Kolorektal Kanser Progresyonuna Nörogenezin Etkisi Abdullah Ömer AYDAR1 Ahmet BUĞRUL1 Murat SEZAK2 Erhan AKGÜN3 Başak DOĞANAVŞARGİL2 1 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi 5.sınıf Öğrencisi 2Ege üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı 3Ege üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim dalı GİRİŞ Kanser dokusu bir anlamda vücutta oluşan yeni bir organ gibidir. Sürekli büyüyen bu yapı içinde kanserin beslenmesini sağlayan yeni kan ve lenf damarları oluşmaktadır. Bu “neovaskülarizasyon”, kanserin yayılımını sağlaması nedeniyle birçok kanser türü için hem önemli bir prognostik belirleyici hem de kanser gelişimini durdurucu ilaçlar için önemli bir hedeftir. Ancak bazı kanserlerin perinöral invazyon yoluyla da yayıldıkları bilindiği halde, büyüyen tümör dokusu içinde “yeni” sinir yapılarının gelişip gelişmediği ise bilinmemektedir. Kanserli doku içerisindeki aksonogenez veya nörogenez daha önce üzerinde yeterince durulmayan ve yeni araştırılmaya başlanan bir konudur (Şekil 1 ve 2).1-5 PROJENİN AMACI Çalışmamızda nörogenezin, sık görülen bir kanser türü olan kolorektal kanser progresyonundaki etkilerini araştırmak, amaçlanmıştır. Bu amaçla kanserli dokular ve sağlıklı dokulardaki sinir pleksus yoğunluğu karşılatırılacak; sinir yoğunluğunun, perinöral invazyon, perinöral invazyonun görüldüğü olgularda rastlanan bir bulgu olan desmoplastik doku reaksiyonu ve klinikopatolojik veriler ile ilişkisi değerlendirilecektir. Dokuda ayrıca bu mikroçevre değişikliklerinden sorumlu olabilecek “Nerve growth factor (NGF)” ve “Fibroblast growth factor (FGF)” ekspresyonları araştırılacaktır. . Kanserin gelişiminde nörogenezin etkisi3 Şekil 1A3: Prostat kanseri gelişiminde nörogenezin etkisi 1B: Perinöral invazyon Şekil 22: Evre 2 ve Evre 3 kolon kanserinde dokudaki sinir yoğunluğunun 5 yıllık sağ kalıma ve hastalıksız sağ kalıma etkisi. Görüldüğü gibi sinir yoğunluğu arttıkça sağ kalım oranları düşmektedir.2 GEREÇ VE YÖNTEM 2006-2010 yılları arasında tanı alan 80 olgunun kolorektal rezeksiyon materyalinde, seçili bloklarda kanserli ve normal dokulardaki sinir pleksusları immunhistokimyasal olarak S100 monoklonal antikoru ile boyanacak, pleksusların yoğunluğu ve dağılımı morfometri programı kullanılarak değerlendirilecektir (Şekil 3-6). Tümörlü dokudaki “Nerve growth factor (NGF)” ve “Fibroblast growth factor (FGF)” ekspresyonları immunhistokimyasal olarak araştırılacaktır. Bulgular, olguların yaş, cinsiyet gibi demografik verileri, tümörün yerleşim yeri, evresi, lenf nodlarının durumu, desmoplastik reaksiyon varlığı (Şekil 5) ve sağkalım bulguları ile istatistiksel olarak karşılaştırılacaktır. Şekil 3: Morfometri programı kullanılarak ilgili alanın işaretlenmesi ve işaretlenen alanın ölçümü Şekil 45: S100 immunhistokimyasal boyası ile adenokarsinomun invaze ettiği sinir dokusunun gösterimi Şekil 6: Hematoksilen-Eozin boyalı preparatlarda A ve B’de normal dokudaki; C ve D’de tümör dokusunun infiltre ettiği sinir dokusu ve sinir çapının morfometrik olarak ölçümü görülmektedir. Şekil 5: Tümör adalarının çevresinde desmoplastik stromal reaksiyon (H&E, x20) Projeden beklentilerimiz Çalışmamız veya bu alanda yapılacak ileri çalışmaların, kolorektal kanser tedavisinde üzerinde tam uzlaşma olmayan, örneğin pT3N0 rektal kanser vakalarında3 kemoradyoterapi kullanım endikasyonun değerlendirilmesi gibi durumlarda, tümör evrelemesine ek bir veri sunması ve tedavi planlamasını kolaylaştırması umulmaktadır KAYNAKÇA Catherine Liebig, Gustavo Ayala, Perineural Invasion in Cancer: A review of the literature, Cancer 2009;115:3379–91 Daniel Albo, Catherine L. Akay, Neurogenesis in colorectal cancer is a marker of aggressive tumor behavior and poor outcomes,, Cancer 2011;117: 4834–4845. doi: 10.1002/cncr.26117 Claire Magnon,Simon J. Hall, Autonomic Nerve Development Contributes to Prostate Cancer Progression, Science 12 July 2013 Junjie Peng, Weiqi Sheng, Perineural Invasion pT3N0 rectal cancer, Cancer. 2011;117(7):1415-21 Demir IE, Friess H, Ceyhan GO. Nerve-cancer interactions in the stromal biology of pancreatic cancer. Front Physiol. . 2012 ;17;3:97. doi: 10.3389/fphys.2012.00097. eCollection 2012.