Ψ BÖLÜM 2: BEYİN ve ÖĞRENME -1

SİNİR HÜCRELERİ ve NÖROGLIA BEYNİMİZ SİNİR HÜCRELERİ ve NÖROGLIA NÖRON (NEURON) astrocytes oligodendrocytes, microglia, ependymal cells 1,300 - 1,400 gr 100 milyar nöron Zamana göre ortalama nöron kayıbı (Neocorteks) Günlük= 85,000 Yıllık= ~31 milyon Saniyede= 1 *(Pakkenberg et al., 1997; 2003) Beyindeki myelin kaplı hürelerin uzunluğu= 150,000-180,000 km Sinaps sayısı= 0.15 katrillion Sol>Sağ Yarım Küre= 186 Milyon

SİNİR HÜCRELERİ ve NÖROGLIA BEYNİMİZ SİNİR HÜCRELERİ ve NÖROGLIA NÖRON (NEURON) Alanı = 2500 cm² Girus (gyrus): çıkıntı Salkus (sulcus): yarıklar

BEYNİMİZ Meninges -Dura Beyin Omurilik Sıvısı -Araknoid -Pia Beyin Omurilik Sıvısı Buoyancy (kaldırma K) Koruma Kimyasal stabilite Basınç düzenlemesi: İskemi Menenjit Hidrosefali

NÖROGLİA (DESTEK HÜCRELERİ) Myelin kılıfları Destekleme, birarada tutma Atık maddelerin uzaklaştırılması Glial Hücreler Oligodendrosit Miyelinli akson Miyelin tabaka Microglia Nöron Astrosit Damar Beyin ventikülleri Ependi-mal hücreler

NÖRONLAR ve BİLGİ TAŞIYICILAR Miyelin kılıf Dendrit Hücre çekirdeği Hücre gövdesi Akson Akson ucu veya Düğmeciği Ranvier boğumu Akson tepeciği Uyarılma eşiği, Sıçramalı iletim

NÖRONLAR ve BİLGİ TAŞIYICILAR Getiren ya da duyusal nöron: duyu organlarından omurilik ya da beyne bilgi taşıyan nöronlar Götüren ya da motor nöron: beyinden kas ya da salgı bezlerine bilgi taşıyan nöronlar Bağlayıcı ya da aranöronlar: bir nörondan diğerine bilgi taşıyan nöronlar

Multible Scloris Etkisi Mylelin üzerinde Beyaz cevher Gri cevher

SİNAPS Sinaps önceki kısımda mesaj iletimi elektriksel; sinaps’taysa mesaj iletimi kimyasal maddeler yardımıyla olur.

SİNAPS Akson terminali (düğmeciği) Mikrotübler Mitokondri Sinaptik kesecik Sinaptik alan ya da boşluk Nörotransmiter Ya da nöroiletken Mitokondri Mikrotübler Reseptörler (alıcı nokta) Akson ucu Sinaptik düğmecik Akson terminali (düğmeciği)

NÖROİLETKENLER Asetilkolin Alzheimer Genel uyarılmışlık, dikkat, bellek, hareket Dopamin Şizofreni, Parkinson Haz, bağımlılık Serotonin Depresyon Duygu durum, uyku başlatılması Norepinefrin bipolar bzk. Genel uyarılmışlık hali, uyanıklık duygu durum, bellek, öğrenme Endorfin ve Enkefalinler Acı ağrı Nöroiletkenlerin yıkımı ya da ortamdan uzaklaştırılması?

Sinapslar ve İlaçlar Toksinler Asetilkolin salınımını engeller Felç Reserpin Ntt keseciklerinde sızdırma Kan basıncını azaltır Kafein Adenosin salınımını azaltır Aşırı uyanıklık (uyarıcı madde salınımını düzenler) LSD Seretonin reseptörlerine bağlanır Dopamin reseptörlerine bağlanır Uyanıkken rüya görme Kokain Dopaminin geri emilmesine engel Öfori

BEYİN YAPILARI VE İŞLEVLERİ Beyin Araştırmalarında Kullanılan Yöntemler Hayvan Çalışmaları Ölüm Sonrası Çalışmalar (Albert Einstein) Vaka Çalışmaları ve Hastalarla yapılan çalışmalar (HM, Broca’nın hastası, Pineal Cage) Elektrik Kaydı (EEG ve ERP) Nörogörüntüleme (MRG, fMRG, PET)

BEYİN YAPILARI VE İŞLEVLERİ Beyin Araştırmalarında Kullanılan Yöntemler Albert Einstein’ın beyni

ERP PET fMRI

SİNİR SİSTEMİ Merkezi Sinir Sistemi Çevresel Sinir Sistemi Beyin Omurilik (iletim ve basit refleksler) Somatik Sistem Otonom Sistem Ön Beyin frontal lob parietal lob oksipital lob temporal lob limbik sistem talamus hipotalamus Orta Beyin (görme ve işitme refleksleri Retiküler formasyon Arka Beyin beyincik pons medulla Sempatik Bölüm Parasempatik Bölüm

Ön Beyin (Serebral Korteks’teki yapılar) İşitsel korteks Motor korteks Broca Alanı Çağrışım korteksi Somatosensory korteks Görsel korteks Wernicke Alanı Çağrışım alanları, Ayna nöronlar

HOMONCULUS DUYUSAL MOTOR

ÖN BEYİN (İçerdeki, Subkortikal, yapılar) Beyincik Medulla Pons Talamus Orta beyin Hipotalamus Korpus Kallosum Korpus Kallosum

ÖN BEYİN (İçerdeki, Subkortikal, yapılar: Limbik Sistem) Deneysel Psikoloji: öğrenme, Hipokampüs Amigdala

BEYİN YARIMKÜRELERİ ve UZMANLAŞMA Sağ beyin Sol beyin Analitik düşünme Mantık Matematik Dil Sağ el ile dokunma Yazı yazma Bütüncül düşünme Sezgi Yaratıcılık Sanat Müzik Yüz tanıma Sol el ile dokunma Mekansal Kurulum Korpus kallosum (ayrık beyin vakaları), Başat el ve dil alanı (Broca ve Wernicke alanları) arasındaki ilişki

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SOMATİK SİNİR SİSTEMİ: MSS’ne bilgi getiren tüm duyusal ve motor nöronlardan oluşur OTONOM SİNİR SİSTEMİ: MSS ile iç organlar ve salgı bezleri arasında bilgi taşıyan nöronlar Sempatik sinir sistemi Acil durumlarda ani hareketler için vücudu hazırlar Parasempatik sinir sistemi Vücudu sakinleştirir