KARIK SULAMA YÖNTEMİ Prof. Dr. A. Halim ORTA.

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Seramik Dental İmplantlar
Advertisements

BİYOGAZ HAZIRLAYANLAR : HAKAN DEMİRTAŞ
BÖLÜM 5 . KÜTLE BERNOULLI ENERJI DENKLEMİ
HAZIRLAYANLAR AYHAN ÇINLAR YUNUS BAYIR
Yeniliği Benimseyen Kategorilerinin Bütüncül ve Analitik Düşünme Açısından Farklılıkları: Akıllı Telefonlar için Bir İnceleme Prof. Dr. Bahtışen KAVAK,
Doç. Dr. Hatice Bakkaloğlu Ankara Üniversitesi
Newton’un Hareket Yasaları
19. VE 20. YÜZYILDA BİLİM.
Enerji Kaynakları-Bölüm 7
AKIŞKANLAR DİNAMİĞİ BÖLÜM 8 . BORULARDA AKIŞ.
İŞGÜCÜ PİYASASININ ANALİZİ
BRÜLÖR GAZ KONTROL HATTI (GAS TRAİN)
SES DONANIMLARI Ayşegül UFUK Saide TOSYALI
İŞLETİM SİSTEMİ İşletim Sistemi Nedir İşletim Sisteminin Görevleri
Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Hayvansal Üretimde Kullanımı
MUHASEBE YÖNETMELİĞİ KONFERANSI
Bu sitenin konusu kıyamete kadar hiç bitmeyecek
DUYUŞ VE DUYUŞSAL EĞİTİMİN TANIMI
ÇOCUKLARDA BRONŞİOLİT VE PNÖMONİ
Alien hand syndrome following corpus callosum infarction: A case report and review of the literature Department of Neurology and Radiology, Yantai Yuhuangding.
Parallel Dağılmış İşlemci (Parallel Distributed Processing)
TANJANT Q_MATRİS Aleyna ŞEN M. Hamza OYNAK DANIŞMAN : Gökhan KUZUOĞLU.
ADRESLEME YÖNTEMLERİ.
Diksiyon Ödevi Konu:Doğru ve etkili konuşmada
AZE201 ERKEN ÇOCUKLUKTA ÖZEL EĞİTİM (EÇÖE)
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ KARATAŞ TURİZM İŞLETMECİLİĞİ VE OTELCİLİK
EĞİTİMDE YENİ YÖNELİMLER
BAĞIMLILIK SÜRECİ Prof Dr Süheyla Ünal.
FACEBOOK KULLANIM DÜZEYİNİN TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU, DEPRESYON VE SOSYODEMOGRAFİK DEĞİŞKENLER İLE İLİŞKİSİ  Psk. Asra Babayiğit.
BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ NEDİR?
PSİKO-SEKSÜEL (RUHSAL) PSİKO-SOSYAL
Sinir Dokusu Biyokimyası
Can, H. (1997). Organizasyon ve Yönetim.
Bölüm 9 OPERASYONEL MÜKEMMELİYETİ VE MÜŞTERİ YAKINLAŞMASINI BAŞARMA: KURUMSAL UYGULAMALAR VIDEO ÖRNEK OLAYLARI Örnek Olay 1: Sinosteel ERP Uygulamalarıyla.
ERGENLİKTE MADDE KULLANIMI
Şeyda GÜL, Fatih YAZICI, Mustafa SÖZBİLİR
MOL HESAPLARINDA KULLANILACAK BAZI KAVRAMLAR:
AKIŞKANLAR MEKANİĞİ 3. BASINÇ VE AKIŞKAN STATİĞİ
GAZLAR Yrd. Doç. Dr. Ahmet Emin ÖZTÜRK. GAZLAR Yrd. Doç. Dr. Ahmet Emin ÖZTÜRK.
Engellerin farkında mıyız?
CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU
DİSİPLİN HUKUKU.
İZMİR.
ACİL YARDIM ve AFET YÖNETİMİ ÖĞRENCİLERİNİN KARAR VERME DÜZEYLERİ
Yazar:ZEYNEP CEREN YEŞİLYURT Danışman: YRD. DOÇ. DR
TEMEL MAKROEKONOMİ SORUNLARI VE POLİTİKA ARAÇLARI
IMPLEMENTATION OF SOME STOCK CONTROL METHODS USED IN BUSINESS LOGISTICS ON DISASTER LOGISTICS: T.R. THE PRIME MINISTRY DISASTER AND EMERGENCY MANAGEMENT.
Mikrodalga Sistemleri EEM 448
Örnekler Programlama Dillerine Giriş
Modülasyon Neden Gereklidir?
A416 Astronomide Sayısal Çözümleme - II
İSTATİSTİK II Hipotez Testleri 1.
4.BÖLÜM ÇAĞDAŞ BÜYÜME MODELLERİ
Ayçiçeği Neden Stratejik Ürün Olmalı?
Aydınlanma Işığın doğası ile ilgili bilgilerin tarihsel süreç içindeki değişimini farkeder. a. Dalga ve tanecik teorisinden bahsedilir,
Final Öncesi.
Sayısal Haberleşme.
ULUSLARARASI FİNANS.
Elektrik Enerjisi Üretimi, Dağılımı ve Depolanması
İÇ ORGANLARIN YAPISI VE İŞLEYİŞİ
DENK KUVVET SİSTEMLERİ
Dil Materyalleri ve Çalışmaları Doç. Dr. Müdriye YILDIZ BIÇAKÇI
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Anlamsal Web, Anlamsal Web Dilleri ve Araçları
Hazırlayan; Görkem Baygın Yabancı Dil / M Şubesi 21 Maddede İngiliz Dili Edebiyatı Okumak Ne Demektir?
FURKAN EĞİTİM VAKFI TEFSİR USULÜNE GİRİŞ
BİN AYDAN DAHA HAYIRLI GECE KADİR GECESİ
Tarımsal nüfus ve tarımda istihdam
AKIŞKANLAR MEKANİĞİ 3. BASINÇ VE AKIŞKAN STATİĞİ
Emir ÖZTÜRK T.Ü. F.B.E. Bilg. Müh. A.B.D. Y.L. Semineri
Sunum transkripti:

KARIK SULAMA YÖNTEMİ Prof. Dr. A. Halim ORTA

KARIK SULAMA YÖNTEMİ Karık sulama yönteminde, bitki sıraları arasına karık adı verilen küçük yüzlek kanallar açılır ve bu yüzlek kanallara su verilir. Su karık boyunca ilerlerken bir yandan da infiltrasyonla toprak içerisine sızar ve bitki kök bölgesinde depolanır. Açık karıklarda, karıktan çıkan su bir yüzey drenaj kanalı ile uzaklaştırılır ya da tekrar sulamada kullanılır.

Toprak özellikleri Karık sulama yöntemi, kullanılabilir su tutma kapasitesi yüksek orta ve ağır bünyeli topraklarda kullanılır. Kaymak tabakası bağlama özelliğindeki ağır bünyeli topraklar için uygulanabilecek tek yüzey sulama yöntemidir. Yöntem, su alma hızı yüksek hafif bünyeli topraklarda karık boyları kısa olacağından pek tercih edilmez. Karık sulama yöntemini tuzlu topraklarda uygulamamak gerekir. Topoğrafya Özellikleri : Karık sulama yönteminde, sulama doğrultusundaki eğimin genellikle % 1’ den az olması istenir. Ancak, yağış nedeniyle oluşan erozyon tehlikesinin bulunmadığı yerlerde eğim % 3’ e kadar çıkarılabilir. Sulama doğrultusuna dik yönde eğim olabilir. Ancak, karıklara suyun kolaylıkla alınması açısından, tarla başı kanalının eğimi % 0.2’ den fazla olmamalıdır. Bunun yanında, karık sulama yöntemi eğimi % 15’ e varan yamaç arazilerin sulanmasında da kullanılabilir. Bu koşulda karıklar tesviye eğrilerine paralel açılır. Bunlara ‘tesviye eğrili karık’ adı verilir.

Bitki özellikleri Karık sulama yöntemi, sıraya ekilen ya da dikilen bitkilerle meyve bahçeleri ve bağın sulanmasında kullanılır. Yöntem, bitki kök boğazının ıslatılmasından zarar gören bitkilerin sulanmasına çok uygundur. Bunun nedeni, bitkilerin karıklar arasındaki sırtlarda yetiştirilmesi ve bitki kök boğazının ıslatılmamasıdır. Su Kaynağı Tava ve uzun tava yöntemlerinin aksine daha düşük debilerle sulanabilirler. Tarla başı kanalındaki 10-15 L/s ‘lik bir debi yöntem için yeterlidir.

KARIK SULAMA YÖNTEMİ Karık sulama yönteminde, hafif bünyeli topraklarda, suyun derine hareketi fazla buna karşılık yanal hareketi daha azdır. Ağır bünyeli topraklarda ise bu işlem terstir. Başka bir deyişle, ağır bünyeli topraklarda suyun yanal hareketi fazla, derine doğru hareketi azdır. Bu nedenle, ağır bünyeli topraklarda karık aralığı daha fazla alınabilir. Suyun yanal hareketinin az olduğu topraklarda karık aralığı geniş alınırsa, karıklar arasında ıslatılmayan alan kalabilir.

Yöntemin Avantajları Ağır bünyeli topraklar için en ideal yüzey sulama yöntemidir. Bitkinin su teması söz konusu olmadığından, bu biçimde ortaya çıkabilecek hastalıklar açısından en güvenilir yüzey sulama yöntemidir. Sulama doğrultusuna dik yönde yüksek eğim koşullarında bile uygulanabilir. Karıklar listerlerle (karık açma pulluklarıyla) açılabileceğinden ve bir yüzey sulama yöntemi olduğundan ilk yatırım masrafları düşüktür.

Yöntemin Dezavantajları Yüzey akış söz konusu olduğundan yüzey drenaj sistemi gerektirir. Tarla başı kanalının yanında dağıtım kanallarının da açılması gerekeceğinden ek bir masraf doğurur. Sulamadan dönen suların tekrar kullanılmaması halinde su uygulama randımanı düşük olur. Özellikle tuzlu toprak ve su koşullarında karık sırtlarında biriken tuz bitki gelişmesi için sorun yaratabilir. Bu koşullarda kış yağışları yetersiz ise toprağa yıkama uygulamak gerekir.

Karık Tipleri Uygulamada karık sulama yöntemi 3 biçimde gerçekleştirilebilir; Sabit debili açık karıklar: Sulama doğrultusunda eğim söz konusudur ve karık sonları açıktır. Sulama süresi boyunca karıklara sabit debi uygulanır. Dolayısıyla karıklardan çıkan yüzey akış miktarı çok yüksektir. Bu nedenle sulamadan dönen suların tekrar sulamada kullanılması gerekir. Ancak bu koşulda uygulanabilecek bir alternatiftir. Aksi halde su uygulama randımanı çok düşük olur. Değişken debili açık karıklar: Farkı, su karık sonuna ulaştıktan sonra sulama süresinin arta kalan diliminde karık debisi yarıya düşürülür. Böylece yüzey akış miktarı azaltılarak su uygulama randımanı arttırılır. Sulamadan dönen suların tekrar kullanılma olanağı yok ise uygulamada değişken debili karıklar kullanılır. Kapalı karıklar: Sulama doğrultusunda eğim yok ise ya da karık uçları arasındaki kot farkı, bir sulamada uygulanacak net sulama suyu miktarını aşmıyor ise, bu koşullarda karık sonları kapatılarak kapalı karıklar oluşturulur. Bu uygulama biçiminde yüzey akış söz konusu olmadığından yüzey drenaj kanallarına ihtiyaç yoktur. Dolayısıyla su uygulama randımanı çok yüksektir.

Karık Sulama Sistemlerinin Tasarımı Açık karıklar: Sabit debili açık karıklarda net infiltrasyon süresi: Değişken debili açık karıklarda net infiltrasyon süresi:

Su ilerleme süresi: Sulama süresi: Ortalama infiltrasyon süresi: Sabit debili açık karıklar için ortalama infiltrasyon miktarı:

Değişken debili açık karıklar için ortalama infiltrasyon miktarı: Sabit debili açık karıklar için uygulanacak toplam sulama suyu miktarı: Değişken debili açık karıklar için uygulanacak toplam sulama suyu miktarı:

Yüzey akış miktarı: Derine sızma miktarı: Su uygulama randımanı:

Sistem tasarımında tarla bitkileri ve sebzeler için karık aralığı bitki sıra aralığına göre seçilir. Bitki sıra aralığı 50 cm ve daha fazla ise her bitki sırası için bir karık açılır ve karık aralığı bitki sıra aralığına eşit olur. Bitki sıra aralığı 50 cm’den küçük ise birden fazla (genellikle 2) bitki sırası için bir karık açılır. Bu koşulda karık aralığı bir karığın hizmet ettiği sıra sayısının sıra aralığı ile çarpımından bulunur.

Bu koşullarda her bitki sırası için de bir karık açılabilir Bu koşullarda her bitki sırası için de bir karık açılabilir. Ancak bunlar çizi adı verilen çok küçük karıklardır. Planlamaları aynen karık biçiminde yapılır ancak pürüzlülük katsayısı n = 0,010 alınır. Ağır bünyeli topraklarda karık aralığı max. 150 cm, orta bünyeli topraklarda ise max. 100 cm olabilir. Karık sulama yönteminde eş bir su dağılımı olması için suyun karık sonuna net infiltrasyon süresinin % 25’i kadar sürede ulaşması istenir. Ti ≤ 0,25 x Tn

Karık debisi erozyon yaratmayacak biçimde seçilmeli ve olabildiğince yüksek olmalıdır. Bu debi karık infiltrasyon ölçmeleri sırasında belirlenir. Yöntemin meyve bahçelerine uygulanmasında genç fidanlar için her sıraya bir karık yeterli olurken, yetişkin ağaçlarda özellikle sıra araları geniş ise bir sıraya iki veya dört karık açılabilir.

b) Kapalı karıklar: Karık sistemlerinin tasarımında kapalı karık sistemi için kullanılan eşitlikler aşağıda verilmiştir. Islak çevre: Kapalı karıklarda eğim söz konusu olmamasına rağmen bu eşitlikteki S 0 değeri karık boyunca suyun hareketini sağlayan hidrolik eğimi ifade etmektedir. Kapalı karıklarda ortalama hidrolik eğim: S 0 = 0.0875 x 𝑞 0.342 L eşitliği ile hesaplanır.

Ortalama infiltrasyon süresi: Sulama süresi: Derine sızma miktarı:

Diğer eşitlikler açık karık projeleme eşitlikleriyle aynıdır. Kapalı karıklarda tava sulama yöntemine benzer şekilde göllendirme söz konusu olduğundan su uygulama randımanının en az % 80 olması gerekir. Suyun karık sonuna net infiltrasyon süresinin en çok % 60’ı kadar sürede ulaşması istenir. Başka bir deyişle kapalı karıklarda; Ti ≤ 0,60 x Tn