Çok sayıda türü memeli, kuş ve sürüngenlerde parazit. FİLUM :SPOROZOA CİNS: PLASMODİUM Çok sayıda türü memeli, kuş ve sürüngenlerde parazit. - Omurgalı konağın doku hücrelerinde ve eritrositlerde şizogoni ile çoğalırlar. - Eritrositlerinde olgunlaşmamış eşey hücrelerinde oluşur. - Plasmodiumların memelilerdeki türleri için Anopheles cinsi sivrisiinekler konak ve vektör için Culex cinsi türleri ve nadiren Anopheles türleri vektörlük yapar. Vektörde sporogoni ile çoğalırlar. FİLUM :SPOROZOA CİNS: PLASMODİUM - Çok sayıda türü memeli, kuş ve sürüngenlerde parazit. - Omurgalı konağın doku hücrelerinde ve eritrositlerde şizogoni ile çoğalırlar. - Eritrositlerinde olgunlaşmamış eşey hücrelerinde oluşur. - Plasmodiumların memelilerdeki türleri için Anopheles cinsi sivrisiinekler konak ve vektör için Culex cinsi türleri ve nadiren Anopheles türleri vektörlük yapar. Vektörde sporogoni ile çoğalırlar.

TIBBI ÖNEMİ OLAN TÜRLER:   Plasmodium malariae, Plasmodium vivax, Plasmodium falciparum ve Plasmodium ovale P. ovale dışındakiler yurdunuzda görülür. Dünyadaki sıtmanın %95’ini Plasmodium vivax, Plasmodium falciparum yapar  MORFOLOJİ VE GELİŞİMİ: - İki evrim dönemi vardır. a) Endojen Faz (Aseksüel faz, İnsan fazı) b) Eksojen faz (Seksüel faz, Anopheles fazı) - İnsanı Anopheles sokmasıyla infektiyöz sporozoitler bir saatte karaciğer parankima hücrelerine girer. - Periferik kanda trofozoitlere dönüşürler.

Preeritrositer şizogoni veya ekso-eritrositer şizogoni başlar. -Trofozoitin nukleusu binlerce kromatin taneciğine bölünür. Genç şizont denir. Sitoplazmanın da bu oranda bölünmesiyle olgun şizont oluşur. Sitoplazmanın kromatin taneciğini sarmasıyla merozoitler oluşur. - Hücre parçalanır. -

- Serbest kalan merozoitler ya yeni karaciğer parankima hücrelerini infekte ederek tekrar ekso-eritrositer şizogoni ya da ikincil şizogoniyi başlatırlar. Ya da kana geçerek eritrositer şizogoniyi başlatırlar. merozoit eritrosite girer. Kromatin tanesi veya taneciklerini içeren halka şeklinde sitoplazma genç trofozoitleri oluştururlar. - Sitoplazma ve kromatin tek parça haline gelir.

Anopheles sp. Anopheles sp.

- Sitoplazmanın da bölünmesi ile olgun şizont meydana gelir. - Bunun kromatinini bölünür (Genç Şizont). - Sitoplazmanın da bölünmesi ile olgun şizont meydana gelir. - Sitoplazma kromatin parçacıklarının etrafını sarar (Merozoit). - Eritrosit parçalanır. - Yeni eritrositlere girerek eritrositer şizogoniyi sürdürür. - Bazı şizontlar gametositogenesis geçirerek gametositleri oluştururlar. - Sivrisinek insandan kan emer. - Merozoitler ve gametositler sivrisinek midesine geçer. - Gametogenesis sonucunda makrogamet ve mikrogamet oluşur. - Zigot ve ookinet oluşur. - Ookinet mide duvarında epitel ya da kas duvarı arasında ookist haline geçer. - Ookistte kofullar oluşur. - Kromatin birçok parçaya bölünür. - Sitoplazma kofullara doğru uzantılar çıkarır.

- Her bir uzantı kromatin taneciği alarak sporozoit denilen infektiyöz şekli oluşturur. - Ookiistlerin parçalanmasıyla sporozoitler Anopheles’ in vücut boşluğuna dağılır. - Bir kısmı tükrük bezlerine gider.   DİRENÇ: - Plasmodiumlar konakları dışında dayanıksızdırlar. - Buzdolabında saklanan kanda 13-21 gün yaşayabilirler. - - 75 C’ de Plasmodium vivax bir ay kadar canlı kalır. - Sıtma tedavisinde kullanılan ilaçlara dirençli suşlar. - Sivrisinekteki sporozoitlerin infektiyozitesi gittikçe azalarak üç ay kadar sürer.

PATOGENEZ VE KLINİK BELİRTİLER - Sıtma nöbetleri eritrositlerin eriyip artıklarının, pigmentlerinin ve merozoitlerin serbest kalmasıyla oluşur. - İlk nöbetler düzenli değildir. Çünkü eritrositler aynı anda parçalanmaz. - Zamanla tipik nöbetler. -          Ortalama -          iki günde (48 saat) bir gelen nöbetli sıtmaya malaria tertiana (P. vivax, P. ovale) PATOGENEZ VE KLINİK BELİRTİLER - Sıtma nöbetleri eritrositlerin eriyip artıklarının, pigmentlerinin ve merozoitlerin serbest kalmasıyla oluşur. - İlk nöbetler düzenli değildir. Çünkü eritrositler aynı anda parçalanmaz. - Zamanla tipik nöbetler. -          Ortalama -          iki günde (48 saat) bir gelen nöbetli sıtmaya malaria tertiana (P. vivax, P. ovale)

- 36-48 saatte bir gelene tropika sıtmaya denir ( P. falciparum). -          Üç günde bir gelene malaria quartana (P. malariae) -          36-48 saatte bir gelene tropika sıtmaya denir ( P. falciparum). - Eritrositer şizogonide ilk dönemde eritrositlerin parçalanmasının senkronize olmadığı dönemlerde her gün nöbet gelir (Quatidian malaria). - Bağışıklığı olmayanların kanında bir mm3 kanda on parazit bulunması sıtmayı başlatır. - Bağışıklarda bu sayı 100-1000 Plasmodium ‘ a kadar çıkabilir. -          Üç günde bir gelene malaria quartana (P. malariae) -          36-48 saatte bir gelene tropika sıtmaya denir ( P. falciparum). - Eritrositer şizogonide ilk dönemde eritrositlerin parçalanmasının senkronize olmadığı dönemlerde her gün nöbet gelir (Quatidian malaria). - Bağışıklığı olmayanların kanında bir mm3 kanda on parazit bulunması sıtmayı başlatır. - Bağırsaklarda bu sayı 100-1000 Plasmodium ‘ a kadar çıkabilir.

- Kişinin vücut direncinin arttırılmasına çalışılır. - Kemoterapi İYİLETİM  - Kişinin vücut direncinin arttırılmasına çalışılır. - Kemoterapi - Bol su, şekerli sıvılar, sindirimi kolay proteinli besinler, vitaminler ve demirli ilaçlar. - Kusma nedeniyle beslenmeyenlere besin parental şırıngalarla takviye edilir. - Kusma, karın ağrısı, baş ağrısı semptomatik tedavi ile giderilmeye çalışılır. - Beyin sıtmasında lomber ponksiyonla beyin-omurilik sıvısının basıncı düşürülür. - Kemoterapotikler: a) 4-aminokinolin türevleri b) 8- aminokinolin türevleri İYİLETİM   - Kişinin vücut direncinin arttırılmasına çalışılır. - Kemoterapi - Bol su, şekerli sıvılar, sindirimi kolay proteinli besinler, vitaminler ve demirli ilaçlar. - Kusma nedeniyle beslenmeyenlere besin parental şırıngalarla takviye edilir. - Kusma, karın ağrısı, baş ağrısı semptomatik tedavi ile giderilmeye çalışılır. - Beyin sıtmasında lomber ponksiyonla beyin-omurilik sıvısının basıncı düşürülür. - Kemoterapotikler: a) 4-aminokinolin türevleri b) 8- aminokinolin türevleri

d) Çinkona alkoloitleri (Kinin). EPİDOMİYOLOJİSİ: c) Biquanit türevleri d) Çinkona alkoloitleri (Kinin).   EPİDOMİYOLOJİSİ: - Sıtma Avrupa’ da 65., Amerika’ da 44. Kuzey enlemlerii ile 32. Güney enlemleri arasında - Plasmodium vivax en yaygın olan türdür (%80) sıtmadan sorumlu.. - Plasmodium falciparum daha çok tropikal ülkelerde görülürse de Balkanlar ve Orta Asya’ da da görülür. - Plasmodium ovale Afrika’ da görülür. c) Biquanit türevleri d) Çinkona alkoloitleri (Kinin).   EPİDOMİYOLOJİSİ: - Sıtma Avrupa’ da 65., Amerika’ da 44. Kuzey enlemlerii ile 32. Güney enlemleri arasında - Plasmodium vivax en yaygın olan türdür (%80) sıtmadan sorumlu.. - Plasmodium falciparum daha çok tropikal ülkelerde görülürse de Balkanlar ve Orta Asya’ da da görülür. - Plasmodium ovale Afrika’ da görülür.