Bulk-fill Kompozit Restorasyon Sonrası Postoperatif Hasassiyet Muhammet Kerim Ayar, Biruni Üniversitesi, Restoratif Diş Tedavisi Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye GİRİŞ Bulk-fill kompozitler, dişhekimlerine posterior kompozit restorasyon yapımını, daha derin polimerizasyon derinlikleri sayesinde, önemli oranda kolaylaştırır. Ancak, bu yeni kompozitlerin, postoperatif hassasiyetleri konusunda yeterli çalışma mevzut değildir. Bu nedenle, Bu gözlemsel retrospektif klinik çalışmanın amacı, bulk-fill kompozit restorasyon sonrası hastaların bildirdiği post-operatif hassasiyetin değerlendirilmesidir. BULGULAR İki günlük takipte, Ki-kare testi, kavite derinliğinin (p=0.003) postoperatif hassasiyeti anlamlı olarak etkilediğini, kavite genişliğinin (p=0.702) ve kompozit tipinin (p=0.465) ise anlamlı etkilerinin olmadığını gösterdi (Tablo 1). İki günlük takipte, dentinin orta üçlüsündeki restorasyonların %8.3’ünün, dentinin iç üçlüsündeki restorasyonların ise %37.5’inin hafif derecede post-operatif hasasiyete sahip olduğu görüldü. On dördüncü günden itibaren ise, hassasiyeti olan hiçbir diş kalmadı. YÖNTEM Çalışmaya, 72 hastadan, radyografik olarak, dentinin iç veya orta üçlü kısmında olduğu karar verilen, 72 restorasyon ile ilgili kayıtlar dahil edildi (Figür 1). Bu kayıtlarda, iki rezin kompozit kullanılmıştı: Grup 1- bulk-fill arka bölge rezin kompozit (Filtek Bulk Fill Posterior Restorative); Grup 2- konvansiyonel rezin kompozit (Filtek Z250). Her iki kompozit ile aynı rezin adeziv sistemi (Single Bond Universal Adhesive) kullanılmıştı (Figür 2). Hastalar ile tedaviden sonraki 2, 7, 14, ve 30. günler ile iletişime geçilmiş. İlgili dişte hasasiyet olup olmadığı, yada herhangi bir uyaranan hassasiyete neden olup olmadığı, hassasiyet varsa, hassasiyetin süresini ve hassasiyetinin şiddetinin sıfırdan şiddetliye doğru skorlaması istenmişti. Figüre 1. Çalışmaya dahil edilen restorasyonların derinlikleri (a) dentinin orta üçlü kısmında, (b) dentinin iç üçlü kısmındaki restorasyonlar. Tablo 1. İkinci gün takibinde, baskıda ağrı ve pozitif hassasiyet durumu. POZİTİF HASSASİYET   Cavity Depth Z250 Bulk Fill n n hassas Postoperatif hassassiyet Orta 1/3 2 - 24 2 a İç 1/3 9 48 18 b Diş sayısı 11 72 20 Çiğnemede ağrı 1 3 Aynı sutundaki farklı harflar, istatiksel farklılığı gösterir. Figüre 1. Kullanılan malzemeler SONUÇ Her iki tip kompozit de sınırlı süreli ve düşük şiddetli post-operatif hassasiyete neden olabilir. Derin çürük lezyonlarının bulk-fill kompozit ile restorasyonunun, kompozit restorasyon sonrası meydana gelen post-operatif hassasiyet üzerinde etkisi olmadığı görülmüştür.