ÖĞR.GÖR.İDİL YILDIRIM ARI TİCARET HUKUKU ÖĞR.GÖR.İDİL YILDIRIM ARI

TİCARET HUKUKU NEDİR? TİCARET ÜRETİM, DEĞİŞİM VE TÜKETİME YÖNELİK BÜTÜN FAALİYETLERDİR. TİCARET HUKUKU İSE TİCARİ FAALİYETLERİ DÜZENLEYEN HUKUK DALIDIR ÖZEL HUKUKUN BİR PARÇASIDIR ANCAK MEDENİ KANUN VE BORÇLAR KANUNUNDAN BAĞIMSIZ BİR NİTELİK TAŞIMAKLA BİRLİKTE MEDENİ VE BORÇLAR HUKUKU İLE YAKIN İLİŞKİ İÇERİSİNDEDİR.

Türk Ticaret Kanunu birçok yerde medeni hukukun düzenlemiş olduğu kavramlara atıfta bulunmaktadır. Örneğin ticaret şirketlerine ortak olacak kişilerin fiil ehliyetine sahip olup olmadığı, Medeni Kanun hükümlerine göre belirlenir.

DEVLET TİCARİ HAYATA ÇEŞİTLİ ŞEKİLLERDE MÜDAHALEDE BULUNMAKTADIR. SOSYAL DEVLET UYARINCA TİCARİ FAALİYETLERİN DÜZENLENMESİ TAMAMEN TARAFLARIN İRADESİNE BIRAKILMAMIŞTIR DEVLET TİCARİ HAYATA ÇEŞİTLİ ŞEKİLLERDE MÜDAHALEDE BULUNMAKTADIR. ÖRNEĞİN BAZI ŞİRKETLERİN KURULUŞUNDA BAKANLIKTAN İZİN ALINMASI, GENEL KURUL TOPLANTILARINA TEMSİLCİ GÖNDERİLMESİ

TİCARİ FAALİYETLERİN DÜZENLENMESİNDE KULLANILAN ÜÇ AYRI SİSTEM VARDIR. *SUBJEKTİF SİSTEM *OBJEKTİF SİSTEM *MODERN SİSTEM

SUBJEKTİF SİSTEM Ticaret hukukunun konu ve kapsamını, ticari faaliyetlerin süjesi olan tacir kavramından hareketle tespit eder. Ticaret hukukunu bir nevi tacirler hukuku olarak görür Ticaret hukuku tacirlere uygulanan bir sınıf hukukudur.

OBJEKTİF SİSTEM 1789 Fransız İhtilali bütün ayrıcalıkların ortadan kaldırılması düşüncesini yaymıştır. Buna göre ticaret hukuku tacirlerin değil, ticari işlemlerin hukukudur. Ticari nitelik taşıyan bütün işlemlere kimin tarafından yapıldığına bakılmaksızın ticaret hukuku kurallarının uygulanması gerektiği belirtilmiştir.

MODERN SİSTEM Ticari faaliyetlerin merkezine ticari işletme kavramını esas olarak almıştır. 20.yüzyılda ortaya çıkan bu sistem uyarınca ticari faaliyetlerin düzenlenmesinde ticari işletmeyi esas almak gerekmektedir. Ticari işletmeyi işleten kişi tacir olarak kabul edilir, İşletmeyle ilgili işlemler ise ticari işlemlerdendir.

Ticaret hukuku alanında ticari örf ve adetlerin uygulanmasına özel olarak önem verilmektedir. Ticaret Kanunu dışında kalan kanunlar, ancak ticari örf ve adetlerde hüküm bulunmaması halinde uygulama alanı bulur.

Ticari işlemlerde kamu güvenini sağlamak amacıyla şekilcilik ön plandadır. Örneğin kıymetli evrakın sıkı şekil şartlarına bağlı olarak düzenlenmesi Şirket sözleşmelerinin belirli şekil ve içerikte hazırlanması vb.

Ticaret hukukunda korumacı yaklaşım söz konusudur. Bu nedenle özel hukuk alanındaki ilişkilerde geçerli olan tarafların eşitliği ilkesi sınırlandırılmıştır. Örneğin anonim şirketlerde pay sahibinin korunması, çoğunluk gücüne karşı azınlığa bazı ilave haklar tanınması, halka açık şirketlerde yatırımcıları korumak için kamunun aydınlatılması Bağımsız dış denetim yapılması Dürüstlüğe aykırı davranışlarla rekabet hakkının kötüye kullanılmasının yasaklanması

Ticaret hukukunda hukuki görünüşe itibar edilmesi ilkesi esastır. Örneğin ortada bir borç olmadığı halde senet düzenlenmiş ise borcun var olduğunun kabul edilmesi ve şirketi temsile yetkili kişiler ile temsil şeklinin tescil edildiği şekliyle geçerli sayılması gibi hallerde gerçek durum farklı olsa da hukuki görünüş esas alınır.

Ticari işlere katılan kişilerin sorumluluk şekli, adi işlere göre daha ağırdır. Ticari nitelik taşımayan borç işlerinde adi sorumluluk ilkesi uygulanır Ticari nitelik taşıyan işlerde ise MÜTESELSİL SORUMLULUK İLKESİ geçerlidir. Çeki ciro eden kişiler, senet hamiline karşı borçlu ile birlikte sorumlu tutulur Hamil dilediği kişiye başvurarak alacağını tahsil edebilir Bu şekilde ticari faaliyetlerden kaynaklanan borçlarda, alacaklının alacağını tahsil etmesi kolaylaşmış ve alacaklıya borçlulardan dilediğine başvurma olanağı tanınmıştır.

TİCARET HUKUKUNUN BÖLÜMLERİ Ticaret hukukunun KARA TİCARETİ HUKUKU VE DENİZ TİCARETİ HUKUKU olarak iki kısma ayrılmaktadır. KARA TİCARETİ HUKUKU DENİZ TİCARETİ HUKUKU **Ticari işletme hukuku *Şirketler hukuku *Kıymetli evrak hukuku *Deniz ticareti *Sigorta hukuku

TİCARİ İŞLETME HUKUKU Ticari işletme hukuku, ticari işletme, tacir, ticari iş ve yargı, ticaret ünvanı ve işletme adı, ticari defterler, haksız rekabet ve cari hesap gibi ticaret hukukunun temel kavramlarını inceleyen ticaret hukuku dalıdır.

ŞİRKETLER HUKUKU Şirketler hukuku ticari faaliyetlerin birden fazla kişi tarafından birlikte yürütülmesi amacıyla kurulan şirketleri inceleyen ticaret hukuku dalıdır. Şirketlerin türleri, kuruluşu, organları ve işleyişi, üçüncü kişiler ve ortaklarıyla ilişkileri ve şirketlerin sona ermesi inceleme konusu yapılır

KIYMETLİ EVRAK HUKUKU Ticari faaliyetlerde kullanılan senetleri inceleyen ticaret hukuku dalıdır.

TAŞIMA HUKUKU Ulaşım araçlarının gelişmesine paralel olarak taşıma işlerinde de büyük bir gelişim olmuş, bu alana yönelik hukuki uyuşmazlıklar da artmaya başlamıştır. Kara, deniz, demir ve havayolu ile yapılan taşıma işleri Taşıma hukuku adı altında alt dalın oluşmasını sağlamıştır.

DENİZ TİCARETİ HUKUKU Deniz yoluyla yapılan ticari faaliyetleri inceleyen ticaret hukuku dalıdır. Gemi, donatan, donatma iştiraki, kaptan, deniz ticareti sözleşmeleri, deniz kazaları, gemi ve yük alacaklıları konuları bu kapsamdadır.

SİGORTA HUKUKU Sigorta ilişkisini ve sigortacılıkla uğraşan kuruluşların çalışmalarını düzenloeyen hukuk kurallarının bütününe ve bu kuralları bir sistem içinde inceleyen hukuk dalıdır.

TİCARET HUKUKUNUN YAN DALLARI A-BANKA HUKUKU B-SERMAYE PİYASASI HUKUKU C-REKABET HUKUKU D-ELEKTRONİK TİCARET HUKUKU

BANKA HUKUKU Bankacılık faaliyetleri ve kurumlarını düzenleyen hukuk kurallarının bütününe ve bu kuralları bir sistem içinde inceleyen hukuk dalıdır. Devlet, para, kredi ve sermaye piyasalarını ekonominin gereklerine göre kullanılması, buna uygun olarak tasarruf, kredi ve yatırımların düzenlenmesi ve denetlenmesi için ekonomik düzen normları aracılığı ile banka faaliyetlerin düzenler

SERMAYE PİYASASI HUKUKU Sermaye piyasası hukuku, sermaye piyasası araç, kurum ve ortaklıklarını, aracı kuruluşları ve borsaları inceleyen bir hukuk dalıdır.

ELEKTRONİK TİCARET HUKUKU Elektronik yöntemlerle iletişimin artması, internet oramı kullanılarak ticari faaliyetlerde bulunulması sonucunda ortaya konmuştur. Alan adları ve internet ortamındaki kişisel verilerin korunmasını, elektronik kayıtların geçerliliğini ve ispat sorunlarını, elektronik ortamda yapılan sözleşmeleri, kimlik ve bilgilerin doğrulanmasını, elektronik imza gibi konuları inceler.

TİCARET HUKUKUNUN KAYNAKLARI YAZILI OLMAYAN KAYNAKLAR YAZILI KAYNAKLAR *KANUNLAR *TÜZÜKLER *YÖNETMELİKLER *TİCARİ ÖRF VE ADETLER

KANUNLAR TÜRK TİCARET HUKUKU ESAS OLARAK 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNDA DÜZENLENMİŞTİR. AYRICA ÇEŞİTLİ ÖZEL KANUNLARDA TİCARET HUKUKUYLA İLGİLİ DÜZENLEMELERE YER VERİLMEKTEDİR. ÖRN.ÇEK KANUNU AYRICA TÜRK MEDENİ KANUNU VE BORÇLAR KANUNUNUN BAZI HÜKÜMLERİ DE TİCARET HUKUKUNUN KAYNAĞINI OLUŞTURMAKTADIR.

TÜZÜK TÜRK TİCARET KANUNU VE İLGİLİ KANUNLARIN ÇEŞİTLİ MADDELERİNDE YER ALAN HÜKÜMLER GEREĞİNCE ÇIKARILAN TÜZÜKLER, TİCARET HUKUKU ALANINDA UYGULAMA ALANI BULMAKTADIR. ÖRN.TİCARET SİCİLİ TÜZÜĞÜ TİCARİ İŞLETME REHNİ SİCİLİ HAKKINDA TÜZÜK

YÖNETMELİKLER Kanun ve tüzüklerden sonra, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Türk Patent Enstitüsü tarafından çıkarılan yönetmelikler ticaret hukukunun kaynağını oluşturmaktadır. Ör.Sermaye Şirketlerinin Genel Kurul Toplantıları ve Bu Toplantılarda Bulunacak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Komiserleri Hakkında Yönetmelik

TİCARİ ÖRF VE ADET KURALLARI Hakkında ticari bir hüküm bulunmayan hallerde mahkeme, ticari örf ve adete gör karar vermektedir. Tacirler tarafından ticari hayatta uzun zamandan bu yana uygulanan ve yazılı kurallar gibi benimsenen davranış biçimleridir. ticari örf ve adetler genel nitelikte olabileceği gibi, belirli bir bölgeye veya sektöre ilişkin olabilir. Genel örf ve adet ile özel örf ve adet birbiriyle çatıştığı takdirde özel olan tercih edilmektedir.

Ticari örf ve adetler yazılı kuralların bulunmadığı hallerde uygulama alanı bulmaktadır. Kanuna veya sözleşmeye aykırı bir ticari örf ve adetin uygulanma olanağı yoktur. Örneğin, çekte vade olmamasına rağmen uygulamada yaygın bir şekilde keşide gününe ileri bir tarih yazılmak suretiyle vadeli çek düzenlenmektedir.

Düzenleme uyarınca çek görüldüğünde ödenmektedir Düzenleme uyarınca çek görüldüğünde ödenmektedir. Buna aykırı herhangi bir kayıt yazılmamış hükmündedir. Keşideci çeke vade yazıldığını ve bu konuda bir örf ve adetin mevcut olduğunu ileri sürerek üzerinde yazılı tarihten önce bankaya ibraz edilen çeki ödemekten çekinemez.

TİCARİ TEAMÜLLER Ticari teamüller, henüz örf ve adet düzeyine gelmemiş olan davranış biçimleridir. Teamüller, uyuşmazlıkların çözümünde doğrudan bir hukuk kaynağı olarak kullanılmazlar. Ticari teamüllerin uyuşmazlıkların çözümünde hukuk kuralı sayılması için buna ilişkin olarak kanunda açık bir hüküm bulunması gerekmektedir. Ayrıca irade beyanlarının ve dolayısıyla sözleşmelerin yorumlanmasında ticari teamüller esas alınır.