DOWN SENDROMU ONLAR HASTA DEĞİL, GENETİK YAPILARI FARKLI

DOWN SENDROMU NEDİR ? Down Sendromu, insanın en küçük yapıtaşı olan kromozomların sayısının farklı olmasından ileri gelen bir sorundur. Sağlıklı her insanın hücrelerinde toplam 46 tane kromozom mevcuttur. Bu kromozomlar; kadında 46 tane "X", erkekte ise 45 tane"X" ve 1 tane de "Y" kromozomu olarak bulunmaktadır. İnsan hücrelerinde bulunan toplam 46 tane kromozom, bilimsel anlamda 1 den 46 ya kadar numaralandırılmıştır. Down Sendromunda ise 21 numaralı kromozoma ilave olarak 1 kromozom daha bulunmaktadır. Bu kişilerde 2 tane 21 kromozom olduğundan toplam kromozom sayısı 46 yerine 47 tane olmaktadır.

Kromozom fazlalığı sadece 21. krozomda değildir aynı zamanda 13. ve 18 Kromozom fazlalığı sadece 21. krozomda değildir aynı zamanda 13. ve 18. kromozomlarda da fazlalık görülebilir 13. ve 18. kromozom fazlalığı hastalığı Down Sendromu’na göre çok daha az görülen ve daha ağır bir sendromdur.

DOWN SENDROMU NEDEN OLMAKTADIR? Yapılan araştırmalarda bilimsel olarak ortaya konabilen neden, annenin yaşının 35'in üzerinde olması veya babanın yaşlı olması Down- sendromlu bebek sahibi olma olasılığını arttırdığı şeklindedir. 

Down Sendromu konusunda iki şey kesindir. 1. Down Sendromunun kaynağı anne-baba değildir hamilelik öncesi veya sırası olan hiç bir şey çocuğun Down Sendromlu doğmasına yol açmaz. 2. Diğer çocuklar gibi Down Sendromlu çocukların da kendilerine özgü kişilikleri, yetenekleri ve düşünceleri vardır. Diğer çocuklar gibi onlar da farklı kişiliğe sahip bir birey olarak büyüyeceklerdir.

ÖZELLİKLERİ YÜZ: Down-Sendromlu bir çocuğun yüzü genelde yuvarlakça ve basıktır. GÖZLER:  yuvarlak ve çekiktir. ENSE: Saç çizgisi ensede genelde daha yüksektedir. Ense daha düz gibi durmaktadır. AĞIZ: Ağızları genellikle küçüktür. Damakları yüksektir. Tüm kaslarda olduğu gibi dilin, ve ağız kaslarının gevşekliği nedeniyle dil genelde dışarı sarkıktır.  (Kasları oldukça gevşek old. için Başını tutması, yürümesi geç olmaktadır ) ELLER: Eller geniş ve parmaklar kısadır. Bir çoğunda avuç içinde enlemesine kalın bir çizgi vardır. AYAKLAR: Ayaklar genellikle dardır ve ayak baş parmak ile ikinci parmak arasında bir boşluk vardır.(Sandalet boşluğu) BOY: Down- Sendromlular genelde kısa boyludurlar.

-Görevlerine sadıktırlar. Verilen işi en iyi şekilde yapabilmek için çaba gösterirler. Düzenli ve titizlerdir. Hayata bağlıdırlar. Neşeli ve sevimlidirler

Down sendromlu gençler de -cinsel kimlikleri bulunan, -ergenlik bunalımı yaşayan, -aşık olan, -kalbi kırılan, -kardeşi ile kavga eden, -kapıları çarpan, -gürültülü müzik dinleyen, -gülen, -dans eden gençlerdir.

-Down sendromlu çocuklar genelde boy ve ağırlık açısından daha yavaş büyürler, -Daha yavaş öğrenirler, -Problem çözmede ve karar vermede diğer çocuklardan daha çok zorlanırlar. -Fizik tedavi, özel eğitim ve dil terapisine ihtiyaç duyulur. -iyi bir eğitimle normal birey şeklinde hayatlarını sürdürebilirler. -İmkan tanındığında meslek edinebilirler. -Kendi yaşamları idame ettirebilecek seviyeye ulaşabilirler. Gelişimleri

Zihinsel gelişimi -dikkat süreleri kısa bellekleri zayıftır -Zihinsel gelişimi genelde 2-7 yaşındakilerin gelişim düzeyindedir. Ancak erken başlanan ve sürekli bir eğitimle bu yaş sınırını daha üst basamaklara taşıyabilmektedirler. -dikkat süreleri kısa bellekleri zayıftır - soyut kavramları öğrenmede çok zorluk çekebilirler. -alıcı dil gelişimleri (kendisine söyleneni anlama) ifade edici dil gelişim düzeyinden (bağımsız konuşabilme)daha yüksektir.

DOWN SENDROMLU ÇOCUKLARDA KONUŞMA BOZUKLUKLARI Down Sendromlu çocuklar birbirlerine ne kadar benzeseler de onların da algılaması, ince motor becerileri, dil dudak hareketleri birbirinden farklıdır. Bu nedenle dil gelişimi bazılarında gecikme daha uzun bazılarında daha kısa sürebilir. Çocuklarımızda bazı organik(yapısal) nedenlerden kaynaklanan konuşma yetersizliği olabilir. -Biz konuşmalarımızda uzun cümleler kurduğumuzda, çocuk sadece bir veya iki sözcüğü anlıyor. Bu nedenle başlangıçta tek sözcükle bir şey ifade edebiliriz. Örneğin ” Sen masada oturup yemeğini yedin mi?” yerine “yedin mi?” demeliyiz.

küçük dil veya üst damaktaki büyük bir boşluk, kubbe damak …vb küçük dil veya üst damaktaki büyük bir boşluk, kubbe damak …vb. organik(yapısal) nedenler de bazı seslerin çıkartılmasına engel olabiliyor. -çocuğun diş yapısı da önemlidir. Eğer dişleri yoksa S, Ş, V, sesleri çıkartılamıyor. Dişlerde bir çaprazlılık varsa bu durum aparatlarla düzeltilebilir. -Ayrıca geniz etleri de konuşmayı etkileyebilmektedir. Eğer genizde et fazla ise ve büyükse M, N, sesleri doğru çıkamıyor. -kulaklarda işitme kaybının olması da konuşmayı etkiler. Anne babalar bunu çok geç fark edebilir. Eğer bu kayıp zamanında fark edilirse çocuğun durumuna göre müdahale edilebilir. -

Çocuklarımızın bazılarının dilleri daha büyüktür Çocuklarımızın bazılarının dilleri daha büyüktür. Ve bu büyük dil bazı seslerin çıkartılmasını engellemektedir. Bu nedenle tavsiyemiz daha küçük yaşlarda çocuğun dilini içeriye çekmesini sağlamaktır. - Dildeki esneklik bazı çocuklarımızda yetersiz olabilir. Dil-dudak hareketleri ile dilin esnekliğini arttırabiliriz. -Ayrıca dil altı bağına da bakılmalıdır. Eğer çocuk dilini çok az kıvırabiliyorsa masajla ve egzersizlerle dil hareketliliği yerine gelebilir. -Eğer çocuk bazı sesleri telaffuz edemiyorsa, tek tek çalıştırarak, belki biraz geç ama o sesleri çıkarabilir. - Çalışmada konuşmanın resimlerle ve ayna ile desteklenmesi gerekir. Ayna karşısında konuşma ve taklit yaparak çalışılabilir

Son olarak erken teşhis ve tedavi çok önemli Son olarak erken teşhis ve tedavi çok önemli. Çocuğun durumunu tam olarak bilmek, yani çocuğun konuşma yetersizliğinin ne seviyede olduğunu bilmek. Konuşamıyor ama nedir bu konuşamama? Ses mi çıkartamıyor? Organik midir, çocuk anlamıyor da onun için mi konuşamıyor? Bu soruların yanıtları çok önemli. Eğer erken bir yaşta başlanırsa çok daha kolay ve hızlı ilerleme olabilmektedir. Çünkü çocuğun kimi yanlışlıkları erkenden önlenebilmektedir. Konuşmanın en önemli unsurlarından biri de kontrollü nefestir. Bunun için çocuklarımıza nefes egzersizleri yapılmasını tavsiye ediyoruz.

NEFES AÇMA ÇALIŞMALARI -Balon şişirme - Çiçek koklarmış gibi derin nefes alma Burundan nefes alıp ağızdan verme - Üfleme hareketi yapılır.( mum üfleme, kağıt üfleme, pinpon topu üfleme, pipetle balon şişirme, baloncuk üfleme) Uzak mesafede üfleme çalışması yaptırın dudaklarına şeker sürüp yalattırmak ya da damağına bal çikolata sürüp yalattırmak dil kaslarını çalıştırır -Flüt çalmak -horlama

Sosyal Gelişimi Sevimli, neşeli, dünyayla barışık, karşısındakilerin yaşı-konumu ne olursa olsun hemen yakınlık kurabilen, ama buna karşın inatçı, istemediği biseyi yapmayan, kendi yapabileceği bir işi başkasına yaptırmaya eğilimlidirler.

Anne ve babanın çocuğu aşırı bir biçimde koruması, adeta onun eli-ayağı olması gelişimini yavaşlatacaktır.

Gerektiğinde fırsatlar vererek ve evde kaliteli zaman geçirilerek çocuğun kendine olan güveni sağlanabilir.

Anne ve babanın tutarlı olması, alınan kararların uygulanması çocuğun kişilik gelişiminde çok önemli bir yer tutmaktadır.

Down Sendrom’lu çocukların istenmeyen davranışları olur mu, varsa sebepleri nelerdir, böyle durumlarda nasıl davranılmalı? Çocuklar bazen ilgisizlikten  veya can sıkıntısından sürekli elleri ile oynama, tırnak yeme veya başını duvarlara vurma gibi istenmeyen davranışlar gösterebilirler.  Azarlamak veya ceza vermek yerine, bu davranışların yerine yeni davranışlar kazandırmak ve dikkatini başka yerlere çekmek bu davranışlardan kurtarmanın en etkili yoludur.

DOWN SENDROMLU GENÇLERİN BAŞARI HİKAYELERİ

Down Sendromlu genç kız herkese inat üniversiteyi bitirerek, tez hazırlayıp, cilt bakım üzerine, hem ustalık hem de usta öğreticilik belgesi aldı...

Gazi Üniversitesi Meslek Yüksekokulu matbaacılık bölümünden mezun olan 20 yaşındaki down sendromlu Cengizhan Dönmez, vatani görevini yapması için askerliğe çağrıldı.

Tuncel Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Büro Yönetimi Bölümü'nden 85 not ortalamasıyla mezun oldu. "Tuncel, 2'nci üniversitesini okuyor. TBMM Kütüphanesinde çalışıyor.

Vücut geliştirme sporuna bir yıl önce başlayan ve katıldığı ilk şampiyonada dördüncü olan down sendromlu 23 yaşındaki Alparslan Pultaş, gelecek sene düzenlenecek Türkiye Şampiyonası'nda altın madalya kazanmayı hedefliyor.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER… Dilek YALAP Rehber Öğretmen