BİRİMİ

ANKARA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ ÇEVRESEL ACİLLER ANKARA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

genel yaklaşım kurallarının öğrenilmesi AMAÇ Çevresel Acillerde genel yaklaşım kurallarının öğrenilmesi

Su Kazalarında Genel Yaklaşım Su kazalarında, kazazede hala suda ise,özel eğitimi olmayan personel kazazedeye müdahale etmemeli, kazazedenin sudan çıkarılmasını beklemelidir

Boğulmalar; Tatlı suda boğulmalar Tuzlu suda boğulmalar Olarak ikiye ayrılırsada hastane öncesi acil bakım ilkeleri aynıdır

BOĞULMA NEDİR Vücuttaki Dokulara Yeterli Oksijen Gitmemesi Sonucu Dokularda Bozulma Meydana Gelmesidir.

SUDA BOĞULMALAR Akciğerlere çok az su gider Suda boğulmalarda 20-30 dakika geçse bile TYD başlanmalıdır. Mümkünse yapay solunum suyun içinde başlanmalıdır. Travmada olabileceği unutulmamalıdır.

Su Kazalarında Genel Yaklaşım Boğulmalarda,hava yolu açıklığı ve devamlılığı sağlanmalı,gerekirse ileri yaşam desteği protokolu devreye sokulmalıdır. Temel amaç hastadaki hipoksiyi tedavi etmek olmalıdır. Bu nedenle vakit kaybetmeden yüksek konsantrasyonda oksijenasyona başlanmalıdır.

!! Hastada spinal travma gözden kaçırılmamalıdır Transport için mümkün olduğunca az zaman kaybedilmelidir Damar yolu Ringer Laktat ile açılmalı,akış hızı hastanın durumuna göre ayarlanmalıdır Sık vital bulgu takibi yapılmalıdır

Boğulma dalma sonucu oluşmuşsa a. Dalma hikayesi ayrıntılı olarak alınmalı B. Eğer olay bir çıkış problemi (hava embolisi veya dekompresyon)ise; kazazede rekompresyon odasının olduğu bir hastaneye sevk edilmelidir. Hasta sol yan trendelenburg pozisyonunda transport edilmelidir.

Sıcak Acillerinde Genel Yaklaşım - Öncelikle hasta bulunduğu ortamdan daha serin bir yere (oda sıcaklığında) gerekirse ambulans kabinine alınmalıdır. - Havayolu açıklığı ve devamlılığı sağlanmalıdır.

Sıcak Acillerinde Genel Yaklaşım Bilinci kapalı hastada mutlaka airway uygulanmalıdır.Gerekirse entübasyon yapılmalıdır. Hastanın durumuna göre gerekirse yüksek konsantrasyonda oksijen desteği sağlanmalıdır. Hastanın sıkan giysileri çıkarılmalıdır.

Sıcak Acillerinde Genel Yaklaşım Rektal vücut ısısı 39°C’nin altına düşene kadar periferik soğutma işlemine devam edilmelidir.Hastanın umlikal ve koltuk altı bölgelerine soğuk kompres uygulanabilir,üzerine ılık su serpilebilir. Kardiyak monitorizasyon sağlanmalıdır. Hastanın durumuna göre uygun pozisyon verilmelidir(şok bulguları olan hastada; şok pozisyonu, sıcak çarpmasında;baş tarafının 10-15 derece yükseltilmesi gerekir).

Sıcak Acillerinde Genel Yaklaşım Eğer hastanın kasılmaları olursa KKM onayı ile 5-10 mg IV veya 20 mg rektal Diazepam uygulanabilir. Damar yolu açılmalı ve akış hızı hastanın durumuna göre ayarlanmalıdır. Vital bulguların sık kontrolü sağlanmalıdır.

Sıcak Acillerinde Genel Yaklaşım KKM ile iletişim sağlanmalıdır. Uygun pozisyonda transport sağlanmalıdır. Kramp girmiş bölgeye kesinlikle masaj yapılmamalıdır.

Soğuk Acillerinde Genel Yaklaşım Kuralları Öncelikle hasta bulunduğu ortamdan uzaklaştırılmalı,oda sıcaklığında bir ortama alınmalı,gerekirse ambulans kabinine alınmalıdır.

DONUK BELİRTİLERİ NELERDİR Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokularda kanın pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşur Donuklar Şu Şekilde Derecelendirilir:

BİRİNCİ DERECE En hafif şeklidir Deride solukluk, soğukluk hissi Uyuşukluk, halsizlik Daha sonra kızarıklık ve iğnelenme Erken müdahale edilirse hızla iyileşir.

İKİNCİ DERECE belirginleşir kabarcıklar kabuklara dönüşür Soğuğun sürekli olması ile belirtiler belirginleşir Zarar gören bölgede gerginlik hissi Ödem, şişkinlik, ağrı, içi su dolu kabarcıklar Su toplanması iyileşirken siyah kabuklara dönüşür

ÜÇÜNCÜ DERECE biçimde hasara uğramasıdır Dokuların geriye dönülmez biçimde hasara uğramasıdır Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge oluşur

Soğuk Acillerinde Genel Yaklaşım Kuralları Havayolu açıklığı ve devamlılığı sağlanmalı bilinç kapanırsa airway uygulanmalı, gerekirse entübasyon uygulanmalıdır. Uygulamalar sırasında hasta hareket ettirilmemeli,mümkün olduğunca sarsmadan müdahale edilmelidir. Oksijen desteği, mümkünse ısıtılmış,gerekirse yüksek konsantrasyonda olmalıdır.

Soğuk Acillerinde Genel Yaklaşım Kuralları Hastanın ıslak giysilerinin çıkarılması ve kuru battaniye ile sarılması gerekir. Hastanın saçlı derisinin kurulanması ve kuru havlu ile sarılması gerekir. Lokal bir soğuk yaralanmasının olup olmadığı araştırılmalı eğer varsa yaralanmış bölge kuru pansuman malzemesi ile sarılmalıdır.Yaralanmış bölge travmadan korunmalı ve ısıtılmamalıdır.

Soğuk Acillerinde Genel Yaklaşım Kuralları Damar yolu açılmalı,%5 Dekstroz DYAKŞ, kan basıncına göre sıvı tercihi %0.9 NaCl olabilir.Kan glukoz düzeyine göre puşe%5 yada %30 dekstroz sudaki solusyonu yapılabilir.KKM onayı ile hastaya ısıtılmış solüsyon verilebilir. Kardiyak monitarizasyon sağlanmalıdır,olabilecek ritm bozuklukarında,uygun tedavi protokolü devreye sokulmalıdır.

Soğuk Acillerinde Genel Yaklaşım Kuralları Gerekirse ileri yaşam desteği protokolü devreye sokulmalıdır.Resusitasyon sırasında defibrilasyon sayısı sınırlı tutulmalı,KKM aksini söylemediği sürece şok sayısı 3’ü geçmemelidir.Bir taraftan hasta ısıtılmaya çalışılırken resusitasyon süresi uzun tutulmamalıdır.

Soğuk Acillerinde Genel Yaklaşım Kuralları Vital bulguların sık kontrolü sağlanır. KKM ile iletişim sağlanmalıdır. Gereksiz zaman kaybetmeksizin transport sağlanmalıdır.

Yanıklarda Genel Yaklaşım Kuralları . Yanıklarda havayolu açıklığının ve devamlılığının sağlanması önemlidir.Gerekirse ileri yaşam desteği protokolu devreye sokulmalıdır. Oksijen desteği önemlidir. Eğer inhalasyon yanığı şüphesi varsa,mutlaka nemlendirilmiş oksijen,gerekirse yüksek konsantrasyonda verilmelidir.

YANIK NEDİR? Herhangi bir ısıya maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasıdır. Yanık genellikle sıcak su veya buhar teması sonucu meydana geldiği gibi, Sıcak katı maddelerle temas, Asit alkali gibi kimyasal maddelerle temas, Elektrik akımı etkisiyle veya Radyasyon nedeniylede oluşur.

Isı ile oluşan yanıklar Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar KAÇ ÇEŞİT YANIK VARDIR? Fiziksel Yanıklar Isı ile oluşan yanıklar Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar Işın ile oluşan yanıklar(radyasyon) Sürtünme ile oluşan yanıklar Donma sonucu oluşan yanıklar Kimyasal Yanıklar Asit ve alkali madde ile oluşan yanıklar…

YANIĞIN CİDDİYETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER NELERDİR? Derinlik Yaygınlık Bölge Yaş Enfeksiyon riski Solunum yoluyla görülen zarar Önceden var olan hastalıklar

YANIKLAR NASIL DERECELENDİRİLİR? 1. DERECE YANIK Deride kızarıklık, ağrı, yanık bölgede ödem vardır. Yaklaşık 48 saatte iyileşir.

YANIKLAR NASIL DERECELENDİRİLİR? 2. DERECE YANIK Deride içi su dolu kabarcıklar (bül) vardır. Ağrılıdır. Derinin kendini yenilemesi ile kendi kendine iyileşir.

YANIKLAR NASIL DERECELENDİRİLİR? 3. DERECE YANIK Derinin tüm tabakaları etkilenmiştir. Özelliklede kaslar, sinirler ve damarlar üzerinde etkisi görülür. Beyaz yaradan siyah renge kadar aşamaları vardır. Sinirler zarar gördüğü için ağrı yoktur.

Yanıklarda Genel Yaklaşım Kuralları Hastanın özellikle yanan bölgelerindeki giysileri çıkarılmalı,giysilerde vücuda yapışan bölümler var ise çıkarılmamalı yada kesilmelidir. Yanan bölge steril pansuman malzemesi ile kapatılmalı.Geniş alan kaplayan yanıklar söz konusu ise,enfeksiyondan korumak için hasta yanık örtüsüyle sarılmalıdır.

Yanıklarda Genel Yaklaşım Kuralları Hipovolemik şoka karşı uyanık olunmalıdır.Şok riskine karşılık hastanın vücut sıcaklığı korunmalı gerekirse örtü uygulanmalıdır. Damaryolu açılmalı,%0.9 NaCl veya Ringer Laktat ile,sistolik kan basıncı 90 mmHg’nın üzerinde tutulmasına özen gösterilmelidir.

Yanıklarda Genel Yaklaşım Kuralları Olay elektrik yanığı ise; a.Kardiyak monitarizasyon sağlanmalıdır. b.Var olabilecek ritim bozukluklarına karşı uyanık olunmalı ve gerekli protokoller uygulanmalıdır.

Yanıklarda Genel Yaklaşım Kuralları c.Elektrik yanıklarında; elektriğin giriş ve çıkış yerlerini uygun pansuman malzemeleri ile kapatılmalı yaralanma ekstremitelerde ise,gerekirse atellenmelidir. Tüm yanıklarda vital bulguların sık kontrolü sağlanmalıdır.

Yanıklarda Genel Yaklaşım Kuralları Kimyasal madde yanıklarında; bulaş olmuş maddeler bazı istisnalar dışında yumuşak fırça ile temizlenmeli ve bol su ile yıkanmalıdır.

Gözün kimyasal madde ile yaralanması durumunda; a.Etkilenmiş alan bol su ile yıkanmalıdır. b.Göz yıkanırken göz kapakları açık tutulmalı ve yavaş akan su ile yıkanmalıdır. c.Etkilenmemiş olan göz kimyasal maddeden korunmalıdır. D.Göz en az 10 dakika akan su ile yıkanmalıdır.

Yanıklarda Genel Yaklaşım Kuralları Komuta kontrol merkezi ile iletişim sağlanmalıdır. Hasta uygun pozisyonda transport edilmelidir.

Radyasyon travması var olan hastada genel yaklaşım kuralları Ortamın güvenliğinden emin olunmalı ve kişisel güvenlik tedbirleri alınmalıdır. Kesinlikle risk oluşturabilecek güvenli olmayan alana girilmemelidir.

Radyasyon travması var olan hastada genel yaklaşım kuralları Kurtarma yapacak olan profesyonel ekipten hastayı güvenli bir yere getirmeleri beklenmelidir. Hastanın giysileri ıslak ise tamamen çıkarılmalı,bulaş olmuş-olabilecek saçlı deri havlu yada çarşaf ile sarılmalı,varsa hastanın takıları ve uygun taşıma poşetlerine konulmalıdır. Hasta sadece yüzü görülecek şekilde çarşaf ve havlularla sarılmalıdır.

Radyasyon travması var olan hastada genel yaklaşım kuralları Hava yolu açıklığı ve devamlılığı sağlanmalı bilinç kapanırsa airway uygulanmalı GKS’da ani değişiklik olması durumunda entübasyon yapılmalıdır. Gerekirse ileri yaşam desteği protokolu devreye sokulmalıdır. Hasta travma yönünden değerlendirilmelidir.

Radyasyon travması var olan hastada genel yaklaşım kuralları Oksijen desteği,gerekirse yüksek konsantrasyonda sağlanmalıdır. Damar yolu açılmalı,%0.9 NaCl hastanın durumuna göre akış hızı ayarlanmalıdır. Vital bulguların sık kontrolü yapılmalıdır. Kardiyak monitorizasyon yapılmalıdır. KKM ile iletişim sağlanmalıdır.

Radyasyon travması var olan hastada genel yaklaşım kuralları Hastanın nakledilmesi düşünülen hastane ile iletişim sağlanmalıdır. Sedyenin hasta ile temas edebilecek yerleri çarşaf ile sarılarak kullanılmalıdır. Uygun pozisyonda gereksiz zaman kaybetmeden transport sağlanmalıdır. Transport sonrası ambulansın dekontaminasyonu sağlanmalıdır.