Tektonik (JFM-202) KIVRIMLAR Prof. Dr. Levent Gülen lgulen@sakarya.edu.tr Ofis: M-1 Blok No:1303 Tel: 0264 295-5711 Ders - 9

KIVRIMLAR Tabakalı kayaçlarda tektonik kuvvetlerin etkisiyle oluşan dalga şeklindeki deformasyonlara kıvrım, bu olaya da kıvrımlanma adı verilir. Kıvrım oluşturan kuvvet yönleri tabaka düzlemine parallel veya dik olarak etki edebilir.

Kıvrımlanma olayı sonucunda kayaçlar ilksel konumlarını kaybederler ve antiklinal, senklinal gibi tektonik yapılar oluştururlar.

Geometrik Özellikler Kıvrım Ekseni ve Kıvrım Kanadı

Doruk Çizgisi

KIVRIMLARIN GEOMETRİK SINIFLANDIRILMASI 1. Simetrik Kıvrım 2. Asimetrik Kıvrım 3. İzoklinal Kıvrım 4. Yatık Kıvrım 5. Devrik Kıvrım 6. Monoklinal Kıvrım 7. Silindirik Kıvrım 8. Konik Kıvrım 9. Kutu Kıvrım 10. Zigzag Kıvrım 11. Yelpaze Kıvrım

İzoklinal Kıvrım

KIVRIMLARIN OLUŞUM MEKANİZMALARINA GÖRE SINIFLANDIRILMASI 1. Bükülme Kıvrımları 2. Fleksür Kıvrımları 3. Kesme Kıvrımları 4. Düzensiz Kıvrımlar

BÜKÜLME KIVRIMLARI: Doğada gözlenen kıvrımların büyük bir çoğunluğu bükülme kıvrımlarıdır. Kompresyon veya kuvvet çifti etkisiyle oluşurlar. Deformasyon elastikoviskoz bir karektere sahiptir. Bükülme kıvrımlanma mekanizmasında kıvrımın dış kısmında tansiyon, iç kısımlarında ise kompresyon kuvvetleri etkin olur. Bu nedenle de dış kesimlerde tansiyon çatlakları ve normal faylar; iç kesimlerde ise ters veya bindirme fayları gelişir

FLEKSÜR KIVRIMLAR: Bu çeşit kıvrımların en karekteristik özelliği deformasyonun tabakaların birbirleri üzerinde kaymaları sonucu meydana gelmesidir. Bunu bir deste oyun kağıdının bükülmesi ile meydana gelen deformasyon tipi olarak ifade edebiliriz.

KESME KIVRIMLARI: Tabakaların bazıları yakından incelendiğinde bunların belirli yönlerde klivaj (yapraklanma) düzlemleri ile sık aralıklı olarak kesildikleri görülür. Βu klivaj düzlemleri birer kesme yüzeyi olup, deformasyon bu kesme yüzeyleri sayesinde meydana gelir. .

DÜZENSİZ KIVRIMLAR: Bu tür kıvrımlarda deformasyon çoğunlukla plastic olarak gelişir. Bunlar da başlıca iki ana guruba ayrılırlar. Akma Kıvrımları: Genellikle akışkan gibi davranabilen yumuşak kayaçlarda gelişir. Kayatuzu, jibs ve yumuşak killerde meydana gelen kıvrımlanma bu şekilde gelişir. Akma kıvrımlarında deformasyon viskoz akma şeklinde gerçekleşir. Ptigmatik Kıvrımlar: Bu kıvrımlar ise ana kayaç içindeki çatlaklara yerleşen akışkan malzemenin deformasyonu sonucu düzensiz kıvrılması ile gelişir.

ANTİKLİNORYUM ve SENKLİNORYUM: Küçük kıvrımcıklar eğer birleşerek daha büyük çapta bir antiklinal oluşturuyorsa buna antiklinoryum, bir senklinal oluşturuyorsa buna da senklinoryum adı verilir.

Kıvrımların Kanatlar Arası Açıya Göre Sınıflandırılması

Kıvrımların Yatay İle İlişkilerine Göre Sınıflandırılması 1. Yatay Kıvrım 2. Dalımlı Kıvrım

Yatay Kıvrım

Dalımlı Kıvrım

Dalımlı Bir Antiklinal

Dubinovka Senklinali İran