BÖLÜM-3.1 KONDENSERLER

KONDENSER TİPLERİ Doğal çekişli-statik (ev tipi soğutucular) Mekanik çekişli-fanlı (Ticari ve endüstriyel soğutma uygulamaları) Su soğutmalı Evaporatif (Buharlaştırmalı)

DOĞAL ÇEKİŞLİ KONDENSERLER

MEKANİK ÇEKİŞLİ -FANLI KONDENSERLER Dik tip mekanik havalı Yatık tip mekanik havalı

Çıplak borulu-fanlı tip Lamelli-fanlı tip

Levha (pleyt) tipi-fanlı kondenser

KONDENSER KAPASİTESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Malzemenin cinsi, Ku Temas miktarı, A (m2) Yoğunlaştırma ortamı ile soğutucu akışkan arasındaki sıcaklık farkı, t (0C) Kondenserin temizlik seviyesi

ÇEVRE SICAKLIĞININ HAVA SOĞUTMALI KONDENSERE ETKİSİ Hava soğutmalı kondenserler dış havadan 14 K farkta çalışacak şekilde tasarlanırlar. Yazın dış ortam sıcaklığı yükseldiğinde yoğunlaşma sıcaklığı da yükselir. Kompresör zorlanır ve yıpranır. Kış esnasında çevre sıcaklığı çok düştüğü için yoğunlaşma sıcaklığı dahi düşer. Sıvı hattındaki bu basınç düşmesi genleşme valfinin ve dolayısıyla evaporatörün kapasitesini azaltır.

Çevrimin durma aralığında hava soğutmalı kondenser , soğutma sisteminin en soğuk kısmı olmaya başlar. Böylece soğutucu akışkan kondensere göç edecektir. Bu basınç çevrim durduğu esnada evaporatörde yüksek basınç oluşmasını önler, ve emme hattı basıncı düşer . Alçak basınç otomatiği emme hattı basıncı etkisiyle devreyi keser ve kompresör tekrar çalışmaya başlayamaz.

TABLO Yoğuşma Sıcaklıkları ve Yoğuşturma Ara Maddeleri   Yoğunlaştırma Ara maddesi Giriş Sıcaklığı ºC Sıcaklık Farkı ºC Çıkış sıcaklığı ºC Çıkış sıcaklık farkıºC Yoğunlaşma Hava 32. 2 7. 2 39. 4 6. 7 46. 1 35. 0 42. 2 48. 9 37. 8 45. 0 51. 7 Şehir suyu 21. 1 11. 1 5. 6 26. 7 43. 3 Soğutma kulesi suyu 29. 4 40. 6

HAVA SOĞUTMALI KONDENSERLERİN DENGELENMESİ Ortam havası sıcaklığının +30 ºC civarında olduğu yaz mevsiminde kondenser üzerindeki hava sirkülasyonunun artması gerekir. Aksi takdirde kompresörün boşaltma basıncı çok fazla artar ve kompresör zorlanır. Kış aylarında ise ortam sıcaklıkları +5º/+10 ºC civarında olur. Bu durumda yoğunlaşma hızı yüksek olacağı için kondenserdeki basınç normal değerinin altına düşer. Bu durumda sıvı hattının basıncını düşüreceği için genleşme valfının çalışma dengesini değiştirir. Bu mahzuru gidermek için kış aylarında kondenser üzerindeki hava akış hızını azaltmak gerekir.

SU SOĞUTMALI KONDENSER TİPLERİ İç içe borulu (düz, helezon şekilli) Kangal borulu Kovan borulu (yatay, dikey)

SU SOĞUTMALI KONDENSERLER Düz tip iç içe borulu Helezon tipi (koaksiyonel)

İç içe borulu kondenserler, geniş soğutucu akışkan borusu içinden su borusu geçirilmek suretiyle oluşmuştur. Su borusu soğutucu akışkandan ısı absorbe eder. Dış ortam havası dahi doğal taşınmalı olarak (konveksiyon) kondenserden ısı alır. Sıcak gaz buharı kondenserin üzerinden girer ve yoğunlaşmış sıvı, alttaki çıkışa doğru akar. Buna rağmen su her iki yönde akabilir. Soğuk suyun kondenserin altından giderek soğutucu akışına karşı yönde hareket etmesine “karşı akışlı sistem” adı verilir Su ve soğutucu akışının aynı yönde akmasına da “paralel akış” adı verilir.

Kangal borulu kondenser

Kangal borulu su soğutmalı kondenserler , 45000 Kcal/h kapasitenin üzerindeki paket tip iklimlendirme sistemlerinde sıkça kullanılmaktadır. Bu tipler, bir kaynaklı çelik zarf içine bir veya daha fazla su kangalından yapılmıştır. Kanatlı veya çıplak boru kangalı tiplerinin her ikisi de uygulanabilir. Kangal borulu kondenserler dikey veya yatay şekilde olabilmektedir.

Kovan borulu yatay kondenser

Kovanlı borulu su soğutmalı kondenserler bir silindirik çelik gövde içinde birçok düz su borularından yapılmıştır. Borular uç kısımlardan kaynakla belirtilmiş olup gövde boşluğu içerisindedir. Bu kondenserlerde borular yatay veya dikey şekilde bulunmaktadırlar. Yatay tip kondenserlerde, su kutusu, baş ve son kısımlardan boru aynasına monte edilmiştir. Su besleme ve direnç boruları kutuya monte edilmiş olup, kutuya su akışını kondenser boyunca kontrol etmesi için ayrı kısma konulmuştur. Bir yatay kondenserden su ayırıcının tertip şekline göre 2 veya 20 devre dolaşabilir. Bu tip kondenserleri temizlemek için su kutusunu sökmek gerekir.

Açık dikey kovan borulu tip Açık-dikey kovanlı borulu kondenserler büyük amonyak sistemlerinde kullanılmaktadır. Dikey kovan 16 ila 60 inç çaplarında ve 10 ila 16 feet boyundadır. Kovan 20 ila 400 adet paralel su borusu ihtiva eder. Bu boruların üst ve alt tarafları açık olup su kutusuyla drenajı birbirine bağlarlar. Böylelikle kondenser çalışırken su borularını mekanik olarak temizleyebilirsiniz. Açık dikey kovan borulu tip

Su soğutma kulesi bağlantısı SU SİSTEMİ TİPLERİ Su soğutma kulesi bağlantısı

EVAPORATİF KONDENSER TİPLERİ Hava-su akış tipine göre: Karşı akışlı Paralel akışlı Çapraz akışlı Fanın bağlantısına göre: İçten çekmeli İçe üflemeli

Evaporatif kondenserler, hava ve su gibi yoğuşturma vasıtaları ile sıcak gazın sıvıya dönüşmesini sağlar. Bu tip kondenserler mekanik soğutma kulelerine benzerler. Fakat kulelerde soğutulan su kondenserin içinden geçmesine karşılık evaporatif kondenserlerde doğrudan akışkan boruları üzerine su püskürtülür. Böylece evaporatif kondenserler hem soğutma kulesi hem de sulu kondenser görevini birlikte yaparlar. Evaporatif kondenserde su akışkan boru demetleri üzerine fıskiyeler (meme) yardımıyla püskürtülür. Alt kısımdaki haznede toplanan su pompa yardımıyla tekrar emilerek fıskiyelere gönderilir. Eksilen su şamandıralı sistemle ilave edilir.

İçten çekmeli karşı akışlı evaporatif kondenser

İçe üflemeli tip İçten çekmeli tip

İçten çekişli paralel akışlı tip

İçten çekişli paralel akışlı kondenserde kızgınlık alma kangalının yerleşimi

Evaporatif kondenserde aşırı soğutma kangalı

Evaporatif kondenser su bağlantısı

EVAPORATİF KONDENSERLERİN DENGELENMESİ Besleme havasını kısma Dolaşım havasının tekrar verilmesi Üniteyi kuru olarak çalıştırma Aralıklı su dolaşımı Paralel gruplu kondenserleri nöbetleşe çalıştırma

.BÖLÜMLE İLGİLİ SORULAR 1.Kondenser kapasitesini etkileyen dizayn faktörleri nelerdir? 2.Çevre sıcaklığı, hava soğutmalı kondenserleri nasıl etkiler? 3.Hava soğutmalı kondenserlerin balansı için uygulanan yöntemler nelerdir? 4.Basınç emniyet cihazları hakkında bilgi veriniz. 5.Su soğutmalı kondenser tipleri nelerdir? 6.Sulu kondenserlerde kullanılan su sistemi tipleri nelerdir? 7.Su regülasyon vanaları nasıl çalışır? 8.Sulu kondenserlerin balansı için hangi yöntemler kullanılır? 9.Evaporatif kondenserlerin çalışma prensibini şema yardımıyla açıklayınız. 10. Evaporatif kondenserlerin dengelenmesi için uygulanan yöntemler nelerdir?