Raylı taşıtlarda kullanılan, tekerlekleri sıkı geçme ile monte edilen aks, şekilde gösterilmiştir. Her tekerleğe yerden gelen tepki kuvveti 12 kN, Aks malzemesi St50, emniyet katsayısı s=2, Kç =1,4 (pres geçme) olduğuna göre a) Aksın rulmanlı yatakların takıldığı noktadaki dA çapını, b) Tekerleklerin sıkı geçme ile takıldığı dC çapını, c) Aksın devir sayısı 140 D/d, yataklardan beklenen ömür Lh=25000 h olup deneyimlere göre yükten dolayı sabit yatağa (B) eksenel kuvvet etki etmektedir ve bu kuvvet radyal kuvvetin %10’u kadardır. A ve B yataklarını bulunuz. d) Raylı taşıt bir ürünün kürlenmesi için (150°C) tasarlanan bir hatta kullanılacak olduğuna göre rulmanlı yatakların yeniden seçimini yapınız. Kuvvet şartları aynı [tekerleğe yerden gelen tepki kuvveti 12 kN, yükten dolayı sabit yatağa (B) eksenel kuvvet etki etmektedir ve bu kuvvet radyal kuvvetin %10’u kadardır], tekerlek çapı 636,62 mm; taşıtın hızı dakikada 1 m (fs=1,3)
FA FB a) Yataklara gelen kuvvet: Eğilme momenti: b) Aks dönen aks tır. Değişken zorlanma etkisindedir. St 50 için σAk=290 MPa σD’=240 MPa MC=MD M1
Yataklara etki eden kuvvetler A yatağı B yatağı Radyal kuvvet 12 kN Eksenel kuvvet - 1,2 kN A ve B yataklama bölgelerinde aks çapı 60 mm alınabilir (hesaplanan 59,92). 6212 numaralı sabit bilyalı yatağın uygun olduğunu varsayalım uygun değil Ctablo=36,5 kN. 6312 numaralı yatağı deneyelim.
uygundur. d) v=π.d.n= π.0,63662.n=1 n=0,5 D/d<1 D/d olduğundan dönmeyen rulmanlı yatak F0=Fr=12 kN F0=X0 Fr+Y0 Fa= 0,6.12+0,5.1,2=7,8 kN değerlerinden büyük olan alınır. C0hes=fs.F0=1,3.12=15,6 kN 150°C için ft=0,9 (Cetvel 62) Cot=C0/ft =15,6/0,9=17,333 kN (Sıcaklık etkisi dikkate alınarak hesaplanan statik yük sayısı) Tablodan seçilen uygun yatak 6012 C0tablo=18,3 kN