İlk Okuma Yazma Öğretiminde Gelişmeler

Giriş Eğitim bir güçtür. Dil, bu güce ulaştıran en önemli anahtardır. Okuma ve yazma, eğitimin temelidir.

Günümüz Gelişmeleri - Bilgi eskiden 100 yılda ikiye katlanıyordu. - Şimdi 30 günde ikiye katlanıyor. Bilgiye ulaşmak çok kolaydır. -Bilgisayar ve internet ile 1 saniyede yayılıyor. -Bilgiye artık parmaklarımızla ulaşıyoruz. -Bilgi parmaklarımızın ucunda

Eğitimin Geleceği Eğitim; Dil, zihin ve sosyal becerileri üst düzeyde geliştirmeye, Bilgi tüketme yerine bilgi üretmeye, Sınıfta eğitim yerine uzaktan eğitime, Mobil ve e-öğrenmeye odaklanacaktır.

Eğitimdeki Gelişmeler Son yıllarda eğitim alanında yoğun çalışmalar yapıldı. Eğitim yaklaşım ve yöntemleri gözden geçirildi. Yeni araştırmalar yapıldı. OECD, “Eğitimciler, beynini değiştirmek istediği öğrencinin beynini tanımıyor.” görüşüyle “Beyni Anlama ve Yeni Öğrenme Bilimine Doğru” “Öğrenen Beyin” projelerini gerçekleştirdi. Beyin araştırmalarının sonuçları eğitime aktarıldı.

Geleceğin Becerileri 1.Zihinsel Beceriler: Düşünme, anlama, sorgulama sorun çözme, araştırma, karşılaştırma, analiz- sentez yapma,değerlendirme vb. 2.Bireysel Beceriler: Dil becerileri, okuma, yazma, konuşma, dinleme, iletişim kurma, bilgiyi alma, bilgi teknolojilerini kullanma vb. 3.Sosyal Beceriler :İşbirliği yapma,grupla çalışma, sosyal çatışmaları çözme ve yönetme. 4.Zihinsel Bağımsızlık Becerileri:Karar verme, seçme, haklarını ve sorumluluklarını bilme, savunma vb.

Temel Beceriler Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma, Eleştirel düşünme, Yaratıcı düşünme, İletişim kurma, Problem çözme, Araştırma, Bilgi teknolojilerini kullanma, Girişimcilik, Karar verme, Kişisel ve sosyal değerlere önem verme.

Düşünme: Düşünceleri inceleme, karşılaştırma, sınıflama, sıralama, çıkarım yapma, değerlendirme. Sorgulama: Bilgi ve kanıtları inceleme, bunların doğruluğunu ve değerini ölçme, neden ve sonuçları belirleme, çıkarımlarda bulunma, tartışma. Kavramlaştırma: Örnekleri tanıma, açıklama, sınıflama, aralarında ilişki kurma ve değerlendirme. Karar verme: Amaç belirleme, yöntemleri gözden geçirme, inceleme ve uygun olanları seçme. Sorun çözme: Sorunları belirleme, tanımlama, çözüm örnekleri bulma ve uygulama.

Beyin Araştırmaları OECD, “Eğitimciler, beynini değiştirmek istediği öğrencinin beynini tanımıyor.” anlayışıyla beyin araştırmalarına başladı. 1000 beyin bilimcinin katılımıyla; “Beyni Anlama ve Yeni Öğrenme Bilimi” “Öğrenen Beyin” projelerini gerçekleştirdi.

Beyin Gelişimi Bir şempanze annesine 6 yıl bağımlıdır. Beyin gelişimi için bu süre gereklidir. Filin beyni 8 kilogramdır. 2 yaşındaki fil yavrusunun beyni 8 kilogram olur. İnsan beyninin gelişmesi 16 yıl sürer.

Gelişmemiş Nöron Gelişmiş Nöron

Beyin Gelişimi Beyin anne karnında gelişmeye başlar. ilk dokuz ayda çok hızlı büyür. Beyin gelişimi için ilk yıllarda insan sıcaklığı, sevgi ve iletişimi şarttır. Aileler beslenme ve eğitimle çocuklarının geleceğine büyük katkı yapabilirler. Sesler,ninniler,hikaye anlatma,okuma vb. Anne karnında dil eğitimi

Beyin Araştırmaları OCDE 2007 raporuna göre; Çocuklarda ilk altı yıl beyin hızla gelişiyor. Beyin gelişiminin; - % 90’ı 6 yaşına kadar, -% 10 ‘u 20 yaşına kadar tamamlanıyor. 20-40 yaşlarında gelişme yok. 40-60 yaşlarında gerileme başlıyor.

Beyin Araştırmaları 4-6 yaşlarında beynin her iki lobu birlikte kullanılmaya başlanır. 4-6 yaşlarda öğrenme kapasitesi üst düzeydedir. Çocuk 4-6 yaşlarında birden fazla dili öğrenebilecek kapasiteye ulaşır. 4-6 yaşlar dil ve zihinsel becerilerin geliştirilmesi, ilk okuma-yazma öğrenme açısından çok önemlidir.

Okuma Yazma Araştırmaları Okuma-yazma öğrenmek için çocuğun en uygun olduğu dönem 4-5 yaşları arasıdır. - İzlanda, Danimarka, Norveç, İsveç,Belçika vb. ülkelerde çocuklar 3-4 yaşında bitişik eğik yazı ile okuyor ve yazıyorlar. -Bütün araştırmalarda olumlu sonuçlar alınıyor.

Okula Başlama Yaşı Dünyamızda zorunlu eğitime başlama yaşı; - 44 ülkede 7 yaş, -113 ülkede 6 yaş, - 38 ülkede 6 yaştan önce, - 33 ülkede 5 yaş, - 4 ülkede 4 yaş, - 1 ülkede 3 yaş. -151 ülkede yaklaşık 150 milyon çocuk 6 ve daha küçük yaşlarda okula başlıyor.

Okula Başlama Yaşı Bulgaristan, Finlandiya ve İsveç'te 7 yaş, Belçika, Danimarka, Almanya, İrlanda, Fransa, İtalya, Avusturya, Romanya, Portekiz, Polonya, ABD, Avustralya, Kore, Japonya'da 6 yaş, Macaristan, Hollanda ve Malta'da 5 yaş, İngiltere'de ise 4-5 yaşında çocuklar zorunlu eğitime başlıyor.

Dil Gelişimi Araştırmaları Araştırmalar bebeklerin anne karnında: - 5. aydan itibaren sesleri ve kelimeleri duyduklarını, -Çok sayıda kelimeyi tanıdıklarını, -Anne-babasının adını bildiklerini, ortaya koymuştur. Doğduktan sonra: - 1. ayda pa ve ba hecelerini ayırdıkları, - 4. ayda adını öğrendikleri, -6. ayda heceler yaptıkları, -8. ayda cümleler kurdukları, görülmektedir.

Dil Gelişimi Araştırmaları Bebekler küçük bilginlerdir. Anne karnında dil eğitimi yapılıyor. Annenin kalp atışlarını tanıyor. Anne sesini tanıyor. Ninnileri tanıyor. Okunan hikayeleri tanıyor.

Okumaya Uygun Zihin Yaşı 4 yaş 3 aydan küçükler % 2.2 4 yaş 3 ay ile 4 yaş 9 aylık % 6.7 4 yaş 10 aylık ile 5 yaş 4 aylık % 16.1 5 yaş 5 aylık ile 6 yaş 6 aylık % 50 6 yaş 7 aylık ile 7 yaş 1 aylık % 16.1 7 yaş 2 aylık ile 7 yaş 8 aylık % 6.7 7 yaş 8 aylıktan büyük olanlar % 2.2

Kelime Öğrenme Kapasitesi Zihinsel gelişiminin büyük bölümü 0-6 yaşları arasında gerçekleşiyor. Çocuklar; 3 yaşına kadar günde 2-3 kelime, 4-5 yaşında günde 3 kelime, 6 yaşında günde 2 kelime, 7 yaşında günde 1 kelime, 8 yaşından itibaren 2 günde 1 kelime öğreniyor.

Okuma Zihinde Nasıl Gerçekleşir? Günümüz beyin araştırmalarına göre; Kelimeyi göz değil beyin tanımaktadır. Beynimizin kelimeyi tanıma süreci uluslar arası düzeyde 22 ülkede araştırılmıştır. Dehaene’ye göre (2003); -Beynimiz kelimeyi bütün olarak tanımıyor. -Kelimenin bütün biçimine duyarlı değildir. -Nöronlar harfleri tek tek inceliyor. -Bitişik eğik yazı gibi harfleri birleştirerek, kelimeyi tanıyor.

İlkokuma Yazma Öğretimi Dünyamızda yapılan 100.000 araştırmada: ilkokuma yazma öğretimine seslerle başlamanın, Düzenli ses öğretiminin ve Bitişik eğik yazının çok önemli olduğu çıkmıştır. 2004 Türkçe Dersi (1-5.Sınıflar) Öğretim Programında -Ses Temelli Cümle Yöntemi ve -Bitişik eğik yazıda, Beynimizin bu işleyişi ve beyin araştırmaları temel alınmıştır.

Bitişik Eğik Yazı Beyin araştırmalarına göre ; Zihni geliştirir, bağlantılı düşünmeyi geliştirir, dikkati geliştirir, kelime tanımayı kolaylaştırır, rakamlar kolay fark edilir, hızlı yazılır, beden gelişimine ve solak öğrencilere uygundur. Gelişmiş ülkelerde kullanılmaktadır. Ülkemizde Atatürk’ün önderliğinde çocuk genç ve yetişkinlere bitişik eğik yazı öğretilmiştir.

Okuma Beyni Geliştiriyor Araştırmaya; Okuma yazmayı ilkokulda öğrenen 31 yetişkin, Okuma yazmayı sonradan öğrenen 22 yetişkin, Okuma yazma bilmeyen 10 yetişkin, olmak üzere 63 gönüllü yetişkin alındı. Yetişkinlerin zihinsel işlevleri beyin görüntüleme tekniğiyle incelendi.

Okuma Beyni Geliştiriyor Araştırma sonunda, İlkokulda okuma yazma öğrenen yetişkinlerin beyinlerinin diğerlerine göre daha genç olduğu, daha hızlı ve etkili çalıştığı ortaya çıktı (Dehaene, 2010). Okuma yazmayı sonradan öğrenenlerin beyinleri ise okuma yazma bilmeyen yetişkinlere göre daha iyi olduğu görüldü.

Okuma Becerileri En kolay ve üstün bilgi alma yolu okumadır. Akıcı okuma becerileri üst düzeyde geliştirilmelidir. Okuma okuyarak gelişir. Akıcı okuma becerilerini geliştirmek için sürekli okumak gereklidir.

Okuma Hızı İyi okuyucunun bir kelimeyi tanıması 10 salise, seslendirmesi ise 40 salise sürer. Kelime tanıma süresi, ilk okuma-yazma sürecinin başında uzun olur. Öğrencinin sürekli okuması ve kelimeleri görmesi kelime tanıma süresini kısaltır.Böylece göz duruş süresi kısalır ve okuma hızlanır. Okuma hızı sürekli okuyarak geliştirilir.

Anlama Becerileri Dört teknik anlama becerilerine önemli katkı sağlar. Bunlar : Tahmin etme, Anlamı açıklama, Sorgulama ve Özetleme teknikleridir. Bu teknikler Türkçe Öğretim Programında ayrıntılı olarak verilmiştir.

Görsel Anlama Bir resim bin kelimeye bedeldir. Şekil, sembol, resim, fotoğraf, karikatür, renk vb. anlama, Doğa ve sosyal olayları anlama, sorgulama, değerlendirme, Grafik, tablo, harita, kroki vb. anlama, sorgulama, TV, reklam, beden dili vb. anlama, sorgulama, Zihinde canlandırma, resimleme, Duygu ve düşüncelerini görselleştirme vb.

Ses Bilinci Günümüz araştırmalarına göre ; -Basit seslileri (a,e,i,o,u) önce öğretmek, -Sesli harfleri önce öğretmek, sessizlere göre, -Sessizleri, kelime sonunda,ortasında ve başında hissettirmek, -Bir sessiz harfi önce tek, sonra kelime sonunda ve ortasında yazılı olarak öğretmek, daha kolaydır.

Kâğıttan Ekrana

Gençlerde Okuma Gençlerde; -Kitap okuma giderek azalıyor. -Cep kitapları cep telefonları kadar yayılmadı. -13-19 yaş arası gençlerin çoğu okumamaktadır. -Teknolojik araçlar okuma alanına girdi. - Gençlerin okuma ilgisi ve biçimi değişti.

Okuma İlgisi Değişti Kitap okuma günlük işler arasında öncelikli yer almıyor. Edebi eserler az seviliyor, Şiirler,bilimsel eserler, Felsefe kitapları, Tarih ve gezi yazıları, Klasik romanlar okunmuyor.

Okuma İlgisi ve Kitap Seçimi Kitap Okuma ve Seçmede Etkili Olanlar Kapak % 24 Arkadaş önerisi % 20 Tanıtım yazısı % 13 Anne baba önerisi % 11 Öğretmen önerisi % 9 Radyo TV tanıtımı % 8 Kardeş önerisi % 8 İnternet tanıtımı % 6

Okuma İlgisi ve Kitap Seçimi Erkeklerin % 32’ si, Kızların % 20’ si hiç kitap okumuyor. Her gün okuyan kızlar % 20, Erkekler % 13’ tür. -TV seyretme % 97, -Radyo % 97, -DVD % 92, -İnternet % 92, -Spor % 78, -Oyun % 71, sinema % 65,müzik % 59’dur.

Ekran Okuma Ekran okumada göz hareketleri ve göz duruş noktaları hem yatay hem dikey ilerler.

Ekran Okuma Zihnimizi Değiştiriyor Yazının bulunuşundan bu yana basılı ürünlere ve metinlere uygun bir zihin yapısı geliştirdik.

Ekran Okumanın Zihnimize Etkisi Ekran okuma zihin yapımızı değiştiriyor. Bu değişim hem olumlu hem de olumsuz yönde ilerliyor. Baccino’ya göre; -Ekran okuma beynimizi üst düzeyde harekete geçiriyor, -Zihinsel yapıyı ve zihinsel becerileri hızlı geliştiriyor.

Bilgi Tüketimi Değişiyor Araştırma sonunda bir kişinin günde ortalama 11. 8 saat bilgi tükettiğini buldular. Bu süre içinde zihne 100.500 kelime girdiği, yani günlük 100.500 kelime tüketildiği saptandı (Frey, 2012). Bu sayının her yıl % 2.6 oranında arttığı, bilgi tüketiminin giderek arttığı belirlendi. Tüketilen 100.500 kelime zihin yükünü artırmaktadır.

Zihin Yükü Artıyor İnsanlar dakikada 450 kelimeyle düşünür. Bunun ancak 150-175 ’i konuşmaya yani sözlere dökülür. 100.500 kelime zihnimizi zorlamaktadır. Bilim insanları teknolojinin beynimize fazla yüklendiğini vurguluyorlar.