ÖLÇEK Bazı ölçme araçlarına verilen ad. Nesnelere sayılar vermede ve bu sayıların kullanılmasında uyulması gerekli kurallar ve kısıtlamaları belirtmek için kullanılır. Cetvel ve metre gibi ölçme araçları üzerindeki bölmeleri belirtmek için kullanılır.

ÖLÇEK TÜRLERİ Sınıflama Ölçekleri Sıralama Ölçekleri Eşit Aralıklı Ölçekler Oranlı Ölçekler

Sınıflama Ölçekleri Belli bir gruba ait olup olmamayı gösteren ölçüler veren ölçeklere sınıflama ölçekleri denir. ÖRNEK İnsanların cinsiyet (kadın-erkek), medeni hal (evli-bekar-boşanmış) gibi kategorilere ayrılması illere kod numarası verilmesi her ile ait arabaların aynı numara ile belirtilmesi Bu ölçekte nesnelere verilen sayıların sayısal anlamları yoktur, onlar miktar belirtmezler. Sınıflama ölçekleri eğitimde pek kullanılmaz

Sıralama Ölçekleri Sadece sıra bildiren ölçüler verebilen ölçeklere sıralama ölçekleri denir. Bu ölçekte nesneler, bir özelliğe en az sahip olandan en çok sahip olana ya da en çok sahip olandan en az sahip olana doğru sıralanır ve her bir sıraya bir sayı verilir. ÖRNEK Bir gruptaki boy sırası bir koşuda alınan dereceler bir sınıftaki başarı sırası bu türdendir. Eğitimdeki ölçmelerde elde edilen ölçme sonuçlarının pek çoğu sıralama ölçeğindedir.

Eşit Aralıklı Ölçek Eşit aralıklı ölçeklerde göreceli bir başlangıç noktası ve tanımlanmış, değişmez (tüm ölçek boyunca eşittir) bir birim vardır. Eşit aralıklı ölçeklerdeki sıfır, o noktada ölçülen özelliğin gerçekten hiç bulunmadığı anlamına gelmez yani yokluk ifade etmez. Bu tür ölçeklerdeki sıfır noktası, sayısallaştırmayı kolaylaştıran bir başlangıç noktasıdır, doğal ya da mutlak sıfır noktası değildir. Örnek: rakım, termometre

Eşit Oranlı Ölçek Eşit oranlı ölçeklerde gerçek bir sıfır noktası bulunduğu ve ölçek eşit aralıklara bölümlendiği için bu ölçekte elde edilen veriler üzerinde her türlü matematiksel işlem yapılabilir. Ağırlık ve uzunluk ölçüleri, kronometre gibi ölçme araçları bu tür ölçek esasına uygun olarak geliştirilmiştir. Eğitimde bugüne kadar eşit oranlı ölçekte ölçme sonuçları elde edilememiştir.

Benzerliğin ya da denkliğin belirlenmesi ÖLÇEK SAĞLADIĞI TEMEL İŞLEMLER ÖRNEKLER KULLANILABİLECEK BAZI İSTATİSTİKSEL TEKNİKLER SINIFLAMA Benzerliğin ya da denkliğin belirlenmesi İllere kod numarası verme, kadınlar a 1 erkeklere 2 kodu verme Misketleri maviler ve yeşiller olarak ayırma Frekansların sayısı, tepe değer (mod) SIRALAMA Daha az ya da daha çok oluşun belirlenmesi Öğrencileri boy sırasına koyma Madenleri sertliklerine ve özgül ağırlıklarına göre sıralama Ortanca (medyan) Yüzdelikle Sıra farkları korelasyon katsayısı EŞİT ARALIKLI Araların eşitliğinin ve farkların belirlenmesi Sıcaklık ölçüleri Takvimler Başarı testlerindeki standart puanlar Ortalama Standart kayma Pearson - çarpım momentleri korelasyon katsayısı EŞİT ORANLI Oranların eşitliğinin belirlenmesi Uzunluk ölçme araçları Ağırlık ölçüleri her türlü istatistiksel işlemler

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme Nedir? Ölçme Ölçüt Karar 70 50 Geçti DEĞERLENDİRME: Ölçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırarak karar verme işidir. Değerlendirme anlamsız olan ölçme sonuçlarına anlam katma işidir. Ölçme ile özelliğin sahip olduğu miktar belirlenir, değerlendirme ile bu miktarın yeterli olup olmadığına bakılır. Örnek: Ahmet’in üç sınav ortalaması 60 puanı geçtiği için başarılı oldu. Örnek: Ayşe sınıfın aritmetik ortalamasının altında puan aldığı için başarısız oldu. Ölçme Ölçüt Karar 70 50 Geçti Değerlendirme Süreci

ÖLÇÜT Mutlak ölçüt bağıl ölçüt İki türlüdür. Değerlendirmeye dayanak sağlayan ölçme sonuçlarını karşılaştırdığımız değere denir. İki türlüdür. Mutlak ölçüt bağıl ölçüt

Örneğin, bir dersten geçmek için 60 almak gerekir. Mutlak ölçüt: Ölçüt, değerlendirilecek grup dikkate alınmadan belirlenmiştir. Örneğin, bir dersten geçmek için 60 almak gerekir. Bağıl ölçüt: Ölçütün, değerlendirilecek grubun birbirlerine olan performanslarına göre belirlenmesidir. Örneğin, bir dersten geçmek için aritmetik ortalamanın üstünde not almak

KIYASLAMA ESASINA GÖRE DEĞERLENDİRME

Mutlak Değerlendirme Nedir? Yapılan bir sınavda “100 tam puan üzerinden 50 ve üstünde puan alan öğrenciler başarılı sayılacaktır” dediğimiz zaman, 50 puan mutlak bir ölçüt olarak alınmıştır. Buna göre, Ölçüt grup dikkate alınmadan, önceden kesin olarak belirlenmiş ise, Mutlak Ölçüt, bu ölçüte göre yapılan bir değerlendirmelere “mutlak değerlendirme” adı verilir.

Bağıl Değerlendirme Nedir? Sınıftaki öğrencilerin aritmetik ortalamasının üzerinde puan alanlar başarılı sayılacaktır. Buradaki ölçüt sınavın aritmetik ortalamasıdır. Bu ölçütlere bağıl ölçüt denir. Bağıl ölçüt ile yapılan değerlendirmelere de “bağıl değerlendirme” denir.

AMACA YÖNELİK DEĞERLENDİRMELER

Tanıma ve Yerleştirmeye Yönelik Değerlendirme Kişilerin bir derse, kursa başlamadan önce sahip oldukları bilgi seviyelerini hazır bulunuşluk düzeylerini      belirlemek     amacıyla      yapılan değerlendirmedir.

Bu değerlendirmede 3 önemli özellik vardır; a. Öğrencilerin belli kurs, ders ya da ünitenin ön koşul niteliğindeki giriş davranışlarına sahip olma derecesini belirlemek, hazır bulunuşluk düzeylerini ölçmek. b.   ilgili      kursun      geliştirmeyi      düşündüğü davranışlardan, öğrencilerce önceden kazanılanlar olup olmadığını belirlemek. c.   Bu değerlendirme eğitim ve öğretiminin başında yapılır.

ÖRNEKLER Yabancı dil seviye tespit sınavı Yabancı dil öğrenmek için bir dil kursuna müracaat ettiğinizde, size hemen başlayın denmez. Bir test uygulanır. Seviyeniz tespit edilerek uygun bir kursa yerleştirilip dil eğitimine başlarsınız. -   Beden eğitimi - müzik gibi alanlarda yapılan seviye tespit sınavları -   Özel yetenek sınavları -   ÖSS seviye tesbit sınavı

Biçimlendirmeye - Yetiştirmeye Yönelik Değerlendirme (Formatif) Bu değerlendirmenin ana işlevi; öğretim sürüp giderken her bir ünitedeki öğrenme eksikliklerini ve güçlüklerini belirlemek, bu eksikliklerin ve yetersizliklerin giderilmesi için her öğrenciye ayrı ayrı önerilerde bulunmaktır. Biçimlendirme ve yetiştirmeye yönelik değerlendirme amacıyla kullanılan testlere formatif testler, ünite testleri ya da izleme testleri denir..

Biçimlendirmeye Yönelik Değerlendirmenin Özellikleri Bu değerlendirme eğitim ve öğretim süreci devam ederken, süre içinde yapılır. Amaç  öğrencilerin  öğrenme  eksikliklerini  ve yanlışlıklarını gidermektir. Geri dönüt ve düzeltme yapmaktır. Bu değerlendirmede başarı notu vermek birincil amaç değildir.

ÖRNEKLER Ünite testleri, Konu Tarama testleri ÖSS ve KPSS hazırlık kurslarında verilen yaprak testleri biçimlendirmeye yönelik yapılan değerlendirme amaçlıdır.

Düzey (Seviye) Belirlemeye Yönelik Değerlendirme (Summatif) Genellikle öğretim devresi sonunda, ara sıra öğretim devresi içinde programın öngördüğü hedeflere ulaşılıp ulaşılamadığına bakılarak, öğrenci öğretmen ve programa ilişkin yargılarda bulunulur.

Düzey Belirlemeye Yönelik Değerlendirmenin Özellikleri a.   Eğitim ve öğretimin sonunda (bitiminde) yapılır. b. Bu değerlendirmede amaç öğrenciye başarı notu vermektir.   Öğrencinin   başarıp   başaramadığına, geçtiğine veya kaldığına karar vermektir. c.   Bu değerlendirmede öğrencinin çıkış davranışları ölçülür. Yani öğrencinin istenilen hedef davranışları ne derecede kazandığı tespit edilir

ÖRNEKLER Final, TUS GİBİ sınavlarda olduğu gibi öğrencilerle ilgili olarak verilecek kararlar, onların bir okuldan mezun olup olamayacağına, bir üst kurs ya da sınıfa geçip geçemeyeceğine karar verilir. Bu sınavlarda amaç öğrenimin çıkış davranışlarını ölçerek düzeyini belirlemektir. Bu yüzden bu sınavlar düzey belirlemeye yönelik bir değerlendirme amacıyla yapılır

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMENİN ÖNEMİ Öğrenciye davranışını nasıl değiştireceği, nasıl geliştireceği hakkında bilgi verir. Yeterince başarılı olan öğrenciyi motive eder. Öğrenci hakkında verilecek kararlara dayanak olur. Öğretmenin kendi öğretimini ne derece etkili olduğunu anlamasına yardımcı olur. Uygulanan bir eğitimin başarılı olup olmadığının Yöneticilere ve diğer ilgililere bilgi verir.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ARASINDAKİ FARKLAR 1.   Değerlendirme ölçme sürecini içine alır, yani ölçmeyi kapsar. 2.   Değerlendirme  için  mutlaka ölçmenin  olması gerekir. Yani; ölçme olmadan değerlendirme olmaz. 3.   Ölçme işlemiyle bir özelliğin miktarını belirleriz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ARASINDAKİ FARKLAR 4.   Ölçme     işleminde     gözlem     yapılırken, değerlendirme işleminde işin içine yorum, kanaat ve yargı katılır. 5.   Ölçme işleminin objektif, değerlendirme işleminin subjektif olma durumu vardır. 6.   Değerlendirme yapabilmek için; a)   Ölçüt b)   Ölçme sonucu gerekir.

GÜNÜMÜZ ÖLÇME VE DEGERLENDİRME YAKLASIMLARI 1. Sonucun yanı sıra sürece de odaklanma, 2. Bilginin hatırlanmasından ziyade uygulanmasına, yapılandırılmasına ve örgencilerin üst düzey becerilerini sergilemelerine önem verme, 3. Yazıya dayalı soyut görevlerden çok, gerçek hayata iliskin, performansa dayalı görevlere önem verme,

4. Örtülü, belirsiz ölçütlerden ziyade açık ve belirgin ölçütleri tercih etme, 5. Tek yöntemle ölçme yerine çok yöntemle ölçme yapma, 6. Ne kadar öğrenildiğini tespit etmenin yanı sıra nasıl öğrenildiğini de belirleme, 7. Rekabet yerine iş birliğini destekleme.