8. MONOPOL PİYASASI
Monopol Piyasasının Özellikleri Tek Firma Fiyatı monopol belirler İkamesi olmayan mal, elektrik Başka firmaların piyasaya girişinde kısıtlar Saf monopol, Ör: elektrik, su, doğalgaz pazarlayan firmalar Monopol gücü: Birden fazla firma anlaşıp, ortak hareket ederse, ör: kartel, tröst Kartel: Fiyat ve miktar anlaşması, OPEC Tröst: Anlaşma ötesinde birleşme
Diğer firmaların piyasaya girişini önleyen kısıtlar Doğal kısıtlamalar (ölçek ekonomileri) Yasal kısıtlamalar, devlet tarafından Devletin verdiği işletme imtiyazı, PTT, TEDAŞ, vapurlar Devletin verdiği lisans, doktorluk, eczacılık, avukatlık Patent: yeni bir mal ve hizmet üretimi için yasal hak, Amerika, 20 yıl, yeni ürün , üretim yöntemleri, başka firmaya satabilir Telif Hakkı: kitabın yazarına, besteciye eserini basması ve çoğaltması için tanınan yasal hak, başkasına satabilir, firma, basım, çoğaltma
Ölçek Ekonomileri
Monopolde kısa dönem denge fiyatı ve miktarı
Firmanın talep eğrisi= piyasanın talep eğrisi Monopol daha fazla satmak için fiyatını düşürmek zorunda, Kar maksimizasyon kuralı: MR=MC olana kadar üretmek. Fiyatı da talebe göre ayarlar.
Monopol için kar maksimizasyonu
Monopole yöneltilen eleştiriler Tam rekabet piyasasına kıyasla üretim daha az, fiyat daha fazla Qm<Qc Pm>Pc Fazla kar, Tüketiciler mutsuz Ekonomik etkinlik sağlanamaz
Monopol ile ilgili Çözüm Önerileri Hiçbir şey yapılmasın, Friedman, Vitra, anadol, İpek Kağıt Monopoller bölünsün, antitröst yasaları Monopollerin karları vergilendirilsin, Monopollerin ürettiği mal miktarları ve uyguladığı fiyatlar düzenlensin, regulasyon
Fiyat Farklılaştırması (ayrımcılığı) Aynı malın farklı alıcılara farklı fiyatlardan satılması Farklı alım durumları Amaç: karı maksimum yapmak Miktara göre Piyasaya göre, damping
Fiyat farklılaştırması Gelire göre Mevsime göre, uçak bileti otel Mal veya hizmetin kullanımına göre, elektrik Yaşa göre, 65 yaş üstü indirim Markaya göre Bölgelere göre