Yrd. Doç. Dr. Aysel TOPAN

Bilişsel(Zihinsel) Gelişim Kuramı Piaget, zekanın çekirdeğinin mantıksal düşünce olduğunu ve onun da kalıtımsal ve çevresel güçlerin karşılıklı etkileşimiyle geliştiğini ileri sürer.

Piaget, çocukların ne kadar bilip ne kadar düşündüklerinden çok, nasıl düşündükleriyle ilgilenir. Örneğin, çocuğun renkleri bilmesinden çok, onları açıktan koyuya doğru sıralaması önemlidir.

Aynı dönemdeki çocuklar arası düşünce farklılıklarından çok, düşüncenin genel doğasıyla ilgilenmiştir. Çocuğun potansiyelinin ne olduğunu arayarak onu ortaya çıkarıcı durumları yaratmaya çalışmıştır. Çocuğun her gün neyi yaptığı değil, kendini verdiği ve güdülü durumlarda neyi yapabileceği önemlidir.

Zihinsel gelişimi dönemlere ayırıp onlar için yaklaşık zaman periyotlarını da saptamıştır. Çocuklar arasında bireysel farklılıklar vardır. Bir çocuk herhangi bir dönemde daha uzun veya daha kısa kalabilir, bir sonraki döneme geç veya erken girebilir ANCAK gelişim dönemlerinin sırası hiçbir çocukta farklı olmaz.

Çocuğun yaş dönemi ile birlikte gittikçe karmaşıklaşan düşünce sistemlerinin kazanılması söz konusudur. Çocuk ısrarlı bir biçimde keşfederek, deneyerek, manipüle ederek kendisi için anlamlı bir çevre yaratmaya ve bu süreç içinde daha zengin ve ileri yapılar oluşturarak bu yapılar sayesinde dünyayı anlamaya çalışır.

Çocuklar, bütün organizmalarda bulunan biyolojik eğilimlere sahiptir. Bu eğilimler, asimilasyon, akomodasyon ve organizasyondur.

Asimilasyon(Sindirme) Nesne ve bilgileri bizim bilişsel yapımızda sindirme gereksinimidir.

Akomadasyon ( Uyumlu hale getirme) Bazı nesne veya bilgiler varolan yapılara kolaylıkla uymadığı mevcut yapının değişikliğe uğratılması

Organizasyon İnsanın ahenkli sistemler içinde fikirlerini organize etmesi.

Dört aylık bir bebek iki ayrı beceri olarak nesnelere bakma ve onları yakalama kapasitesine sahiptir ASİMİLASYON Kısa süre sonra bu iki hareketi birleştirir AKOMADASYON Gördüğü nesneyi yakalar ORGANİZASYON

Dönemlerin genetik koda bağlı olmadığını ancak biyolojik eğilimlere bağlı bir süreç içinde çocuk tarafından yapılandırıldığına inanır. Gelişim çocuğun gittikçe daha ayrıştırılmış ve daha karmaşık bilişsel yapıları kendi hareketleriyle organize ederek aktif bir yapılandırma süreci içinde gelişir.

Bilişsel Gelişim Kuramının Yaş Dönemleri Duyusal motor dönem(0-2 yaş) 1. Alt Dönem (0-1 ay): Reflekslerin kullanımı 2. Alt Dönem (1-4. Ay) : Birincil Dairesel/Döngüsel Tepkiler 3. Alt Dönem (4-10. Ay): İkincil Dairesel Tepkiler 4. Alt Dönem (10-12. Ay): İkincil Şemaların Koordinasyonu 5.Alt Dönem (12-18. Aylar): Üçüncül Dairesel Tepkiler 6.Alt Dönem (18-24. Aylar) Düşüncenin başlangıcı İşlem öncesi dönem(2-7 yaş) Somut işlemler dönemi(7-11 yaş) Formal işlemler dönemi(11 yaş üstü)