HABER NEDİR? İngilizcede haber anlamına gelen NEWS sözcüğü: North, East, West, South sözcüklerinin baş harflerinden oluşur. Bütün yönlere ait anlamını içerir. Ancak bu tanım zaman unsurunu içermediğinden eksiktir. Çünkü haber zamanlı bir enformasyondur. Haber, gazetecilerin yaptığıdır. Haber, güncele ait zamanlı bir bilgidir. Haber, olan-bitenin hikayesidir. Haber, okuyucunun, dinleyicinin, izleyicinin öğrenmek istedikleridir. Haber, insanların üzerinde konuştukları, konuşacakları şeydir. Haber, bir olayın aktarımıdır.

HABER NEDİR? Haber, kamuoyunu ilgilendiren, güncele ait zamanlı, belirli bir olay ya da duruma ait bilgidir. Haber, bilginin enformasyona dönüştürüldüğü bir metindir. Haber, gazeteciliği meslek edinmiş kişilerin, haber konusu olarak seçtikleri konularda topladıkları ve kuralına göre formatladıkları, yine gazeteciliği meslek edinmiş kitle iletişim araçlarının sorumluları tarafından seçilerek, yazılı, sesli ya da görüntülü mesajlar şeklinde okuyucu, dinleyici ya da izleyiciye ulaştırılan bilgilerdir.

HABER İÇERİĞİNE ETKİ EDEN ÖĞELER ( Etkiler Hiyerarşisi) Bu öğeler medya gündeminde yer alan konuların, haberlerin sıralanışını önemli ölçüde etkiler. 1- Medya çalışanlarından kaynaklanan etkiler (medya çalışanlarının kişisel özellikleri, tutumları, değerleri, inançları, etnik kökenleri, mesleki birikimleri ve rolleri) 2- Çalışma düzeninden kaynaklanan etkiler (yayın periyodu, zaman kısıtlılığı, yer sınırlılığı, haber yazım kuralları,) 3- Kurumsal amaçlardan kaynaklanan etkiler (ekonomik-politik ) 4- Kurum dışından gelen etkiler (baskı grupları ) 5- İdeolojik eğilimlerin etkileri (kapitalist düzen )

HABERİN 3 BİLEŞENİ: ZAMAN, MEKAN, AKTÖRLER Haber konusal anlamda sınırlanmaz. İçeriğin haber değerlendirme ölçülerine uygun olup olmadığına bakılır. HABER 3 TEMEL BİLEŞENDEN OLUŞUR: 1-ZAMAN: Haber metninde zaman denilince, habere konu olan olayın, olgunun, durumun geçtiği an anlaşılır. Bu şimdiki zaman olabileceği gibi, geçmiş ve gelecek zaman da olabilir. a) Şimdiki zaman: Olayın sürdüğünü belirtir. İşin tamamlanmadığını yapılmakta olduğunu, işle-anlatışın birlikte olduğunu bildirir. b) Di’li geçmiş zaman: Yapılan eylemin kesin olduğunu ve tamamlandığını bildirir.Olaya, duruma tanık olunduğunu ya da olayın durumun bir başkasından duyulduğunu anlatır.

HABERİN 3 BİLEŞENİ: ZAMAN, MEKAN, AKTÖRLER c) Miş’li geçmiş zaman: Eylemin geçmişte yapıldığını, aktarının olayı, durumu görmediğini, bir başkasından öğrendiğini, işitildiğini bildirir. d) Gelecek zaman: Olayın durumun şimdi en sonraki zaman diliminde gerçekleşeceğini vurgulamak için kullanılır. 2-MEKAN: Haber metninde habere konu olan olayın, durumun, olgunun geçtiği yer olarak anlaşılır. Haberin unsurlarından biri olan nerede sorusunun yanıtı daraltılmış anlamda mekanı içerir. Ama sadece mekanın adını yazmak yeterli değildir. O mekanın özelliklerini, niteliğini de ortaya koymak gerekir.

HABERİN 3 BİLEŞENİ: ZAMAN, MEKAN, AKTÖRLER 3-AKTÖRLER: Haber metnine konu olan olay,durum ve olguda yer alanlar anlaşılır. Etkileyen: Eylem haberlerinde olayı, durumu başlatandır. Olayın, durumun öznesidir. ( kim ya da ne etkiledi? kim ya da ne buna yol açtı? kim ya da ne yaptı?) Söylem haberlerinde ise etkileyeni belirlemek için kim yada kimler dedi? sorusunun yanıtını ararız. Etkilenen: Eylem haberlerinde olayın ya da durumun sonuçlarını yaşayanlar, yaşayacaklar etkilenen kapsamına girer. Yangın, sel, kaza, savaş vb. durumlarda ölen ya da yaralananları içerir.

HABERİN 3 BİLEŞENİ: ZAMAN, MEKAN, AKTÖRLER İzleyen, gören: Eylem haberlerinde olaya ya da duruma tanık olanlardır. Kim ya da kimler olayı gördü? Tanık kim? diye sorarak izleyenleri, görenleri ortaya çıkarırız. Söylem haberlerinde ise kim duydu sorusunu yanıtlayarak konuşma ya da açıklama ile ilgili bilgi alırız. Değerlendiren: Bu kavram olayın, durumun, olgunun ne olduğunu, ne anlama geldiğini, güncel ve tarihsel süreçteki yerini, önemini açıklayanları içerir. Eylem ve söylem haberlerinde kim bize satır aralarının okuyabilir. Bunun için o alanda çalışmalarıyla tanınan uzmanlara başvurur onlardan bilgi alırız.

HABERİN 3 BİLEŞENİ: ZAMAN, MEKAN, AKTÖRLER Karar veren: Eylem ve söylem haberlerinde olay ya da duruma ait süreç üzerinde belirleyici olandır. O olay ya da durum hakkında ne yapıldığını, ne yapılacağını açıklayan gerçek kişi ya da tüzel kişiliklerdir. (Yani yaptırım gücünü elinde bulunduranlardır.) Eylem ve söylem haberlerinde Kim bu olay ya da durum hakkında karar verir, diye sorarız. Böylece kimin sorunu çözebileceğini ortaya koyarız.

HABERİN UNSURLARI Haberin içeriğinde olmazsa olmaz diye nitelendirilen verilere haberin unsurları denilir. Haberin içeriğinde yer alması zorunlu olan bu veriler içeriğin eksiksiz olmasını sağlar. Haber yazmanın temel kuralı 6N+1K formülüdür. NE: Olay nedir, ne olmuştur? NEREDE: Olay nerede olmuş, meydana gelmiş, yaşanmıştır? NE ZAMAN: Olay ne zaman olmuş, meydana gelmiştir? NEDEN: Olay neden meydana gelmiş, olmuştur? Nedenleri nedir? NASIL: Olay nasıl olmuş, meydana gelmiştir? KİM: Olayı yapan kim ya da kimlerdir?

HABERİN UNSURLARI KİM? Bu soru habere konu olan kaynağı ortaya çıkarmayı amaçlar. “Kim dedi”, eylemin niteliğine göre “kim öldü” vb. soruları sorarız. Kısaca olayın içinde yer alanları kapsar. Kim sorusunun yanıtı toplantı haberlerinde ise konuşmacıları, olay haberciliğinde ise, olayın aktörlerini ortaya çıkarır. (olaydan etkilenen, olayı etkileyen, tanık, değerlendiren vb.) Kim sorusu tüzel kişileri de kapsar. Siyasi partiler, araştırma kuruluşları, vakıflar, dernekler, resmi kuruluşlar vb. bu sorununun yanıtı kapsamında değerlendirilir.

HABERİN UNSURLARI NE? Habere konu olan durumu, olayı niteler. Olay haberlerinde (patlama, sel, yangın, kaza vb. ) ne olduğunun yanıtının aranmasıdır. Toplantı haberlerinde ise; birbirine karşıt davranış ve tutum içindeki kişilerin ne dediğinin yanıtlanmasını sağlar. Kısaca olay haberlerinde “ne oldu” sorusuyla durumu, olayı açığa kavuştururuz. Böyle bir sürecin başlangıcını, gelişimini ve sonucunu veririz. Toplantı haberlerinde ise katılan yada katılanlar “ne dedi” diye sorar; toplantıyı belirleyen düşünceyi, görüşü, eğilimi ortaya koyarız.

HABERİN UNSURLARI NE ZAMAN ? Olayın, durumun, toplantının meydana geldiği anı belirler. Zamanı ortaya koyan sorudur “ne zaman oldu?”sorusu. NEREDE? Bu soruyla olay yerini, mekanı öğreniriz. “Nerede oldu?” sorusu olay haberlerinde olaya konu olan kişilerin olay anı ve olay sonrasında bulundukları yeri içerir. Toplantı haberlerinde ise kaynağın mesajının nerede ilettiğini açığa çıkarır. NASIL? “Nasıl oldu?”sorusu olayın gerçekleşme biçimini niteler.

HABERİN UNSURLARI NEDEN? Neden oldu? sorusu, olaya yada duruma yol açan etmenlerin ortaya çıkarılmasını amaçlar. NERDEN? Olayı yada toplantıyı kendi haber ekibimizle izlemediğimiz durumlara bu soru önem kazanır. Nereden öğrendin? sorusu haberde ilettiğimiz bilginin aktarıcısını ortaya çıkarır.