İnfiltrasyon (süzülme) Yrd.Doç.Dr.Özlem BULKAN

İnfiltrasyon tanımı İnfiltrasyon: Yağışın yer yüzeyinden yeraltına doğru hareket ettiği, toprak suyunu yenilediği, akiferleri beslediği, ve kurak periyotlar boyunca akarsu akışlarını desteklediği bir süreçtir.

Hidrolojik döngü de infiltrasyon terleme buharlaşma buharlaşma yağış yağış infiltrasyon okyanus Atmosferik: Yağış, Bulutlar, Buhar Terleme, bitkiler tarafından tutulması Yüzeyde: akarsu ve göller Yüzeyaltında:infiltrasyon, zemin nemi ve yeraltısuyu Depolama: Buzullar, rezervuarlar (baraj, gölet), akiferler

İnfiltrasyon oranı İnfiltrasyon oranı, bir sahada yüzey akışının gerçekleşmesi için gerekli yağış girdisinin büyüklüğünü ve belli bir kanal sistemine olan yüzey akış girdisinin zamanlamasını etkiler. Yerin altında mevcut depolama hacmi ayrıca infiltrasyon oranını etkileyen diğer bir faktördür.

İnfiltrasyon hızı nereler bağlıdır? bitki örtüsünün dağılımı ve türü yüzeyin durumu, sıcaklık, yağışın şiddeti, toprağın fiziksel özellikleri su kalitesi vb.

Suyun yeraltına iletilmesi Suyun yüzey tabakası içerisinde iletilme oranı yüzeyin koşullarına çok bağlıdır. Örneğin, ince daneli malzemelerin yıkanması yüzeyi sızdırmaz yapabilir, öyle ki infiltrasyon oranları onun altında yer alan zemin oldukça geçirgen olsa da az olur.

İnfiltrasyon Zemin içine suyun girişi

Zeminin infiltrasyon kapasitesi nelere bağlıdır? Belirli bir drenaj havzası içerisinde, zeminin infiltrasyon kapasitesi genellikle hem lokasyona hem de zamana bağlı olarak değişim göstermektedir.

Zeminin infiltrasyon kapasitesi nelere bağlıdır? Alansal değişimler zemin türlerinin ve bitki örtüsünün farklılığından kaynaklanmaktadır. Bu tip değişime yer vermek için kullanılan genel prosedür toplam alanı yaklaşık olarak uniform toprak ve bitki örtüsü özelliklerine sahip alt bölgelere ayırmaktadır.

Zeminin infiltrasyon kapasitesi nelere bağlıdır? İnfiltrasyon miktarına etki eden faktörler çoktur Önceki Nem içeriği Zeminde zaten var olan su içeriği Zemin dokusu Düşük hidrolik konduktiviteli killer (Ksat) Yüksek hidrolik konduktiviteli kumlar (Ksat) Ksat zemin içerisinden suyun ne kadar hızlı geçebildiğinin bir ölçüsüdür

İnfiltrasyon İnfiltrasyon miktarına etki eden diğer faktörler Kompaksiyon  İnfiltrasyonu azaltır Bitki örtüsü  İnfiltrasyonu artırır Topoğrafya, toprak yüzeyinin eğimi Yüzeyin engebeliliği İnsan aktivitesi Şehir gelişimi  geçirimsiz yüzeyler Tarımsal alanlar – İnfiltrasyonu artırır.

İnfiltrasyon oranı Yağış süresince toprak yüzeyi doygunluğa ulaşıncaya kadar, infiltrasyon oranı sabit kalır ve yüzeye uygulanan yağışın şiddetine eşittir.

İnfiltrasyon süreci Toprak yüzeyinin doygunluğa ulaştığı A noktasında, toprağın suyu iletebileceği maksimim oranda (infiltrasyon kapasitesinde) infiltrasyon gerçekleşir.

İnfiltrasyon süreci Zaman ilerledikçe infiltrasyon kapasitesi toprağın doygun hidrolik iletkenliğine (Ks) eşit oluncaya kadar azalmaya devam eder.

İnfiltrasyon süreci A noktası yüzey akışının başladığı ve gerçek infiltrasyon oranının(f) yağışın şiddetinden ziyade infiltrasyon kapasitesine (fp) eşit olduğu andır.

İnfiltrasyon ölçümleri

İnfiltometreler İnfiltrometerler, yer yüzeyinin altına yerleştirilen halka veya silindirik kaplardır. Su üzerlerine uygulanır ve sabit derecede tutulur. İnfiltrasyon hızı ile ilgili gözlemler, su miktarının eklenme oranına bakılarak yapılır. Bu ölçümler sadece yapılan alan için doğru sonuçlar vermekle birlikte tüm alan için genelleme yapmakta kullanılmamalıdır.